مصاحبه با دکتر خاموشی در غرفه تبیان
روز گذشته، دکتر خاموشی؛ ریاست سازمان تبلیغات اسلامی از غرفه تبیان بازدید به عمل آورد. روابط عمومی موسسه تبیان نیز با دکتر خاموشی گفتگویی داشته که در ذیل می خوانید:
تبیان: آقای دکتر خاموشی به غرفه موسسه تبیان خیلی خوش آمدید و امیدواریم که نمایشگاه امسال به زعم شما خوب بوده باشد. میخواستیم نظر شما را ابتدا درباره غرفه پرسیده و بدانیم که شما غرفه تبیان را چگونه ارزیابی می کنید و بفرمایید که امسال نمایشگاه قرآن را در حوزه های مختلف چگونه ارزیابی می کنید؟
- بسم الله الرحمن الرحیم، توقع ما این هست که هر سال بهتر از سال گذشته باشید چون هنوز گذر جامع و کاملی در این سیستم نکردم نظرم معلوم نیست ولیکن پسندیدم. یک مقدار شما فشرده تر شدید ولی ویترین بیرون از لحاظ غرفه آرایی بهتر شده است و از لحاظ هدفمندی دسته بندی هایتان بهتر از سال گذشته شده است مخصوصاً بخش کودک و آن بخش نرم افزارهای تلفن همراه و بخش نرم افزارهایی که خودتان قبلا داشتید یا محتواهایی که در سایت در سال گذشته تولید نموده اید. انشالله با استقبال طبقات سنی مختلف رو به رو شوید و ما هم بتوانیم بهره برداری بیشتری را در این ارتباط دو سویه با مردم داشته باشیم.
تبیان: جناب آقای دکتر، یکی از بخش هایی که در نمایشگاه مهم است ارائه مطالب و محتوا به عامه مردم است که بخشی از آن را غرفه و سایت باید جوابگو باشد، اما نکته مهمی را فرمودید، ارتباطات بین سازمانی، چه راهکاری وجود دارد که ما بتوانیم از طریق ارتباطات سازمانی فضاها و امکانات واطلاعاتی که داریم را در اختیار عموم مردم قرار بدهیم تا مردم بتوانند راحت تر به آنها دسترسی پیدا کنند؟
- به نظر من در فضای تبادل اطلاعات مرز زیاد معنایی ندارد و امروز رقابت ها شکل جدیدی به خود گرفته است. منظور رقابت های معنادار تکنیکال است. رقابت معنادار تکنیکال پر افت و خیز و دارای جهش پر شتاب است بنابراین ما در این فضا باید بهتر شویم، وقتی بهتر می شویم که حجم داده ما بیشتر شود، قابلیت دریافت و پردازش اطلاعات خیلی قوی تر شود و میزبانی خوبی از تولید کنندگان داده ها داشته باشیم. آنوقت به طور طبیعی یک موتور جستجو می شویم و سراغ ما هم خواهند آمد همانطور که آلان کم کم دارد تبدیل می شود و امیدوارم روزی را ببینم که رقابت های ما با بیرون مرزی ها معنادار باشد و ما بتوانیم در این عرصه هم کاربر ملی را به خودمان گسیل کنیم و سایر نقاط جهان را هدفمند به سمت و سوی تولیدات اطلاعات خودمان سوق بدهیم.
تبیان: فکر می کنید تفاوت اساسی که مجموعه تولیدات داخل و مجموعه های فرهنگی داخل نسبت به تولید محتوایشان با سایر رقابایشان دارند چیست و چرا مثلا عمده تولید کنندگان خارج از کشور محتواهایشان با این سرعت و با این کیفیت در کشور ما رسوخ پیدا می کند ولی محتواهای ما در داخل با این مشکل حداقل اطلاع رسانی یا شیوع در خانواده ها مواجه می شوند؟
من فکر می کنم از مزایای فرهنگی مان به خوبی استفاده نکردیم. فرهنگ ما خیلی قوت و نقاط قدرتی دارد که می توان با تکیه بر این قدرت و توان تولید، توزیع و انتشار داشته باشیم و آنقدر جذاب شویم که در بیرون مرز هم به ما نگاه کنند. نگاه بیرون مرز به درون مرز ما را باید به یک سری شاخصه های فراملی سوق بدهد. الان رقابت ها یک رقابت در صحنه ملی شده است البته برخی از آنها می تواند نام رقابت به خودش نگیرد. من اصلا در صدد نمره گزاری نیستم ولی می گویم این فضای تبادل اطلاعات، شاخص های فراملی دارد و ما در این شاخص های فراملی جایگاه خاصی داریم. ما باید بدانیم که در این شاخص های فراملی کدام ناحیه را اشغال کرده ایم و می توانیم در آن صحنه گردانی کنیم و در رنکینگ ها پیش برویم و در زبانهای مختلف و در شهروندان کشورهای مختلف، ملل مسلمان و سایر ادیان به سمت خودمان سوق بدهیم و فرهنگ خودمان را خوب معرفی بکنیم به نظر من آن شاخصه ها باید برای همه ما یک جهت تعیین بکند و اینکه همه ما اقدام به تولید بکنیم، اقدام به کیفی سازی کنیم، اقدام به زبان های متعدد بکنیم و شناسنامه تولیدات را ایرانی بکنیم و با این شناسنامه در جهان معرفی بشویم و حجم داده ما در جهان یک بخشی از داده های جهانی را اختصاص دهد که الحمدالله الان دارد شکل می گیرد. ما مثل تیم ملی می شویم و مورد توجه و تشویق ملی قرار می گیریم. ما یک چنین کاری را باید انجام دهیم. رقابت معنادار لحظه ای با سایر تولید کنندگان جهانی خواهیم داشت نه ایران، بنابراین به نظر من کل سبد ما و کل کار ما باید به سمت یک جهت حرکت کند و شاخص های فراملی را به قصد تحصیل در فرهنگ جهانی به کار بگریم و پیش برویم انشالله.
