تبیان، دستیار زندگی
تا آغاز انقلاب، امام در منزل تلفن نداشت
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

سهم من است یا امام؟

آیت الله مجتهدی تهرانی

حضرت استاد مجتهدی می فرمایند: شما که شهریه می گیرید یا شهریه را صرف امور معاش خود یا خرید کتاب و لوازم درسی می‌کنید، دقت کنید که در موقع خرید کتاب یا وسایل دیگر از آن کتاب یا آن وسیله استفاده کنید. لذا بعضی از علما در مورد شهریه احتیاط می کردند و به خاطر اینکه خیال خودشان را راحت کنند شهریه نمی‌گرفتند.

یک بار فرزند امام یعنی حاج آقا مصطفی به امام در نجف عرض کردند که هوا گرم است و من به کولری نیاز دارم. امام با تندی به ایشان فرمودند: پدرت کولر ندارد تو کولر می‌خواهی؟ و در آن گرمای نج امام کولر نخریدند.

غرض اینکه خیلی مصرف شهریه مشکل است و هیچ کس به این درجات عالیه که امثال امام رسیدند، بدون رعایت این گونه موارد نخواهد رسید و حتی آقایانی که از چند جا شرهیه می گیرند اگر نیاز نداشته باشند اشکال دارد. (1)

بعضی از علما در مورد شهریه احتیاط می کردند و به خاطر اینکه خیال خودشان را راحت کنند شهریه نمی‌گرفتند.

نمونه ای از رعایت بیت المال و حق الناس در سیره علما

امام خمینی

آیت اللّه آل اسحق: یکی از دوستانم که ساکن نجف بود، نقل کرد که: در مسجد شیخ انصاری که امام در آنجا نماز جماعت می خواندند، بین نماز مغرب و عشاء فقیری آمد و گفت: عیالوارم، زندگی ام نمی چرخد، فقیرم به من کمک کنید، امام جواب ندادند. بار دوم، بار سوم، داد کشید و فریاد زد و گفت: آقا من... . امام فرمودند: «من پول ندارم.» فقیر گستاخانه گفت: من دیدم امروز عصر فلانی مقدار زیادی پول برای شما آورد، امام فرمودند: «آن پول سهم امام است و به شما نمی رسد.» دوباره با فریاد و داد از امام پول می خواست که دوستم برخاست و ربع دینار به فقیر داد و او هم رفت.

بعد از نماز که امام برخاستند تا بروند، من هم پشت سر امام بلند شدم و از مسجد بیرون آمدیم. وقتی خلوت شد، می خواستم به امام انتقاد کنم که ایشان پیش دستی کردند و گفتند: «این پول چی بود؟ از کدام پول بود؟» گفتم: آقا پول شهریه بود، گفتند: «با چه مجوزی دادی؟» گفتم: آقا من می خواستم به شما عرض کنم که چرا ندادید؟ گفتند: «من پول شخصی که ندارم، پول من، بیت المال است، سهم امام است، سهم امام را به فقیر نمی شود داد، نه اینکه من نمی خواهم بدهم، نمی شود داد، من چه کار کنم؟ تو چه جوری دادی؟ جواب خدا را چه خواهی داد؟ این بودجه مخصوصی است و برای مصرف خاصی است».

 آقایانی که از چند جا شهریه می گیرند اگر نیاز نداشته باشند اشکال دارد.

یکی از خصوصیات امام این بود که هیچ وقت برای چاپ رساله ها، حاضر نبود از وجوهات خرج کند و می فرمود:

«آنان که تقلید می کنند، وظیفه دارند رساله تهیه کنند. لذا باید پول بدهند و بخرند.»

«تا آغاز انقلاب امام در منزل تلفن نداشت. شهرستانی ها اعتراض داشتند که ما نیاز به ارتباط با شما داریم و شما تلفن نیاز دارید؛ اما آقا می فرمود: «پول بیت المال خرج رساله و تلفن من نشود.» سرانجام یک نفر بازاری متدین، تلفنی به نام امام خرید و در منزل ایشان نصب کرد».

آیت الله شهید بهشتی

همسر شهید آیت الله بهشتی در مصاحبه ای می گفت: «... ایشان یک دفعه، حتی به حقوق دادگستری دست نزد و یک قرآن هم به خانه نیاورد. می گفت: جایز نیست در حالی که این همه مستضعف هست، حقوق دادگستری هم بگیریم. شما باید بدانید زندگی تان با همین حقوق بازنشستگی من باید بگذرد... حتی یادم نرفته که یک شب یک عدد لامپ سوخته در خانه داشتیم که من تمام اطراف را زیر پا گذاشتم، ولی پیدا نکردم. تلفن کردم به دادگستری و گفتم آقا از فروشگاه دادگستری یک دانه لامپ بیاورید. همان جا گفتند نه، هرگز! خدا نکند من چنین کاری بکنم. شما شمع روشن کنید بنشینید، بهتر از این است که من مال دادگستری بیاورم...».

«یکی از دوستان و همکاران شهید آیت الله بهشتی چنین حکایت می کند: زمانی که جلسات طولانی در محل کار داشتیم، پس از پایان جلسه، برای میهمانان غذا تهیه می شد. اگر استاد مهمان شخصی همراه داشت، پس از اتمام جلسه هزینه غذایشان را حساب می کرد و از پول شخصی خود می پرداخت».

شهید آیت الله قدوسی

«... بعد از تجدید بنای مدرسه حقّانی و نصب شوفاژ، بیشتر وقت ها کلاس ها گرم و راحت بود، ولی دفتر کارشان سرد بود. وقتی علت را می پرسیدیم، می گفت: در مواقع تنهایی ضرورت ندارد برای من تنها، یک اتاق به این بزرگی گرم باشد. اگر از تلفن مدرسه استفاده شخصی می کرد، از جیب خودشان وجه آن را می پرداخت.» (2)

آیه الله سید احمد خوانساری

با اینکه وی پرداخت شهریه هنگفت طلاب تهران، مشهد، قم و نجف را بر عهده داشت هرگز در آن‏ها تصرف نکرد و تا آخرین لحظه‏ای که در قید حیات بود، خانه‏ای هر چند محقر تهیه نکرد و عمرش را در منزل استیجاری گذراند. شاگردان او اکنون نیز از فرشهای نخنمای خانه‏اش یاد می‏کنند و نشانه‏های بسیاری از زهد و ساده زیستی در زندگی او را به ما نشان  میدهند.(3)


(1). آداب الطلاب.

(2). پایگاه تخصصی حوزه.

(3) پایگاه راسخون.

تهیه و فرآوری : محمد حسین امین - گروه حوزه علمیه تبیان