پارك ملی خُجیر

حفاظت گاهی زیبا برای بازدید دانش پژوهان

اگر شما از جمله دانش پژوهانی هستید که به طبیعت و حیات وحش علاقمندید، اگر برای پیشبرد پروژه هایی نظیر پرنده شناسی، پروانه ها را بشناسیم، تنوع زیستی، جنگل‏ها وخواص آن، اندازه گیری مشخصه های یک رودخانه محلی، چرا آسمان رنگی است؟ و روش‏های کاهش آلودگی هوا، به دنبال محلی مناسب برای بازدید هستید، این مقاله را مطالعه نمایید.

شاید باورش کمی سخت باشد ولی در شرق تهران و در انتهای اتوبان شلوغ و پر سر و صدای بابایی، منطقه ای کوهستانی، بسیار زیبا و البته حفاظت شده به نام پارک ملی خُجیر وجود دارد. این منطقه در کنار پارك ملی سرخه حصار با مساحتی حدود 10013 هكتار نزدیك ترین پارك ملی همجوار كلان شهر تهران به حساب می آید که با توجه به جمعیت روز افزون شهر، آلودگی شدید هوا و كمبود فضای سبز، شش تنفسی تهران به حساب می آید. در حالی كه خود شدیداً مورد تهاجم انواع آلودگی‌های زندگی شهری از قبیل ساخت و ساز، آلودگی هوا و آلودگی صوتی و ... قرار گرفته است.

پارک ملی خُجیر به دلیل غنای گونه های جانوری و گیاهی در مجاورت پایتخت از ارزش بالای اكوتوریسم و طبیعت گردی برخوردار است، از سوی دیگر به دلیل آن که این منطقه جزء نخستین مناطق حفاظت شده ایران است، جنبه تاریخی و باستانی نیز دارد. رودخانه جاجرود در این ناحیه جریان دارد و پس از سد لتیان، در حاشیه منطقه جریان پیدا می‌کند و در شهرک پارچین از منطقه خارج می‌شود.

پارك ملی خجیر یكی از متنوع ترین اكوسیستم های طبیعی كشور را دارا است و به عنوان یک بانك ژنتیكی به شمار می آید. از پوشش گیاهی این منطقه 29 تیپ گیاهی كه شامل 517 گونه كه 53 گونه آن درختی و درخچه ای و 37 گونه آن انحصاری و 2 گونه آن هم آسیب پذیر  می باشند. غالب گونه این گیاهان گون، بادامك، زرشك كوهی، بنه، و جوامع پسته وحشی كه تنها جوامع پسته وحشی در استان تهران می باشند.

از جانوران این منطقه، 38 گونه پستاندار كه در واقع از شاخص ترین آن ها قوچ و میش البرز مركزی، كل و بز، كفتار، آهو، شنگ و پلنگ، گربه وحشی، كاراكال، را می توان نام برد.

از پرندگان این منطقه می توان به 38 گونه بومی اشاره كرد كه شاخص ترین آن ها كبك و تیهو، می باشند همچنین حواصیل خاكستری، سبزقبا، هدهد، عقاب شاهی، پرنده زنبورخوار، مرغ مینا را می توان نام برد.

شایان ذكر است در این مناطق 37 گونه خزنده، 9 گونه سوسمار، 17 گونه مار، 6 گونه ماهی، یك گونه لاك پشت، و یك گونه بزمچه را می توان نام برد.

با وجود همه این موارد این گنجینه ارزشمند و زیبا در معرض خطر قرار دارد. از مهمترین عوامل تهدید كننده منطقه می توان به احداث جاده پارچین ـ پاسداران از قلب پارك ملی خجیر، وجود كانون های متمركز انسانـی، آتــش سوزی، شكار و صید غیر مجاز، تعارضات و متصرفات اراضی اشاره کرد.

راه‌های ارتباطی این ناحیه عبارتند از: جاده خجیر که از دو راهی زرشکی منشعب می‌شود و تا خجیر 14 کیلومتر است. راه دیگر جاده قصر فیروزه است. توصیه می شود قبل از ورود به حریم خصوصی گیاهان و جانوران منطقه حتماً با قوانین و مقررات ورود به پارک های حفاظت شده آشنا شوید.

گروه مدرسه اینترنتی سایت تبیان - تهیه: الهام گارسچی

تنظیم: فاطمه گودرزی