مثبت و قاطع باشید
پیرامون نقش والدین و تأثیر محیط خانواده بر تربیت و موفقیت تحصیلی فرزندان
از آن جایی که بچه ها، از نظر گفتار و اعمال و حتی از نظر احساساتشان نسبت به اشیا مختلف و خصوصاً طرز فکر و احساس نسبت به مدرسه، تحت تأثیر شما والدین قرار می گیرند، پدر و مادر نقش ارزنده ای در ترغیب و تشویق فرزندان خود نسبت به فراگیری دروس و پیشرفت تحصیلی بر عهده دارند. به همین دلیل می توانید با به کار گیری روش ها و راهکار های زیر، نقش مؤثر تری در رشد تحصیلی آن ها داشته باشید. طبق آمار، کودکانی که به همراه والدین خود کتاب می خوانند، معمولاً هوش و قابلیت خواندن بیشتری دارند و بهتر و راحت تر زبان می آموزند. مهارت های ارتباطی را یاد می گیرند، مفاهیم کلامی را تشخیص می دهند و قابلیت صحبت کردنشان نیز بسیار بالا تر است اما متاسفانه کمتر از 45 درصد از والدین با کودکا نشان کتاب می خوانند. شاید پرسش مهم این باشد که ما به عنوان پدر و مادر برای تغییر این آمار چه باید بکنیم؟
والدین باید مسئولیت تربیت فرزندان خود را بپذیرند. پیامبر (ص) فرموده اند: «بچه ها آینه رفتار شما هستند» پس اگر فرزند شما در تحصیل و تربیت دچار مشکل می شود. کسی را مقصر ندانید، از خودتان سلب مسئولیت نکنید و نگویید مقصر دیگران هستند. بعضی از خانواده ها اگر فرزندان شان بد تربیت شوند؛ سعی می کنند، جامعه یا مدرسه را مقصر جلوه دهند. دیگران را مقصر بد تربیتی فرزند خود ندانید، شما در منزل بوده اید، شما با همسر تان بر خورد داشته اید، این شمایید که در برابر رفتار فرزند تان عکس العمل نشان داده اید. کودکی که نود درصد از اوقات شبانه روزی خود را در کنار پدر و مادر سپری می کند، چه کسی می توانسته است روی او تاثیر گذار باشد؟ مطمئن باشید اگر دیگران روی فرزند شما تاثیر گذاشته اند، زمینه و بستر آن را خود شما فراهم کرده اید.
اولین نشانه موفقیت بچه ها در مدرسه، مطالعه در خانه است. برای این که بچه ها در خانه مطالعه کنند، باید یک الگوی رفتاری داشته باشند (بر اساس اصل تئوری محیط غنی)، اگر والدین کتاب بخوانند، احتمالاً فرزندان شان نیز اهل خواندن می شوند، اگر والدین اهل مطالعه نباشند، احتمالاً فرزندان شان نیز اهل مطالعه نخواهند شد. به نظر این بچه ها خواندن فعالیتی است که صرفا به مدرسه مربوط می شود. پس خیلی ساده است، اگر می خواهید فرزندتان در مدرسه موفق باشد و اگر می خواهید به مطالعه عشق بورزد، اگر می خواهید فرزندتان را کتاب خوان بار بیاورید، خودتان باید مطالعه کنید. در ضمن وقتی با صدای بلند کتاب می خوانید به بچه ها می فهمانید که برای کتاب ارزش و اهمیت قائلید و کتاب خواندن بخش مهمی از تعاملات خانوادگی شما را تشکیل می دهد.
سعی کنید با اعتماد و احترام کامل، درس خواندن و برنامه ریزی درسی را به فرزند نوجوان خود بسپارید، به طور مرتب به فرزندان خود، استعداد های ذاتی، توانایی برای مسئولیت پذیری، هوش و ذکاوت طبیعی و توانمندی های خاص و فوق العاده اش را گوشزد کنید. طوری با آن ها رفتار کنید که گویی هم اکنون مسئولیت پذیر، قابل احترام و ارزشمند هستند. سعی کنید فرزندان خود را با جریان ممتدی از پیام های مثبت حمایت کنید، تا به آن ها اثبات شود که چقدر دوست شان دارید، و به توانایی هایشان ایمان دارید.
