اشکالات شرعی پیش‌بینی پیامکی مسابقات فوتبال
در نگاهی سطحی به جامعه، درخواهیم یافت که برخی از مردم، اقبال را در رسیدن به آرزوهای بزرگ بی تأثیر نمی دانند و حتی گروهی، این را اصلی ترین عامل موفقیت خود قلمداد می‌کنند. این موضوع ریشه در تفکرات خرافی دارد که از سالیان بسیار دور همراه بشر بوده است؛ اما ادیان الهی که راهنمایان جوامع انسانی هستند، با این نوع اندیشه ها در تضادند.
یکی از مسائلی که از دوران گذشته به این موضوعات دامن زده، برگزاری قرعه کشی های گوناگون در عرصه های گوناگون است؛ کاری که هنوز در انجام برخی از زمینه های آن، شبهاتی وارد است!
از اصلی ترین عملکردهای شبهه ناک در این باره بلیت‌های بخت‌آزمایی بوده که با عناوین و اقسام متنوع در بسیاری از کشورها رایج است: مثلاً براي مردم ژاپن همانند بسياري از کشورهاي جهان بليت بخت آزمايي، يکي از روياهاي رسيدن به ثروت است؛ اما به نظر مي رسد براي رسيدن به اين رويا بايد بخت بالايي داشت.
هر چند گفته مي شود، تاريخ بليت بخت آزمايي در جهان به حدود دو هزار سال پيش بازمي گردد، اما در ژاپن بليت بخت آزمايي، تنها 360 سال تاريخ دارد. سود بليت بخت آزمايي فروخته شده از سوي دولت هاي محلي در ژاپن، به بودجه اين دولت ها تزريق شده و از آن براي پيشبرد رفاه عمومي و طرح هاي زيرساختي استفاده مي شود.
در اسپانیا نیز این بلیت ها بسیار پرطرفدار بوده و هر سلیقه‌ای را برای خریداری آنها راضی می‌کند؛ یک نوع از آنها که در بین آقایان بسیار شهرت دارد، مربوط به پیش بینی نتایج مسابقات فوتبال هفته است که اگر همه آنها را درست حدس بزنید، می‌توانید جزیره ای در هر کجای دنیا برای خود بخرید!
چند نفر از شما آقایان، به رویا فرو رفتید؟ این عمل در ایران، با وجود این که مسابقات بخت آزمایی و لاتاری به علت کلاهبرداری ها و نیز مسائل و مشکلات شرعی آن مدت ها با اقبال کم عمومی رو به رو شده بود، در سطح گسترده در حال برگزاری است.
در حالی که مسابقات بخت آزمایی در چند سال پیش با نام خیریه های سبز و ارمغان بهزیستی برگزار می شد و در آغاز با اقبال گسترده مردم رو به رو شد، به دلیل کلاهبرداری ها و نیز متضرر شدن شرکت کنندگان در این مسابقات و نیز موضعگیری مراجع تقلید، این مسابقات به حالت تعلیق درآمد و از سطح عمومی به صورت زیرزمینی ادامه یافت.
مراجع عظام در پاسخ به استفتا تأكید كرده اند: اگر جوایز از پولی پرداخت و تهیه شود كه از همین روش جمع آوری شده، حرام است و اگر از پول دیگر تهیه شود و پول جمع آوری شده فقط صرف امور خیریه شود، مانعی ندارد.
اما حال این پرسش مطرح می‌شود، آیا کاری که در برگزاری جام جهانی فوتبال انجام شد، از این دست مسابقات بخت‌آزمایی نبوده است؟ کاری که مراجع آن را حرام و مذموم دانسته اند و رسانه ملی بی تفاوت به آن، در سطح گسترده آن را اجرا می کرد. البته پیش از این برنامه نود نیز نظیر این را انجام می داد که البته اندکی قابل قبول تر بود، زیرا شايد جنبه نظرسنجی آن پررنگتر بوده، اما در برنامه جام جهانی شبکه 3 سیما بین افرادی که پیش بینی درست داشته اند، قرعه کشی انجام می شد و این مصداق کامل و بی نقص قمار از نوع الکترونیکی بوده است!
امام راحل (قدس سره) فقیه عارف و گوهر آشکار زمان نیز این فعل را خلاف موازین اسلام می دانسته اند و در رساله خویش به استناد این احادیث، تنها شرط بندی در دو رشته تیراندازی و اسب سواری را جایز می دانند و وارد شدن بلیت بخت آزمایی در حکم شرط بندی را از آن رو می دانند که خرید و فروش آن از نمونه های «اکل مال به باطل» است که در قرآن کریم از آن پرهیز داده شده است.
در روایت مرسل صدوق از امام صادق(ع) نقل شده است: «قال رسول اللّه(ص): انّ الملائکة تحضر الرهان فی الخفّ و الحافر و الریش و ما سوی ذلک قمار حرام.»: رسول خدا(ص) فرمود: فرشتگان در شرط بندی در مسابقات سوارکاری و تیراندازی با کمان حاضر می شوند و شرط بندی در غیر این دو مورد، قمار است و حرام.»
در روایتی که ابی العلاء بن سیابه از امام صادق(ع)، آن حضرت از پیامبر اکرم(ص) نقل کردند که فرمود: «انّ الملائکة لتنفر عند الرهان و تلعن صاحبه ماخلا الحافر و الریش و النصل.»: به یقین، فرشتگان از شرط بندی آزرده می شوند و فاعل آن را لعنت می کنند، مگر این که شرط بندی در سوارکاری و تیراندازی با کمان و نیزه باشد.
