تمسخر اصفهانی ها در سریال شبانه!؟

باز هم یک سریال تلویزیونی دیگر و باز هم اجرای لهجه ها؛ این بار بعضی ها به "در مسیر زاینده رود" حسن فتحی گیر داده اند که قصد دست انداختن لهجه اصفهانی ها را دارد. شروع این ماجرا هم با انتقاد سخنگوی شورای شهر اصفهان همراه بود. 

قربانی، گفت که قبل از ماه مبارک، از شنیدن خبر ساخت این سریال خوشحال شد؛ چرا که فکر می کرد قرار است هویت و فرهنگ این شهر توریستی و فرهنگی، در رسانه ملی منعکس شود. اما حالا او معتقد است که سریال، فرهنگ و لهجه اصفهانی را دست انداخته است؛ و البته این کار را هم بدون غرض و غیرعمدی انجام می دهد! انتقاد دیگر آقای سخنگو، به تصویر اجتماعی نشان داده شده از شهر اصفهان و استفاده از بازیگران غیراصفهانی برای بازی کردن بوده؛ و البته استفاده از لهجه ای که در واقع، مخلوطی از لهجه های مناطق مختلف ایران است. البته این مقام شهری اصفهان، رسما اعلام کرد که این سریال، موجب مسخره شدن اصفهان و اصفهانی شده و به این ترتیب، آتش یک ماجرای لهجه ای دیگر را راه انداخت؛ ماجرایی که باید با عذرخواهی عوامل این سریال ختم به خیر می شد. در کنار این مقام شهر اصفهان، استاندار این استان، ذاکر اصفهانی هم اعتراض مردم به لهجه استفاده شده در این مجموعه را به حق دانسته و نوع استفاده از آن را کج سلیقگی توسط تهیه کنندگانش دانست. البته او گفت که ابعاد این اعتراض مردم را بررسی خواهند کرد.

حالا نوبت تهیه کننده سریال بود که برای جلوگیری از عمومی شدن چنین تصویر و تصوری، پا پیش بگذارد و توضیح بدهد. اسماعیل عفیفه رسما از مردم اصفهان عذرخواهی کرد. بابت چی؟ بابت اینکه اگر لهجه های اصفهانی در این سریال، خوب ادا نشده اند و موجب رنجش بعضی ها شده اند. او گفت که وقت گروه برای ساخت این سریال کم بوده و احتمالا ماجرای خوب جا نیفتادن لهجه ها، به این نقص بر می گردد. این تهیه کننده، اشاره کرد که به خاطر درگیر بودن بازیگران اصفهانی در کار احمدجو، موفق به جذب آن ها نشده و چاره ای نداشته جز اینکه با همین بازیگران، کار را پیش ببرد.

اما این وسط، بعضی از هنرمندان اصفهانی هم وسط آمدند تا اظهارنظر کنند؛ از جمله حسین پاکدل، که خودش از هنرمندان نصف جهان است. او در یادداشتی نوشت که "با نگاهی حتی گذرا به همین چند قسمت سریال «در مسیر زاینده رود» به نویسندگی علیرضا نادری و كارگردانی در خور توجه حسن فتحی، در فرصتی اندك، چیزی نزدیك به کار نشد و ناممكن صورت گرفته است. همراهی انبوهی از بازیگران محلی در كنار چند چهره توانا، مطرح و شناخته شده غیر بومی و بهره برداری درست و هوشمندانه از لهجه‌ی زیبای اصفهانی برای پیشبرد قصه، فوق‌العاده جذاب و باور پذیر است. ممكن است كسانی كه آشنا هستند با آن لهجه و یا بدان سخن می‌ گویند در مواردی متوجه لقی‌ هایی جزیی در بیان پاره ‌ای بازیگران شوند، ولی عموماً مخاطب انبوه و سراسری، ابداً متوجه این ریزه‌ كاری ‌ها نخواهند شد". این مدیر سابق پخش شبکه یک سیما، سریال در مسیر زاینده رود را، تا همین جا هم شایسته تقدیر می داند. ضمن اینکه کم کم عده ای منتقدان، از جمله کیوان کثیریان، هم زبان به تحسین این مجموعه گشوده اند.

به نظر می رسد که ماجرای لهجه و تمسخر لهجه اصفهانی ها در این سریال، به اندازه تمسخر لهجه لرها در فاصله ها ادامه پیدا نکند؛ چرا که تهیه کننده عذرخواهی کرده و مساله خاصی در میان نیست. یعنی مناقشات لهجه ای و زبانی، دامن "در مسیر زاینده رود" را هم آلوده خواهد کرد یا این که ...؟ باید همه چیز را به زمان و قسمت های بعدی سریال سپرد و منتظر نشست.

نویسنده: عیسی محمدی

گروه هنر تبیان