سرمایه گذاری و ریسک(1)

بخش اقتصاد- ایران کشوری است با جمعیت جوان؛ این جمله را حتما بارها شنیده اید. و البته برای درک این معنا کافی است سری به مراکز خرید، دانشگاه ها و یا سایر مراکز آموزشی ، انواع نمایش گاه ها و... بزنید. در واقع اگر در خانه خودتان جوانی نداشته باشد قطعا در میان بستگان و آشنایان کسانی را می شناسید. این جمعیت جوان گذشته از این که یک عامل مثبت برای پیشرفت کشور به حساب می آیند نیاز به توجه خاص و ویژه برای دست یابی به اهداف خود دارند. به عبارتی همگی آن ها به کار مناسب، فرصت های کافی برای اشتغال و ازدواج، زمینه مناسب برای شناخت استعدادها و به کار گیری آنها احتیاج دارند و این خود مؤید نیاز مبرم کشور به سرمایه گذاری در حوزه هایی است که به نحوی به جوان ها مربوط می شود.اگر این سرمایه محیا نشود گذشته از هدر رفتن این حجم عظیم سرمایه های انسانی و اجتماعی می تواند آسیب های اجتماعی و فرهنگی بسیاری به همراه داشته باشد؛ چرا که منشا بسیاری از نابسامانی ها بیکاری و بی هدفی است.

از اینجا اهمیت جذب سرمایه مشخص می شود.اما سئوالی که مطرح می شود این است که آیا این جریان ورودی سرمایه با خود ریسکی به همراه دارد؟ و یا از جهت دیگر سرمایه گذاران جدیدی که قصد ورود به بازارهای داخلی را دارند با چه ریسکی روبرو هستند؟

برای پاسخ به 2 سئوال بالا باید ابتدا 2 مفهوم توضیح داده شود: سرمایه گذاری و ریسک

سرمایه گذاری

سرمایه گذاری عبارتست از جریان مخارجی که صرف افزایش یا تثبیت حجم سرمایه واقعی می شود. در حقیقت تعریف دقیق تر، که شامل توصیف فوق نیز می شود، عبارت است از جریان مخارج اختصاص یافته به طرح های تولید کالاهایی که قصد مصرف فوری آنها در میان نباشد.

معمولا سرمایه گذاری به منظور دستیابی به رفاه بیشتر در شرایط كنونی و آینده صورت می گیرد. در واقع، مقوله سرمایه گذاری با گستره و تنوع وسیعی روبه رو است. سرمایه گذاری در گواهی سپرده، اوراق قرضه، سهام عادی، صندوق مشترك سرمایه گذاری و... می تواند نمونه هایی از سرمایه گذاری به شمار رود.

ما از جمعیت جوان به عنوان عامل مهمی یاد کردیم، این گروه و یا و هر بخش دیگری جزئی از سرمایه انسانی آن کشور هستند.

سرمایه انسانی

سرمایه انسانی عبارتست از سرمایه گذاری روی منابع انسانی جهت افزایش بازدهی آنها. از آنجا که این نوع هزینه ها با هدف بهره برداری در آینده انجام می گیرد لذا آن را "سرمایه گذاری در منابع انسانی" می خوانند.

در اینجا نیز همچون دیگر موارد سرمایه گذاری، پرسش اصلی آن است که آیا اینگونه سرمایه گذاری ها از نظر اقتصادی مقرون به صرفه هستند یا خیر. پاسخ این مسئله، هم به آن که منافع به اندازه کافی بر هزینه ها فزونی گیرند، و هم به ضوابط سرمایه گذاری متداول به کار گرفته شده بستگی دارد. بدین سان، مشابهت مستقیمی میان سرمایه گذاری در منابع انسانی و سرمایه گذاری در منابع مادی وجود دارد، هر چند که تفاوت هایی نیز در این میان به چشم می خورد. .

مهمترین مسئله ای كه به ماهیت و ذات سرمایه گذاری مرتبط می شود ، اتكای كامل آن به آینده است . سرمایه گذار در نقطه شروع، برخوردار از منابع مالی ای است كه می تواند آن را در قالب گزینه های مختلف به كار اندازد، سرمایه گذاری با هدف تولید محصولی كه بخشی از نیازهای داخلی را تأمین می كند ، سرمایه گذاری در جهت صادرات و ورود به بازارهای جهانی ، به كار انداختن سرمایه در امور خدماتی وبازرگانی ، خروج سرمایه از كشور و فعال كردن آن در كشورهای دیگر، نمونه هایی از گزینه های متعددی هستند كه در نقطه شروع ، پیش روی سرمایه گذار قرار دارند.