حال آیا شایسته و بایسته است در رسانه ملی نظام جمهوری اسلامی ایران از این دست فعالیت ها صورت گیرد؟ آیا مسئولان این عمل که صرفا برای به دست آوردن درآمد بیشتر، این کارها را انجام داده اند، توانایی پاسخگویی را دارند؟
در مسابقات پیامکی، هزینه ای به عنوان فرستادن پیامک دریافت می شده است؛ یعنی عملا برای شرکت در شرط بندی و قرعه کشی مبلغی پرداخت می شده است و شما با فرستادن پیامک، مبلغی یا از شارژ شما کم و یا به حساب صورتحساب سامانه شما اضافه می شد.
استفتاء از مراجع عظام درباره جايزه پيش بيني نتايج جام جهاني فوتبال
در اين راستا، روزنامه «راه مردم» در تماس و مكاتبه با مراجع عظام تقليد، موضوع را مورد استفتاء قرار داد كه قريب به اتفاق آنان اعلام نظر فرمودند كه چنانچه ملاك گرفتن پول اضافه باشد، جايز نيست.
متن نامه درباره جايزه پيش بيني نتايج جام جهاني فوتبال به علمای ذیل به شرح زیر است:
محضر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی
محضرحضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی
محضر حضر ت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
محضر حضر ت آیت الله العظمی نوری همدانی
محضر حضر ت آیت الله العظمی علوی گرگانی
با سلام
احتراما به استحضار مي‌رساند روزنامه «راه مردم» در نظر دارد مسابقه پيش‌بيني مسابقات ورزشي را در روزنامه به چاب برساند؛ لذا از جنابعالي اين استفتا را دارد كه برگزاري مسابقه پيش‌بيني مسابقات ورزشي كه در روزنامه جنبه تبليغاتي براي روزنامه دارد و با عنايت به اينكه برگزاري اين مسابقه هيچ وجهي از خوانندگان روزنامه دريافت نمي‌گردد و صرفا با خريد روزنامه در اين مسابقه كه به صورت قرعه كشي برگزار مي‌گردد، شركت مي‌كنند و جوايزي اهدا مي‌گردد، ايراد شرعي دارد يا خير؟
پاسخ مراجع تقليد عظام درباره جايزه پيش بيني نتايج جام جهاني فوتبال
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی:
بسم الله الحمن الرحیم علیکم السلام ورحمه الله. به نظر اینجانب پول گرفتن در مقابل پیش بینی مسابقات اکل مال به باطل است و جایزه نیست. واله العالم 17/6/1431 ق
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی:
بسمه تعالی
پرداخت جایزه بدون دریافت وجه خاصی از افراد در مثال ذکر شده اشکال ندارد، ولی به طور کلی شایسته است در اموری مانند پیش بینی مسابقات از گسترش و ترویج پرداخت جایزه جلوگیری شود، چرا که فرد بین حلال وحرام بسیار باریک است.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی:
بسمه تعالی
ج: در صورتی که وجهی از شرکت کنندگان جز پولی که برای خرید روزنامه می پردازد، گرفته نشود، اشکالی ندارد... همیشه موفق باشید 2/3/89
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی:
بسمه تعالی
سلام علیکم
مربوط به وزارت محترم ارشاد است. 5/3/89
حضرت آیت الله العظمی علوی گرگانی:
بسمه تعالی
اگر بابت طرح مسابقه در روزنامه مبلغی بر قیمت متعارف روزنامه اضافه نشود و فردی که روزنامه را می خرد، صرفا پول را بابت شرکت در مسابقه ندهد بلکه قصد خرید روزنامه را داشته باشد، اشکالی ندارد.
شرکت در مسابقات سایت های شرط بندی فوتبال، جایز نیست
***
در همین زمینه برنا نوشته است، پس از انتشار خبری با عنوان «در نبود سایه سار نظارت،کلاه گشاد شرط بندی بر سر کاربران» که به بررسی سایت هایی شرط بندی فوتبال پرداخته بود، از دفتر مقام معظم رهبری نیز درباره شبهه هایی که در مورد این گونه اعمال وجود داشته و دارد سوال کرد که متن پرسش و جوابیه دفتر مقام معظم رهبری به شرح زیر است:
«اخیرا سایت های مبنی بر شرکت در مسابقات پیش بینی بازی های فوتبال در لیگ های مختلف داخلی و خارجی و بردن جوایز نقدی - میلیاردها ریال - بدون قرعه کشی نظیر سایت های... مطرح شده اند.
این سایت ها در اقدامی مشابه، با گرفتن مبالغی از سوی کاربران، بعضاً از 1000تا50000 تومان، آنها را تشویق به شرکت در مسابقه ای بدون قرعه کشی و تنها با حدس زدن سه گزینه برد، باخت و مساوی می کنند.
جالب است برخی از این سایت ها مانند... استفتایی بدون مهر و امضا را از سوی دفتر مقام معظم رهبری، مبنی بر شرعی بودن این اقدام قرار داده است و سایت دیگر... اعضای سایت را تشویق به زیر گروه یابی می کند تا از این طریق هم بتوانند امتیاز خود- شانس خود -را سایت مربوطه افزایش دهند.
با توجه به حرکت سایت های مربوطه که شباهت زیادی به همان شرط بندی و قمار دارد و با توجه به رد و بدل شدن پول در ازای برد یا بخت از لحاظ شرعی، این کار چه حکمی دارد و آیا شرکت کردن در این سایت ها و کسب درآمد از این راه حلال است؟»
متن پاسخ از سوی مرکز پاسخگویی به پرسش های شرعی دفتر مقام معظم رهبری:
«بسمه تعالی
این عمل که افرادی با پرداخت پول در مسابقه شرکت نموده و به افرادی که صحیح پاسخ داده اند، مبلغی پرداخت شود، حکم برد و باخت را دارد و جایز نیست.»
منبع : tabnak.com
تنظیم گروه حوزه علمیه