مطمئن شوید که فرزندتان را برای سخت کوشی و موفق بودن، تشویق می کنید و پاداش می دهید. تمام بچه ها نیاز دارند تا بدانند چه زمانی موفق عمل می کنند. به خاطر داشته باشید که همیشه پاداش، به معنای گرفتن پول یا امتیازات نیز گاهی فقط گفتن این که «به تو افتخار می کنم» با توجه به تلاش های او در مورد کارش تقویت کننده است.
با فرزندان خود در مورد علایق شغلی آن ها و این که مدرسه چه ارتباطی با شغل دارد صحبت کنید. در مورد علاقه مندی ها و چیز هایی که دوست دارد، با فرزند تان صحبت کنید.
اگر به فرزند تان نشان بدهید که از خواندن لذت می برید، آن ها نیز می توانند از الگوی شما تقلید کنند، اما اگر به آن ها نشان بدهید که خواندن صرفاً یک تکلیف است که باید انجام شود و صرفاً به کارهای درسی مربوط می شود، یا باید برای جلب رضایت شما بخوانند، فرزندان تان را از تجربه لذت درونی خواندن محروم می کنید. اگر چنین کنید فرزندان تان در نهایت هنگام خواندن چنان تنش خواهند داشت که نتوانند با خواندن به آرامش دست یابند و هرگز به خواندن عشق نخواهند ورزید. (بچه ها هرگز به راحتی به نصیحت بزرگ تر ها گوش نمی دهند، اما هرگز اتفاق نیفتاده است که از آن ها تقلید نکنند.)
همیشه شنونده گلایه ها، ناراحتی ها، اعتراضات و نگرانی های فرزند نوجوان خود باشید.
فرزندان خود را با توجه به علم و دانش خود محدود نکنید، زیرا آن ها در عصر دیگری تولد یافته اند.
به فرزندان خود اعلام کنید که روش درس خواندنش را به مسئولین مدرسه اطلاع رسانی می کنید. (البته با لحنی مهربانانه و صمیمی، ولی کاملا جدی).
همچنین اطلاعات دقیقی را که از فعالیت های فرزند خود در مدرسه (هم نقاط قوت و هم نقاط ضعف) کسب می کنید با فرزند خود در میان بگذارید. (البته بدون بحث و نصیحت کردن های افراطی) فقط بدین منظور که بداند شما در جریان کامل هستید. بدین شکل به او یاد آور می شوید که رضایت درسی و اخلاقی مدرسه برای شما اهمیت بسیار دارد.
سعی کنید تا جایی که ممکن است، حل مشکلات و مسایل ایجاد شده میان فرزند تان با مسئولین مدرسه، دبیران و یا دوستانش را به خودش واگذار کنید و شما کمک های کاملا محرمانه و غیر مستقیم داشته باشید. این واگذاری مسئولیت های شخصی به فرزندان هر چند در ابتدا کمکی دشوار به نظر می رسد، ولی به تدریج با حمایت غیر مستقیم شما باعث افزایش اعتماد به نفس اجتماعی فرزند تان خواهد شد.
فرزندان شما در مورد نشان دادن احساس خویش نسبت به مدرسه به شما والدین عزیز، متکی هستند، پس وقتی پدری می گوید «من همیشه به مدرسه علاقه مند بودم و مدرسه در مسایل شغلی و زندگی خیلی به من کمک کرد.» به طور غیر مستقیم احساس مثبت و لذت بخشی نسبت به مدرسه در فرزند او ایجاد می شود.
کمک کنید تا فرزندان شما از همان ابتدا عادت کنند تا برای انجام هر کاری، تمرکز حواس داشته باشند. توجه کافی به هر امری در حقیقت یک عادت برای تفکر است که نتایج درخشانی در داخل و خارج مدرسه برای فرزند شما به دنبال داشته و در پیش گیری از حوادث، بهبود مطالعه، روش صحیح نشستن در کلاس و انجام صحیح تکالیف نقش موثری دارد. اگر استعداد های ویژه ای مانند علاقه مندی و استعداد نسبت به آثار هنری یا فنی و امور ورزشی در فرزندان شما وجود دارد، سعی کنید آن ها را تا جایی که به نمرات مدرسه و توانایی های تحصیلی آن ها ضرری نمی زند، تشویق کنید.
گروه مرکز یادگیری سایت تبیان- تنظیم:شکوفه باصری