به طور طبیعی ، سرمایه گذار به دنبال انتخاب گزینه ای است كه از مقدار مشخصی سرمایه مالی كه در اختیار دارد ، بیشترین سود مورد انتظار را كسب كند لذا او ناچار است تصویری از آینده هر یك از گزینه ها را پیش بینی كرده و نقش خود را پیدا كند . تصویر آینده هر گزینه، از دو دسته عوامل تأثیر می پذیرد .دسته اول را عناصری تشكیل می دهند كه به ویژگی های سرمایه گذار مربوط می شوند و دسته دوم را عوامل و شرایط محیطی تشكیل می دهد

موضوع امنیت سرمایه گذاری به شرایط محیطی حقوقی دوران بهره برداری و یا قواعد بازی حاكم بر فعالیتهای اقتصادی مربوط می شود.

ریسک:

ریسک احتمال انحراف بازده واقعی سرمایه گذاری از بازده مورد انتظار بیان می شود. سرمایه گذار زمانی با ریسک روبرو می شود که نسبت به بازده مورد انتظار در زمان آینده عدم اطمینان داشته باشد. نبود اطمینان نسبت به بازده های آینده یک طرح سرمایه­گذاری ریسک را در آن وارد می نماید به عبارتی ریسک یعنی زیان ناشی از سرمایه گذاری.

بازارهای مالی خالی از ریسک نیستند. اجرای دادوستدها با ریسک همراه است و همچون مشاهدات تجربی در آزمایشگاه نمی توان انتظار داشت که بر طبق شناخت رابطه ها و پیروی از یک روند مشخص و تعریف شده نتیجه یا بازده معینی به وجود آید. سرمایه گذاری در بازارهای مالی در شرایط یکسان و در زمانهای مختلف نتایج همسان و آزمون شده ای را به دست نمی دهد، زیرا بازارهای مالی به مانند آزمایشگاه در شرایط تحت کنترل توانایی ایجاد نتیجه یکسان را ندارد.

به این ترتیب، ورود به بازار سرمایه ریسك و بازده به موازات هم قرار خواهند داشت. در واقع درجه ریسك پذیری در سرمایه گذاران مختلف متفاوت بوده و سرمایه گذارانی كه ریسك بالایی را می پذیرند، انتظار بازدهی بالایی را دارند و بالعكس سرمایه گذاران ریسك گریز با كاهش مخاطره ریسك بازده كمتری را دریافت می كنند. از این رو ریسك و بازده در امور سرمایه گذاری و تامین مالی جزء جدایی ناپذیر از یكدیگر بوده و در كنار یكدیگرند.

یکی از مصادیق ورود سرمایه، سرمایه گذاری خارجی است. باید توجه داشت که ورود سرمایه از این طریق به زیرساخت هایی احتیاج دارد.

سرمایه با سهولت قابل نقل و انتقال است.اما سرمایه گذاران به دنبال كسب سود بیشتر و مكانی امن تر با بازدهی بیشتر، برای سرمایه گذاری هستند كه در كشور های توسعه یافته به دلیل افزایش سرمایه های انباشته شده در این كشور ها و كاهش بازدهی حاصل از آن چنین ویژگی ای وجود دارد ، پس سرمایه های فوق الذكر به سمتی كه زمینه سرمایه گذاری های بیشتری را می طلبند سرازیر خواهد شد.چنانچه امنیت سرمایه گذاری و بستر قانونی لازم در كشور فراهم شود، سرمایه گذاران بین المللی میل و رغبت بیشتری برای حضوردراین گونه بازارها پیدا خواهند كرد و قدرت جذب سرمایه ها توسط آنان بیش از پیش به وجود می آید.

در این حال كشور به دلیل سرازیر شدن منابع مالی كافی به بخش های مختلف خود قادر به بهره گیری از فرصت رشد و توسعه با ایجاد زیرساخت های لازم خواهیم شد و اگر كمی هوشمندانه تر در این شرایط رفتار نماییم، درپس سرازیر شدن منابع مالی فوق فرصت بهره گیری از فن آوری و دانش روز ناشی از این فن آوری را نیز به دست خواهیم آورد  بنابراین، تسریع در ورود سرمایه گذاری های خارجی، منافع متقابلی را برای كشور های میزبان در حال توسعه و همچنین كشور های صنعتی توسعه یافته به وجود خواهد آورد. براساس تحقیقات و مطالعات انجام شده درجهان و در داخل کشور مبین تاثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی بوده و یکی از مهمترین تسریع کننده های رشد اقتصادی درکشورهای درحال توسعه می باشد. بین سرمایه گذاری مستقیم خارجی و سرمایه انسانی با رشد اقتصادی رابطه مثبت و تنگاتنگی برقرار است چراکه میزان سرمایه انسانی موجود درکشور ( مانند نیروی کار با تحصیلات بالاتر ) بیانگر قدرت یا ظرفیت آن کشور در جذب تکنولوژیهای پیشرفته است بطورکلی با افزایش FDI اگر سرمایه انسانی نیز زیاد گردد نرخ رشد اقتصادی افزایش می یابد .

در ادامه موضوع به خطرات ناشی از ورود سرمایه اشاره می کنیم.

منبع سایت های مختلف