تبیان: یکی از نقاط اساسی که در حوزه فرهنگ همیشه روی آن بحث می شود این است که فرهنگ یک حوزه عموما پربهاست و طولانی مدت، یعنی عمده طرح هایی که در حوزه فرهنگ اجرا می شود هم زمان زیادی می خواهد هم سرمایه گذاری زیاد. خب موسسه تبیان یک موسسه نیمه دولتی است که بخشی از بودجه هایی که نیاز دارد باید از سمت دولت تامین شود. فکر می کنید خیلی از طرح هایی که باقی می ماند خیلی از طرح هایی که شاید کیفیتش افول می کند به خاطر عدم حمایت های دولتی است؟ در این حوزه دولت چگونه می تواند حمایت کند، چه از بخش های خصوصی و چه از بخش های نیمه خصوصی تا این تولیدات به آن شاخص های فراملی که شما فرمودید نزدیک شود و ما بتوانیم تولیداتی داشته باشیم که در عرصه رقابت حرف برای گفتن داشته باشد؟
- من فکر می کنم دولت خیلی خوب حمایت کرده، این ما هستیم که باید بگوییم چرا ما نتوانستیم بیشتر جذب کنیم، این یک نوع دید است. و دید دیگر این است که نه ما خواستیم یک کارهایی انجام بدهیم ولی دولت به ما کمک نکرد و من معتقدم که خیر اینگونه نیست. دولت نهم و دهم به شدت در این راه حمایت کرد. من فکر می کنم که در این راه مخالفی داشته باشیم. وقتی که ما می خواهیم تولید اطلاعات کنیم همگی می گویند بفرمایید، رهبر معظم انقلاب، رئیس جمهور، دولت و قوه مقننه و تمام گروه های مرجع معتقدند که باید کارهایی را تولید کنیم. حالا این حمایت ها باید به اقتصاد فرهنگ منجر شود. در تبادل اطلاعات در جهان نرخ های سرسام آوری حرف می زند و هنوز این ادبیات در ایران جا نیفتاده است. باید ما این ادبیات را بفهمیم. یک زمانی می گفتیم کارت اعتباری انتقال پول را بیاوریم که خوشبختانه حل شده و ما می توانیم به راحتی قانون کپی رایت در برنامه های تولیدی مان مورد ملاحظه قرار دهیم. ما چند قدم پیش رفته ایم و الان باید قیمت داده را تعیین کنیم و حتما باید بورس تعیین قیمت داده داشته باشیم و تولیداتی که می شود را قیمت های خود را داشته باشند، نه اینکه مثلا یک بازی تولید بکنیم ندانیم قیمتش چند است و فقط بیاییم به هزینه آن اکتفا کنیم و حالا همین که در برند جهانی ممکن است قیمت دیگری داشته باشد بنابراین این جا به نظر من پیشنهاد اینکه یک تیم تخصصی اقتصاد فرهنگ در عرصه دیجیتال باید شکل بگیرد و نهادهایی مثل وزارت ارشاد و نهادهای تخصصی مختلفی که شکل گرفته است مثلا نهاد بنیاد بازی های رایانه ای یا انیمیشن یا مسائل دیگری که شکل می گیرد این ها بیایند به میزان همان فکری که دارند تولید می کنند به همان میزان در مورد توزیع و بازاریابی فکر بکنند. من فکر می کنم در عرصه جهانی تولیدات ما می تواند به شاخصه های جهانی خودش را نزدیک کند کماکان که بعضی از نمایشگاه های منطقه که شرکت کردم ایران حرف اول را در خیلی جاها می زند اگر نزند لااقل در چند نفر اول در تولیدات می تواند خودش را مطرح کند و در فرا منطقه ای هم می تواند این کار را انجام دهد. به نظر من دارد رشد می کند و انشالله که رشد بیشتری بکند.
