درس اخلاق: ماه رمضان (قسمت دوم)
- اشاره :
- در آستانه ماه میهمانی خدا تبیان سلسله دروس اخلاقی را آماده کرده است که قسمت اول آن از مباحث استاد آیت الله مظاهری، گذشت؛ و برخی از مباحث این مرجع تقلید را درباره «جایگاه ماه رمضان»، «روزه اخلاقی»، «اجتناب از معاصی»، «توجه به خدا» و ... خواندیم. اینک متن قسمت دوم (با اندکی تغییر):
... حرف دومی كه باید به شما عرض كنم این است كه در دعاهاتان خیلی مواظب باشید. بعضی اوقات یك گرفتاری آدم را مشغول می‌كند تا آخر ماه مبارك رمضان و همه دعاها برای این گرفتاری [منعطف می شود] خود دنیا پیش خدا پیش ائمه طاهرین هیچ ارزش ندارد و ما در این مشكل تا آخر رمضان می‌لولیم و همه چیز فراموش می‌شود. زیاد هستند این طور، زیاد.
نمی‌گویم دعا برای قرضش نكند، دعا برای فقرش نكند، دعا برای زنش نكند؛ می‌گویم در این این گرفتاری چرا بلولد؟ زمین گیرش بكند تا آخر؟ این خیلی غلط است. یك روایت از امام حسین علیه السلام [هست که] مثل خود امام حسین علیه السلام خیلی لطافت دارد. (معمولاً روایات امام حسین علیه السلام خیلی لطافت دارد) می‌فرمایند: «ان الدنیا و ما فیها عند اولیاء الله لیس الاّ كظل» دنیا و آنچه در دنیا است پیش اولیاء خدا نیست مگر به اندازه سایه. سایه چقدر ارزش دارد؟ بعضی روایات دارد: كفیء ظل [یعنی] سایه ی سایه. خود سایه چقدر ارزش دارد؟
آن روایتی كه خدا می‌گوید دنیا پیش من به اندازه یك بال مگس ارزش ندارد؛ خوب ما دنیوی هستیم، باید حتی نمك آشمان را از خدا بخواهیم. اما باید در دعا زمین گیر نباشیم. ... این دعای سحر این جوری است؛ این دعای سحر خیلی دعای خوبی است و بزرگان برای این دعا خیلی شرح نوشته‌اند؛ حرف هم خیلی دارد. این دعا خیلی خیلی بالا است. پنج دقیقه هم بیشتر طول نمی‌كشد. این دعا می‌گوید: خدایا از تو سؤال می‌كنم تو را قسم می‌دهم به نورت به بهائت یعنی چهارده معصوم تا آخر حالا چه می‌خواهم نمی‌گوید تا آخر دعا ندارد خدایا آخرت به من بده دنیا به من بده خیر دنیا و آخرت به من بده هیچی هیچی ندارد این به ما یاد می‌دهد كه زمین گیر نكند یك حاجت بعضی اوقات این جور می‌شود آن حاجت ما را زمین گیر می‌كند بعد هم ما را بی دین می‌كند یعنی حاجتمان برآورده نمی شود تقدیر الهی این است كه اسن حاجت برآورده نمی‌شود تقدیر الهی این است كه این حاجت بر آورده نشود بعد مأیوس از رحمت خدا می‌شود گناهش در سر حد كفر است می‌گوید كه ما یك ماه رمضان گفتیم خدا خانه ندارم خانه به من بده خدا نمی‌شود یك خانه به من بدهد این اولش است بعد هم یك مقدار بیشتر در عدالت خدا شك می‌كند و دیگر زمین می‌خورد چه زمین خوردنی ولی اگر پا بند نشد دیگر جلو می‌رود حتی دعاهای مهم مهم برای آمرزش گناهان عاقبت به خیری فرج برای امام زمان تقویت برای اسلام اینها همه خوب است باید باشد اما آن كه الان به شما بگویم این حرف خواجه حافظ شیرازی است :
تو بندگی چو گدایان به شرط مزد مكن كه خواجه خود روش بنده پروری داند
