زندگی شگفت كولاكوفسكی

اشاره: لشک کولاکوفسکی فیلسوف و متفکر لهستانی بود که بیشتر به‌خاطر شناخت و نقد مارکسیسم در دنیا شناخته‌شده بود. برجسته‌ترین اثر او، «جریان‌های اصلی مارکسیسم» نام دارد. کولاکوفسکی در همه بخش‌های فلسفه، از جمله اخلاق، زیباشناسی و الهیات، پژوهش و نقدهایی انجام داد.

«زمانه‌ای شگفت، زمانه‌ای ناآرام» زندگینامه خودگفته لشك كولاكوفسكی، فیلسوف نامدار لهستانی و یكی از مهم‌ترین منتقدان ماركسیسم است كه با ترجمه روشن وزیری منتشر شد.

به گزارش ایبنا، به گفته قنبری مدیرمسوول انتشارات نگاه معاصر، این كتاب شامل آخرین دیدگاه‌های كولاكوفسكی به زبان لهستانی است كه حدود سال 2008 در لهستان منتشر شد. برگردان این كتاب نیز از زبان لهستانی صورت گرفته است.

وی ضمن اشاره به تدوین این كتاب در قالب مصاحبه، گفت: مصاحبه‌گر تسلط كاملی بر كتاب‌ها و اندیشه كولاكوفسكی داشته است و تحول فكری وی را با پرسش‌هایی كه مطرح می‌كند، می‌كاود.

قنبری ادامه داد: كولاكوفسكی یكی از رهبران تئوریك ماركسیسم بود كه پس از عدول از باورهایش، به نحو صادقانه‌ای با گذشته خویش برخورد كرد.

تاكنون كتاب‌هایی درباره كولاكوفسكی در ایران منتشر شده‌اند كه از میان آنها می‌توان به «جریان‌های اصلی در ماركسیسم» با ترجمه عباس میلانی به عنوان مهم‌ترین اثر این منتقد ماركسیسم اشاره كرد. کولاکوفسکی در این اثر سه جلدی، مارکسیسم را به عنوان «فانتزی بزرگ قرن ما» توصیف كرده است.

مهم‌ترین دستاورد فکری کولاکوفسکی، نقد او به مبانی فلسفی توتالیتاریسم است. کولاکوفسکی معتقد بود كه ‌توتالیتاریسم تعریف حقیقت و دروغ را عوض می‌کند، چرا كه حقیقت در این رژیم‌ها تنها آن چیزی است که در هر لحظه حزب یا رهبر می‌گوید.

کولاکوفسکی در سال ۱۹۲۷ در "رادوم" شهری در مرکز لهستان زاده شد. وقتی او دوازده ساله بود، کشورش از دو سو مورد حمله نیروهای آلمان نازی و ارتش شوروی قرار گرفت و پدرش توسط گشتاپو دستگیر شد و به قتل رسید. کولاکوفسکی پس از جنگ جهانی دوم در دانشگاه‌های لوچ و ورشو، در رشته فلسفه به تحصیل پرداخت. او همزمان به عضویت حزب کمونیست لهستان درآمد، اما خیلی زود به سوسیالیسم دمکراتیک گرایش یافت. کولاکوفسکی بین سال‌های ۱۹۵۳ تا ۱۹۶۸ به تدریس در رشته فلسفۀ تاریخ در دانشگاه ورشو اشتغال داشت.

کولاکوفسکی در سال ۱۹۶۸ پس از همبستگی با دانشجویان معترض به دولت، از حزب کمونیست حاکم اخراج شد و در پی فشارهای گوناگون، نخست به پاریس و سرانجام به انگلستان رفت. او تدریس فلسفه را ابتدا در دانشگاه آکسفورد و سپس در دانشگاه‌های ییل و برکلی آمریکا ادامه داد.

گفتنی است در طول فعالیت‌های فکری کولاکوفسکی جایزه‌هایی زیادی از جمله «اورشلیم برای آزادی و فردیت در جامعه» (۲۰۰۷) «جایزه صلح اتحادیه ناشران آلمان» (۱۹۷۷)، «جایزه اراسموس» (۱۹۸۳) و «جایزه ارنست بلوخ» (۱۹۹۱) به او تعلق گرفت.

تهیه و تنظیم: گروه کتاب تبیان - محمد بیگدلی