خروج ایرانی ها از فوتبال اروپا

بخش ورزشی

اگر  در اواخر دهه 70 شمسی بازیكنان ایرانی فوج فوج به فوتبال اروپا پا می‌گذاشتند، در آخرین سال‌های دهه 80 فوتبال قاره سبز از بازیكنان ایرانی پاك می‌شود و این سیگنال‌های منفی را مخابره می‌كند.

درست پس از جام ملت‌های 1996 بود كه باشگاه‌های اروپایی متوجه ستاره‌ها و پدیده‌های فوتبال ایران شدند و همین تیزبینی سبب شد تعداد زیادی از نسل طلایی فوتبال ایران راهی اروپا شوند.

علی دایی، كریم باقری، خداداد عزیزی، مهدی مهدوی‌كیا كه آن زمان بهترین‌های فوتبال ایران بودند اولین بازیكنانی بودند كه راه فوتبال اروپا را در پیش گرفتند. مدیران باشگاه‌های اروپایی آنقدر جذب فوتبال ایران شده بودند كه حتی بازیكنانی نظیر سرژیك تیموریان و سیروس دین‌محمدی را هم خریدند تا همه دنیا بفهمد كه فوتبال ایران سرآمد فوتبال آسیاست.

البته حضور بازیكنان ایرانی در اروپا تنها یك حضور بی‌فایده نبود. درخشش بازیكنان ایرانی به ویژه علی دایی و مهدی مهدوی‌كیا به حدی بود كه اروپایی‌ها را وسوسه كرد كه دوباره به دنبال بازیكنان ایرانی بروند و این طور پای بازیكنانی نظیر رسول خطیبی و وحید هاشمیان هم به فوتبال اروپا باز شد اما گویا درخشش تیم ملی در بازی‌های بین‌المللی با حضور بازیكنان ایرانی در فوتبال اروپا رابطه مستقیم داشت. اگر تیم ملی خوب بود، به همان میزان اروپایی‌ها بیشتر به دنبال بازیكنان ایرانی بودند و اگر تیم ملی نتیجه نمی‌گرفت همان قدر هم مدیران باشگاه‌های اروپایی از استخدام بازیكنان ایرانی ناامید می‌شدند.

دقیقا با شكل گرفتن تیم پرقدرت ایران در رقابت‌های انتخابی جام جهانی 2002 بود كه سیل پیشنهادهای باشگاه‌های اروپایی به بازیكنان ایرانی سرازیر شد. در آن زمان حتی حامد كاویانپور كه بازیكن درجه دویی محسوب می‌شد هم با پیشنهاد باشگاه معروف نیوكاسل انگلیس مواجه شد اما وقتی ایران در آن بازی تراژیك به بحرین باخت، اروپایی‌ها هم بی‌خیال جذب بازیكنان ایرانی شدند. با این حال اگر بخواهیم تاریخچه حضور بازیكنان ایرانی را در قاره سبز از سر  بگذرانیم و به نتیجه برسیم كه آیا فوتبال ایران از اواخر دهه 70 تا اواخر دهه 80 پیشرفت داشته یا با پسرفت مواجه شده باید اتفاقات پیش از جام جهانی 2006 را مرور كنیم. در سال‌هایی كه موفقیت تیم ملی با برانكو ایوانكوویچ به یك عادت تبدیل شده بود، بازی‌های درخشان علی كریمی در تیم ملی و الاهلی چشمان تیزبین فیلیكس ماگات و سران باشگاه بایرن مونیخ را به خود خیره كرد و این چنین در یك شب تابستانی خبر حضور كریمی در بایرن مونیخ رسانه‌های ایرانی را شگفت‌زده كرد.

او درست زمانی به بایرن مونیخ رفت كه مهدی مهدوی‌كیا ستاره بی چون و چرای تیم هامبورگ بود و و این بازیكن ایرانی محبوب دل هواداران هامبورگ شده بود. در واقع پیش از جام جهانی 2006 علی كریمی تنها بازیكن ایرانی بود كه توانست به اروپا برود. با شروع جام جهانی 2006 و بازی‌های درخشانی كه آندرانیك تیموریان و جواد نكونام برای تیم ملی در آلمان انجام دادند، این دو بازیكن ایرانی هم عازم اروپا شدند. تیموریان به بولتون انگلیس رفت و جواد نكونام هم به استخدام تیم اوساسونای اسپانیا در آمد. یك سال بعد و در اوج افول فوتبال ملی ایران، مسعود شجاعی هم به واسطه درخشش در تیم الشارجه امارات به اوساسونا رفت تا هم‌بازی نكونام در این تیم اسپانیایی شود و این آخرین بازیكن ایرانی بود كه به فوتبال اروپا رفت.