اگر توانستیم این بیت را هضم بکنیم دیگرکار ما درست می شود .همه شما می‌دانید خدا عادل ، قادر و جواد است همه ما می‌دانیم اما بیایم دیگربار بیابیم خدا قادر ، عالم ، حكیم و جواد است وقتی یافتیم مقام رضا ،مقام تسلیم اگر خدا مثلاً خانه بخواهد به من بدهد می‌دانم خدا عالم است می‌دانم خدا حكیم است به حال من قادر به دادن این خانه است جواد است پس می‌فهمد یك مصلحتی هست كه نشده است اما دانستن با فهمیدن با یابیدن خیلی فرق دارد عبادت برای همین است كه ما بیابیم دانستنی‌های ما یابیدنی‌ها، بشود ما در ماه مبارك رمضان دانستنی‌های ما یابیدنی بشود نه خیال كنید نمی‌شود می‌شود آقا
توجه می‌خواهد ،خلوص می‌خواهد ،دعا می‌خواهد ،راز و نیاز با خدا می‌خواهد توجه به اول افطار و سحر می‌خواهد؛
این سر و كار داشتن با قرآن این انس با قرآن گفتم كه در ماه مبارك رمضان یك آیه ثواب ختم قرآن می‌دهد برای اینكه ما انس با قرآن پیدا كنیم قرآن نور است دل ما را منور می‌كند فهم ما را منور می‌كند شعور ما را منور می‌كند عقل ما را منور می‌كند كار و زنگی ما را منور می‌كند قبر و بهشت ما را منور می‌كند
«قد جائكم من الله نور» و سر و كار داشتن با قرآن خیلی خوب است با قرآن سر و كار داشته باشید كمش خیلی می‌شود قطره ناگهان دریا می‌شود مثلاً شما اگر پنج دقیقه غیر ماه رمضان پنج دقیقه صبح پنج دقیقه عصر قرآن بخوانید در سال سه چهار دور ختم قرآن كردید با همین پنج دقیقه و یك حزب قرآن چهار روز یك جزء قرآن چهار تا سی تا صد و بیست روز یك خنم قرآن و این بی انصافی است انسان اینقدر با قرآن سر و كار نداشته باشد و من تقاضا دارم در ماه مبارك رمضان انس با قرآن خیلی باشد بزرگان روی این انس با قرآن انس با ولایت و نماز اول وقت خیلی اهمیت می‌دهند، نماز اول وقت چه ظهر چه عصر و چه مغرب و عشا مخصوصاً صبح و این خواندن قرآن سرو كار داشتن با ثقلین سر و كار داشتن با ولایت انسان را می‌كشاند به خیلی از جاها
و ماه مبارك رمضان به قول روایات بهار قرآن است و به این قرآن خیلی اهمیت بدهید بله دوش به دوش قرآن اهمیت به ولایت «
انی تاركم فیكم ثقلین» كه شاید هزار جا پیغمبر این روایت را در هر فرصتی خواده‌اند و از نظر شیعه و سنی روایت متواتر است پانصد و چهار سند دارد حتی دم مرگ آمدند مسجد خواندند بنویسید نگذاشتند قرآن ولایت، ولایت قرآن بله مراتب دارد یك مرتبه خواندن قرآن همین نور است خیلی استفاده دارد تفسیر قرآن ما طلبه‌ها كوتاه آمدیم كوتاه می‌آییم ما باید این جور باشیم كه هر آیه به ما می‌دهند بتوانیم خوب معنا كنیم برداشت از قرآن حتی لازم نیست مفسر گفته باشد خودمان برداشت كم كم از قرآن داشته باشیم تا برسد به عمل به قرآن و ما طلبه‌ها باید قرآن بخوانیم خیلی مروج قرآن هستیم دیگر و از نور قرآن استفاده كنیم ما طلبه‌ها باید ترجمه قرآن بدانیم ما طلبه‌ها باید تفسیر قرآن بدانیم ما طلبه‌ها باید برداشت از قرآن داشته باشیم ما طلبه‌ها باید عمل به قرآن بكنیم البته دوش به دوش امام زمان مخصوصاً ما طلبه‌ها كه جیره خوار امام زمان هستیم
