تبیان، دستیار زندگی
تکنوپولی از نوع فارسی وان
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تکنوپولی از نوع فارسی وان

بخش ارتباطات- تکنوپولی چیست؟ نظامی که تکنولوژی انحصار طلب غربی، با اهداف کاملا فرهنگی در پیش گرفته است.تکنوپولی به معنای تسلیم فرهنگ در برابر تکنولوژی می باشد. تکنولوژی که امروز بخش اعظم آن در رسانه های جمعی خلاصه شده و دنیا را به هر سمت که بخواهد می کشاند.

فارسی وان

همانطور که بارها گفته شده، آن چه در جهان امروز بر جهانیان می گذرد، حاکی از یک حادثه مهم است و آن چیزی نیست جز اینکه یک کلیت به نام فرهنگ بشری در معرض زوال و انحطاط قرار گرفته است.

نظامی که این کلیت را مورد هجوم قرار داده به گفته نیل پستمن، (نویسنده مشهور رسانه) تکنوپولی نام دارد. وی این واژه را از ترکیب دو لغت تکنولوژی و مونوپولی برداشت کرده و از آن، سلطه بلامنازع و حکومت تمام عیار "تکنولوژی بدون اخلاق" را بر جامعه انسانی، منظور داشته است.

آنچه مشخص است اینکه نظام تکنوپولی به مسائلی همچون باورهای مذهبی، قبیح بودن گناه در ذهن و اندیشه انسانها،ریشه ها و آداب و رسوم خانوادگی، اعتقاد چندانی ندارد و به نظر می سرد به چنین مواردی به دیده حقارت نگاه می کند.

هرچند که هنوز توان تخریب کامل این باورها و ارزشها وجود ندارد اما تدریجا این هدف در راه محقق شدن است.

به نظر می رسد نظام تکنوپولی با خلق شبکه ای همچون فارسی وان به دنبال تثبیت جهان بینی مورد نظر خود به مخاطبان، می باشد

طبیعتا برای تحقق این هدف راه ها و روش های مختلفی وجود دارند که در این میان رسانه ای مثل تلویزیون ابزاری مهم و کارساز است و البته شبکه های ماهواره ای-تلویزیونی در حال حاضر، به روند پیشبرد برخی از اهداف در راستای هجمه فرهنگی، سرعت قابل ملاحظه ای بخشیده اند.

فارسی وان یک وسیله است. وسیله ای که به مدد پیشرفتهای روز افزون تکنولوژی در معرض دید مخاطبان ایرانی قرار گرفته است. اما سوال اینجاست که چند درصد از مخاطبان فارسی وان نسبت به آسیب دیدن باورهای فرهنگی-اخلاقی از جانب محتوای این شبکه آگاهی دارند؟

آمارهای رسمی و غیر رسمی نشان می دهند که به طور تقریبی نیمی از مردم ایران برنامه های این شبکه را دنبال می کنند. نوع برخورد و صحبت های افراد در اماکن عمومی و در سطوح مختلف جامعه نیز، تا حدی بر این ادعا مهر تائید می گذارد و اسفناک تر آن است که کودکان ونوجوانان در این زمینه به گفتگو می نشینند.

مرداک

به نظر می رسد نظام تکنوپولی با خلق شبکه ای همچون فارسی وان به دنبال تثبیت جهان بینی مورد نظر خود به مخاطبان، می باشد.

وقتی تکنولوژی به امپراطوری بلامنازع در دنیا تبدیل می شود، به روش های مختلف سعی دارد تا بر رقبا پیروز شود و عنان شعور و افکار جهانیان را در دست گیرد. فارسی وان می آید تا فرهنگ ایرانی-اسلامی را نیز به سمت و سوی خود بکشاند. امپراطوری رسانه به قول هاکسلی در دنیای قشنگ نو، رقیب خود را از مشروعیت ساقط نمی کند، و به او انگ بی خردی و جنون نمی زند، بلکه او را نامرئی ساخته و بی تاثیر می کند.و این توفیق را از این راه به دست می آورد که به مذهب،هنر،خانواده،سیاست،تاریخ،حقیقت،حوزه شخصی افراد،هوشیاری و روشنفکری،آزادی و آزادگی،مفاهیمی دیگر می دهد....|(به نقل از نیل پستمن:تکنوپولی)

وقتی با اندکی تامل به این عبارات نگاه کنیم متوجه می شویم آنچه امروز در رسانه تحت عنوان فارسی وان دیده می شود، نزدیکی بسیاری به عبارات و جملات مذکور دارد.