این در شرایطی است كه هر روز به تعداد بازیكنان لژیونر فوتبال كشورهایی مانند ژاپن و كره‌جنوبی و حتی این اواخر كره‌شمالی در فوتبال اروپا اضافه می‌شود و از آن طرف بازیكنان ایرانی هم یا به ایران برگشته‌اند یا قصد عزیمت به فوتبال ایران را دارند. علی كریمی، مهدی مهدوی‌كیا،‌فریدون زندی و یكی، دو بازیكن دیگر به ایران برگشته‌اند و وحید هاشمیان هم منتظر پیشنهادی دندان‌گیر است تا بتواند دوباره در فوتبال ایران بازی كند. افشین قطبی كه این روزها در حال آماده كردن تیم ملی است پس از جلسه كمیته تیم‌های ملی وقتی با این سوال مواجه شد كه آیا كم شدن بازیكنان ایرانی حاضر در اروپا برای فوتبال ملی ایران خوب است یا نشان افول فوتبال‌مان است، گفت: " ‌مسلما هر تیمی كه موفق است بازیكنانش درسطح بالایی قرار دارند. من فكر می‌كنم كه بازیكنی كه هر هفته در بالاترین سطح دنیا بازی می‌كند می‌تواند بسیار برای تیم ملی مثمرثمر باشد و البته این نیز مهم است كه همه بازیكنان تیم ملی در یك سطح باشند."

*آینده بازیكنان ایرانی در اروپا

در حال حاضر تعداد بازیكنان ایرانی در اروپا به كمترین تعداد در سال‌های اخیر رسیده است. اگر حضور وحید هاشمیان در فوتبال اروپا را تمام شده بدانیم-كه قطعا این طور است- هم‌اكنون تنها جواد نكونام، مسعود شجاعی و آندرانیك تیموریان تنها نماینده‌های فوتبال ایران در فوتبال اروپا هستند.

نكونام اگرچه جایگاه سفت و محكمی در اوساسونا  داشت اما این روزها به دلیل بحران اقتصادی اروپا و به ویژه اسپانیا وضعیت مشخصی ندارد. سران باشگاه اوساسونا به بازیكن ایرانی‌اش گفته‌اند یا با كاهش دستمزدش موافقت كند یا بپذیرد كه باشگاه او را به تیم دیگری بفروشد. نكونام پیشنهاد اول را نپذیرفته و البته هنوز باشگاه دیگری پیدا نشده كه بتواند پول لازم را برای خرید این بازیكن ایرانی بپردازد. با این وضعیت مشخص نیست كه آیا نكونام همچون سه فصل پیش در اوساسونا می‌ماند یا نه.

با این حال وضعیت مسعود شجاعی متفاوت است. خوسه آنتونیو كاماچو سرمربی اوساسونا فصل قبل زمان زیادی به شجاعی نداد كه بتواند خودش را نشان بدهد و این مشخص می‌كند كه كاماچو چندان اعتقادی به بازیكن ایرانی تیم‌اش ندارد. همین مساله این شایعه را در رسانه‌های اسپانیایی بر سر زبان‌ها انداخت كه باشگاه اوساسونا نام شجاعی را در فهرست فروش تابستانی‌اش قرار خواهد داد. به نظر می‌رسد كه شجاعی فصل بعد به تیم دیگری برود.

دیگر بازیكن ایرانی این روزهای فوتبال اروپا آندرانیك تیموریان است. بازیكن ایرانی فولام فصل قبل تنها یك بازی برای تیم‌اش انجام داد و این اتفاقی نبود كه خوشایند این بازیكن باشد.در پایان فصل نه تیموریان حاضر به ادامه همكاری با فولام بود و نه سران این باشگاه حاضر بودند به این بازیكن ایرانی پول بدهند، بنابراین تیموریان هم از فولام جدا شد. این روزها گفته می‌شود كه مقصد بعدی تیموریان تیم بلكبرن است اما  هنوز توافق‌ها قطعی نشده است. به نظر شما كاهش حضور بازیكنان ایرانی در اروپا نشان دهنده چیست؟ پیشرفت كرده‌ایم یا...