این زیارت جامعه خیلی زیارت خوبی است تمام اسرار شیعه در این زیارت است و به قول امام مضمونش دلیل بر صحت سند در حالی كه سند هم خوب است اما مضمون خیلی بالا است اتفاقاً هیچ كس نمی‌تواند مثل قرآن كه مبارزه به مثل می‌كند ما هم راجع به این زیارت حضرت امام مبارزه به مثل می‌كردند گفتند احدی نمی‌تواند مثل این زیارت بیاورد خیلی خوب است علامه مجلسی در ذات المعاد می‌فرماید «اصح سند و دلاله» آن وقت می‌گوید برای خاطر اینكه پدرش تشرفی پیدا كره و در تشرف آقا فرمودند «هذا نعم الزیاره» كه در سامرا بوده مجلسی اول رو كرده به قبر مطهر امام هادی علیه السلام گفته مال جدتان است حضرت فرمودند آری و راستی خوب زیارتی است
و به شما بگویم بدون تقوا نمی‌شود كسی به جای برسد نرسیده و نمی‌رسد اگر هم برسد ظلمت است «
العلم حجاب الاكبر» همین است كه راستی اگر یك كسی در اصطلاحات مجتهد بشود اما در تقوی مانده باشد به غیر سیاهی هیچ ندارد به غیر حجاب هیچ ندارد همان است كه در آن انقلت قلت‌ها می‌لولد تا بمیرد نمی‌شود بدون تقوا ما طلبه‌ها دو چیز باید داشته باشیم یكی درس بخوانیم كه جایش خالی است خوب تقوا داشته باشیم كه از آن اولی مهم‌تر است و اگر این دو تا بال نباشد كسی به جای نمی‌رسد.استاد بزرگوار ما آقای بروجردی خیلی علاقه به شیخ طوسی داشتند آن وقت بعضی اوقات كه می‌خواستند شیخ طوسی را رد كنند می‌فرمودند كه این شیخ طوسی به اندازه‌ای كتاب نوشته است كه اگر عمرشان را تقسیم بر كتابها بكنیم به این مسایل یك دقیقه می‌رسد آنوقت می‌فرمودند ایشان علاوه بر اینكه عالم بودند عابد بود می‌فرمودند این مصباح المتهجد را كه نوشتند -مصبح المتهجد مثل مفاتیح است از آنجا سر چشمه گرفته است- می‌فرمودند این مصباح المتهجد را كه نوشتند گفتند كه نمی‌شود كه مردم عمل كنند من عمل نكنم این كه می‌شود عالم بی عمل، [لذا] یك دوره خودشان عمل كردند بعد هم فرمودند «انذر عشیرتك الاقربین» می‌گویند زن و بچه‌ات یك دوره هم وا داشتند خانواده عمل كردند آن وقت اجازه نشر دادند
در میان ما طلبه‌ها این جوری است تقید به مستحباتشان خیلی بالا تقید به نماز شبشان تقید به نماز اول وقتشان از اینها مهم‌تر تقید به زبانشان راستی كنترل شده اعضاء و جوارح كنترل شده و ماه مبارك رمضان برای همین است زمینه درست بشود برای تحصیل ما، زمینه درست بشود برای تقوای ما، قرآن شریف هم می‌فرماید «
كتب علیكم الصام كما كتب علی الذین من قبلكم لعلكم تتقون» حس پرهیزكاری؛ ماه مبارك رمضان تقوا به انسان میدهداز شما تقاضا دارم به این ماه رمضان اهمیت بدهید خیلی به یاد اسلام عزیز هم خیلی باشید اسلام در مخاطره عجیبی است مخصوصاً تشیع و به یاد اینها باشید به یاد اسلام به یاد امام زمان (عج) و فرج برای امام زمان (عج) و علی كل حال آنچه گفتم تقاضا دارم به اندازه‌ای كه ممكن است بهآن عمل كنید از همه شما التماس دعا دارم مه هم با عدم قابلیت دعایتان می‌كنیم ان شاءالله
تنظیم برای تبیان: رهنما، گروه حوزه علمیه تبیان