اینطور به نظر می رسد که شبکه هایی همچون فارسی وان ابزارهای موثر دیو مستبد یعنی امپراطوری تکنولوژی هستند که اتفاقا با برنامه ریزی های از پیش تعیین شده به سراغ فرهنگهایی می آیند که هنوز به اسارت تکنولوژی های جهانی شده در نیامده اند.

با توجه به اینکه جامعه ما به دلایلی همچون اعتقادات و باورهای مذهبی کمی دیرتر و البته کمتراز جامعه غربی دچار تاثیرات فناوری و مدرنیته غربی می شود، سریالی همچون ویکتوریا برای ایرانیان تازگی دارد

تکنوپولی فرهنگی خاص خود دارد و از روح و روانی معین برخوردار است. خصوصیت بارز این فرهنگ قرار دادن تکنولوژی به جای خداست. تا جائیکه برای انسانها ستودنی می شود. این بدانجا می رسد که فرهنگ اعتبار خود را در تکنولوژی جستجو می کند. و به این واسطه در جستجوی ارضای امیال و کامیابی و لذت است. پس به خلق یک نظام اجتماعی جدید می پردازد که این امر جز با فروپاشی باورهای قدیمی، امکان پذیر نیست. به این ترتیب است که اهالی فارسی وان آگاهانه به گزینش سریالهایی می پردازند که به جلب نظر هر چه بیشتر مخاطبان ایرانی بپردازند.

به عنوان مثال سریال ویکتوریا که تقریبا از آغاز تاسیس شبکه فارسی وان از شنبه تا چهارشنبه و در ساعات پربیننده، پخش می شد، با اینکه حدود 22 سال پیش ساخته شده بود، در نظر مخاطبان ایرانی جایگاه ویژه ای را از آن خود ساخت.چون محتوای موجود در این سریال به وقایع امروز جامعه ما شباهت هایی داشت.مسائلی همچون روابط دختران و پسران و گرفتاریهای زوج های شاغل،و...

رسانه

با توجه به اینکه جامعه ما به دلایلی همچون اعتقادات و باورهای مذهبی کمی دیرتر و البته کمتراز جامعه غربی دچار تاثیرات فناوری و مدرنیته غربی می شود، سریالی همچون ویکتوریا برای ایرانیان تازگی دارد.

از طرف دیگر به نظر می رسد دست اندرکاران فارسی وان نسبت به ذائقه ایر انیان در رابطه با سریالهای کره ای آگاهی داشته و به همین خاطر یکی از سریالهای این شبکه از این دست می باشد تا باز هم برای ایرانیان جذاب و دوست داشتنی باشد. گویا سریالهای کره ای برای ایرانیان نقش دام را بازی می کنند و با استفاده از فضایی بسیار کلیشه ای سعی دارند تا با بهره گیری از مضمونی مثل یک ارتباط عاطفی مثلثی ، مخاطب را در حالتی تعلیقی قرار داده و به سمت خود بکشانند. همانطور که در افسانه جومونگ و امپراطور دریا که از تلویزیون پخش شدند نیز این محتوای مشابه وجود داشت. این فضای تعلیق در سریالهای فارسی وان هم وجود دارند.

آنچه مهم است اینکه رابرت مرداک صاحب صهیونیست شبکه فارسی 1 قصد دارد در کنار این شبکه پنج شبکه دیگر فارسی را راه اندازی کند.این صهیونیست سرمایه دار بودجه ای بالغ بر 30 میلیون دلار برای راه اندازی شبکه های فارسی 2، فارسی 3،فارسی4،و فارسی 5 و فارسی 6 در نظر گرفته است.

توجه داشته باشیم و آگاه باشیم که اگر چنین شبکه هایی را برای تماشا کردن گزینش کردیم، لااقل آگاهانه و با دیدگاهی نقادانه مخاطب این شبکه ها باشیم.

واقعیت این است که ما چه بخواهیم و چه نخواهیم در عصر مدرنیته زندگی می کنیم و هر روز هجمه ای تازه از این دریای خروشان به ما می رسد. پس آگاهانه دیدن و عمیق دیدن می تواند در این مسیر چراغی باشد تا ما را از اسارت در تاریکی نجات دهد.

فاطمه ناظم زاده

گروه جامعه و ارتباطات


منبع:کتاب "تکنوپولی" نوشته نیل پستمن.ترجمه صادق طباطبایی.تهران:1375

تنظیم برای تبیان: عطاالله باباپور