هفت، دشمن سینما نیست

برنامه سینمایی «هفت»علاوه بر مزایایی که به لحاظ مطرح شدن سینما در تلویزیون دارد، نشان داده نقدپذیری در سینمای ایران همچنان در پایین ترین جایگاه قرار دارد.

به گزارش خبرآنلاین، نگاهی به برنامه های مختلف «هفت» طی سه ماهی که از آغاز پخش آن می گذرد نشان می دهد اغلب سینماگران همواره در مقابل نقدهایی که نسبت به آثارشان مطرح شده موضعگیری داشتند.

این موضعگیری ها موجب شده تا پیشنهادهایی در مورد تغییر منتقد برنامه، دوری از نگاه های یک سویه و مسائلی از این دست مطرح شود؛ مسائلی که در مورد برنامه ای سه ماهه طبیعی به نظر میرسد، اما اینها از نگاه برخی سینماگران مطرح می شود و گروهی از اهالی سینما و اغلب منتقدان بر این عقیده اند که «هفت» می تواند فضای پذیرش نقد را در سینمای ایران به وجود آورد؛ انتظاری که جزئیات آن مورد بررسی قرار می گیرد.

جیرانی: هدف «هفت» کوبیدن سینما نیست

فریدون جیرانی، مجری و تهیه کننده برنامه نقد «هفت» معتقد است در صورت برطرف شدن سوءتفاهم ها پذیرش نقدهای این برنامه از سوی سینماگران ساده تر خواهد بود.

جیرانی در مورد نقدپذیر نبودن اغلب سینماگران در مورد آثارشان به خبرآنلاین گفت: «مسئله در مورد برنامه «هفت» و تلویزیون دچار یک سوءتفاهم است. برخی از دوستان فیلمساز و تهیه کننده گرفتار این سوءتفاهم هستند که برنامه «هفت»حسابشده و برنامه ریزی شده اداره می شود و هدف آن کوبیدن سینمای ایران است و آن را ناشی از نیت مسئولان بالای تلویزیون می دانند. این سوءتفاهمی است که همیشه در تاریخ وجود داشته و متعلق به امسال نیست. در دهه 50 که میان سینماگران و مدیران سینما با مسئولان تلویزیون اختلاف وجود داشت، زمانی که تلویزیون در مورد سینما تند می رفت این تصور به وجود آمد که تلویزیون مخالف فرهنگ و هنر است و فکر می کردند نقدها برنامه ریزی شده است.»

او ادامه داد: «به ویژه در فضای غبارآلود کنونی به این سوءتفاهم بیشتر دامن می زنند. برخی از فیلمسازان تصور می کنند مسئولان بالای تلویزیون به ما می گویند چه کار کنیم و ما براساس آن عمل می کنیم. این در حالی است که طی اجرای 11 برنامه «هفت» مقامات ارشد تلویزیون در مورد نحوه کار ما و موضوعات و نگاه ما به موضوع حرف نزده‌اند. ما فقط همانند سردبیری که سرفصل ها را به صاحب امتیاز و یا مدیرمسئول نشریه اطلاع می دهد، اطلاعاتی در مورد آیتم ها به مسئولان بالا دست می دهیم، آنان بررسی می کنند و اطلاع می دهند که می توانیم به موضوعات مطرح شده بپردازیم یا نه.»

او گفت: «در مورد برنامه هایی که تاکنون داشتیم غیر از یک مسئله آن هم کانون کارگردانان که تصور می کردند نپرداختن به آن به نفع سینمای ایران خواهد بود در مورد باقی برنامه ها تاکنون به ما گفته نشده مسئله و یا فیلمی را نقد کنیم یا نه. تلویزیون در برنامه «هفت» هیچ هدفی جز کمک به سینمای ایران ندارد. برای اولین بار است که فیلم های اکران در برنامه ای نقد می شود.»

کارگردان «سالاد فصل» اظهار داشت: «ما در شرایطی فیلم های اکران را نقد می کنیم که بخش بازرگانی تلویزیون هیچگاه اجازه نمی داد فیلم های اکران همزمان با نمایش نقد شود. برای اولین بار است که با دستور شخص آقای ضرغامی ما می توانیم فیلم های اکران را نقد کنیم. باید این سوءتفاهم که تلویزیون و یا «هفت» برنامه ریزی خاصی در مورد سینما دارد برطرف شود. به هیچ عنوان قصد این نیست که سینمای ایران کوبیده شود.»

او ادامه داد: «در طول این مدت تلاش کردیم تا فیلم های خوب مورد تعریف قرار بگیرند و انتقادهایمان را به فیلمهای ضعیفتر داشته باشیم، اما این انتقادها نیز شکل و شمایل خاص خود را دارد. فقط مطرح شدن یک فیلم در یک برنامه به منزله ارزش گذاشتن به آن است نه رد کردن آن. خیلی از فیلمها را مطرح نکردیم زیرا معتقد بودیم ارزش مطرح شدن ندارد. بنابراین تصور اینکه «هفت» و یا تلویزیون برنامه ریزی کرده تا سینمای ایران را بکوبد فکری کاملاً باطل است. این برنامه را خود ما، من و چند جوان علاقه مند طرح ریزی کرده ایم و هدفمان آن است که به سینمای ایران خدمت کنیم.»