تبیان: یکی از موضوعاتی که ما در حوزه فرهنگ داریم استفاده از متخصصان و کارشناسان به عنوان اتاق فکر است شما نقش یک چنین افرادی را و سمت و سو دادن به کارهای تخصصی و کارشناسی به جای استفاده از مسکن های زودگذر چه می دانید؟
- اصولا عقل جمعی بهتر از عقل فردی است. در کارهای تکنیکال و تخصصی و فناوری، در حوزه های دیجیتال حتما متخصصان باید نظر بدهند. توقع مسئولین و سیاست گذاران را باید آنها بتوانند اجرایی کنند و دو سویه ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر داشته باشند و آنها بگویند امکاناتی که نیاز دارند چه هست و ما بگوییم که چه چیزهایی را می خواهیم و باید برآورده شود. از طرف دیگر پیمایش های باید صورت گیرد و داده باید فرا روی راه برنامه ریزان باشد. همه این ها مفهوم اتاق فکری است که شما می فرمایید و در بحث تبیان هم گفتیم که دوستان این کار را انجام دهند. در بخشهای مختلف باید این کار را باید انجام دهند، اگر هم نیست باید حتما انجام شود.
تبیان: هزینه های اتاق فکر خیلی بالاست یعنی کارشناسان و متخصصانی که در این اتاق فکر ها هستند بالاخره هزینه های سرسام آوری را ممکن است تحمیل کنند، چه در حوزه پژوهشی چه در حوزه جذب و استفاده، این هزینه ها از کجا باید جذب شود؟
کار دولت ها معمولا همین است، نرم افزاری و سیاست گذاری را به عهده می گیرد و پیکر را به عهده مردم می گذارد، به عهده نهادها، پژوهشکده ها و شرکت ها و مراکزی که خود مردم می خواهند کار بکنند. اتفاقا فلشی که ما در تبیان روشن کردیم میخواستیم بگوییم که این نهاد عمومی دولتی می تواند چنین کاری را انجام دهد و دوستان و متخصصانی هم دور هم جمع شدند و موفق هم هستند. مجموعه نور یک شاهد دیگر است که در تولید نرم افزار توفیقات بسیار خوبی داشته است. می تواند مجموعه های دیگری به کررات بشماریم که در کشور شکل گرفته است، پس آن سوال شما که دولت اتاق فکرها را تامین می کنند و این تامین و سرمایه گذاری برای آینده است که بتواند و از سرمایه های انسانی خفاظت کند و ایده ها و مغزهای را در آینده به ظهور و بروز برساند.
تبیان: چون به خلاقیت و نبوغ شما ایمان داریم و عموما خوش فکر بودن شما در همه جا خاص است، در یک جمله تبیان را تعریف کنید؟
اولا من لایق آن تعریف ها نیستم که شما فرمودید و این هم تظاهر نیست چون مردم خیلی از جزئیات زندگی ما را نمی دانند. راجع به این نکته ای که شما می فرمایید باز هم می گویم که ما در نقطه شروع حرکت هستیم و می خواهیم یک قله ای را تسخیر کنیم که برای فتح این قله خیلی باید کار کنیم. یک زمانی می گفتیم کتابخانه ولی حالا می گوییم کتابخانه دیجیتال. حجم داده در کتابخانه دیجیتال اصلا با کتابخانه واقعی قابل مقایسه نیست، بلکه صدها و هزارها برابر فضا اشغال می کند. پس تبیان هنوز در نقطه حرکت است و دارد شروع می کند. چه موقع به قله می رسد انشاءالله آیندگان برسند.
تبیان: این سوال باعث شد که یک سوال دیگر هم مطرح شود که شما چه پیشنهادی دارید که این مهم عملی شود؟
من می گویم هویت اطلاعات به همه آدم ها بستگی دارد، این خیلی سخت است. مثلا ثبت احوال می گوید ما می خواهیم دیجیتالی شویم. تا مادامی که صد ها هزار نفر مانده اند هنوز ما نمی توانیم بگوییم به نقطه اصلی رسیده ایم. تولید داده ما یک عزم ملی می خواهد. ما کار می کنیم ولی باید مدام عزم ملی داشته باشیم و رسانه ها و مراجع نیز کمک کنند. ما میگوییم که شما می خواهید رساله بنویسید، چه اشکالی دارد که این رساله را به زبان فارسی بنویسید و کمک کنید که داده های فارسی زبان بیشتر شود. ما باید فارسی خوانی را در جهان افزون کنیم. حالا خیلی ها هم فاصله دارند وافتخار می کنند که انگلیسی می نویسند. البته انگلیسی خوب است این خوب است که انسان بتواند به زبان دیگر صحبت کند، ولی هویت و شناسنامه ما فارسی است و ما زبان قرآن داریم و باید فارسی حرف بزنیم و بنویسیم، جهان نیاز به فارسی فهمی دارد، چطور مثنوی مولوی را جهان می خواهد بفهمد؟ می رود و فارسی یاد می گیرد. چطور می خواهد قرآن یاد بگیرد؟ می رود و عربی یاد می گیرد. ما این بالندگی را داریم. بنابراین همه باید به تولید اقدام بکنیم و این هویت باید یک امپراطوری محتوا را شکل دهد و در آینده هم به سراغ ما می آیند.
مصاحبه: موسی سلطانی
تنظیم: هومن بهلولی