جیرانی گفت: «اگر آقای امین تارخ در برنامه می گوید که ما را نکوبید ناشی از این سوءتفاهم است نه نگاهشان به آقای فراستی، اما در مورد آقای فراستی واقعیت این است که از ابتدای برنامه ایشان نبودند و منتقدان دیگری حضور داشتند، اما احساس کردیم آقای فراستی در تلویزیون بهتر می توانند حرف بزنند و بهتر می توانند موضوعات را باز کنند.»

او در مورد منتقد ثابت این برنامه یادآور شد: «ما می دانستیم آقای فراستی نقطه نظر خاصی در مورد سینمای ایران دارد، کمتر فیلمی را دوست دارد و نسبت به اغلب فیلمها انتقاد می کند. تصور ما این بود که از این زاویه چالشی بین فیلمسازان و آقای فراستی به عنوان منتقد به وجود می آید؛ کما اینکه در آخرین برنامه که با حضور آقای فراستی و آقای رئیسیان برگزار شد، دیدم آقای رئیسیان گفتند من نمی خواستم به آقای فراستی رسمیت بدهم. همین مسئله روشن می کند که چالش در برنامه «هفت» ایجاد شده و ما مایل هستیم از دل این چالش برنامه را پیش ببریم. گاه در این چالش نظر آقای فراستی به نتیجه رسیده و گاه فیلمساز توانسته نظر خود را درستتر مطرح کند.»

این کارگردان درباره نتایج این چالش گفت: «یکی از نتایج چنین چالشی این است که فیلمساز مقابل فراستی با چه دانشی از خود دفاع می کند و نکته دوم اینکه این مسئله به بینندگان که علاقه‌مند هستند از دل یک چالش به جمع بندی برسند بتواند کمک کند.»

او در مورد میزان نقدپذیری در سینمای ایران گفت: «همواره میزان نقدپذیری در سینمای ایران کم بوده است. همیشه وقتی منتقدان اثری را نقد می کردند از آنجا که اغلب نوشته ها لحنی تند داشته اند موجب درگیری منتقد و فیلمساز شده اند. این سوء تفاهم به طول تاریخ سینمای ایران بازمی گردد. کم کم در این سالها برخی فیلمسازان ترجیح دادند تا از منتقدان فاصله بگیرند، برخی منتقدان نیز ترجیح دادند با برخی فیلمسازان طرف نشوند. در این میان نیز فیلم هایی وجود داشتند که از دل نقدنویسی به وجود آمدند. سعی ما بر این نیست فیلم هایی که نقدپذیر نیستند را وارد داستان نقد کنیم.»

جیرانی با اشاره به برخی از برنامه های «هفت» گفت: «ما سراغ فیلم ها و فیلمسازان نقدپذیر می رویم. به عنوان مثال زمانی که قرار بود سعید سهیلی مهمان برنامه ما شود به او اطلاع دادیم که منتقد برنامه آقای فراستی نظر مثبتی در مورد فیلم ایشان ندارد و اگر مایل نیستند در برنامه حاضر نشوند. ایشان پاسخ دادند من می آیم و جواب می دهم. به آقای نقاش زاده هم گفتیم تماشاگران سالن های سینما با فیلم شما ارتباط برقرار نکردند اگر مایل نیستید اصلاً وارد این بحث نشویم. ایشان گفتند پخش کنید چون جواب دارم. البته ما این کار را کردیم و ایشان هم دلخور شدند. ما می‌دانستیم آقای فتحی و رئیسان چون با دانش فیلم ساختند می توانند در مقابل آقای فراستی حرفشان را بزنند.»

تهیه کننده برنامه «هفت» گفت: «البته تصور می کنم سوءتفاهم کوچکتر که میان منتقدان و فیلمسازان وجود دارد، همچنان نیز ادامه پیدا می کند، اما اگر سوءتفاهم بزرگتر با توضیحاتی که من ارائه کردم برطرف شود، وضعیت بهبود پیدا می کند. من کمتر فیلمسازی را می شناسم که از انتقادی راضی باشد و آن را بپذیرد. همه فکر می کنند فیلم خوبی ساخته اند و دوست دارند از کارشان تعریف شود.»

جیرانی گفت: «اما اینکه چقدر منتقدان درست می نویسند و چقدر فضای نقدنویسی طبیعی است، موضوع قابل تحلیلی همانند فضای فیلمسازی در ایران است. هر مشکلی که در فضای فیلمسازی ایران وجود داشته باشد در فضای نقد نیز وجود دارد. این دو موضوع از هم جدا نیستند.»

گروه هنر تبیان