ترمیم لایه ازن به‌كمك رعد و برق
شاید برایتان جالب باشد بدانید كه در برخی مناطق زمین گاهی در هر ثانیه بیش از 100 رعد و برق در آسمان ایجاد می‌شود كه پس از هر رعد و برق حجم قابل توجهی از گاز ازن در جو زمین آزاد خواهد شد.
این در حالی است كه فعالیت انسان‌های ساكن این كره خاكی، لایه ازن را در معرض خطر نابودی قرار داده است. از اواسط قرن بیستم میلادی محققان متوجه شدند كه انتشار برخی آلاینده‌ها در سطح زمین، موجب از بین رفتن لایه ازن و سپر محافظتی انسان‌ها در برابر تابش امواج نور خورشید خواهد شد.
در سال‌های اخیر در نتیجه انتشار مواد شیمیایی آلوده نظیر گازهای كلروفلوئور و كربن كه در سیستم‌های خنك‌كننده و دستگاه‌های تهویه هوا از آن استفاده می‌شود، مقدار زیادی از این لایه محافظ از بین رفته و تراكم آن در استراتوسفر زمین بشدت كاهش یافته است. این در حالی است كه وقوع بسیاری از پدیده‌های طبیعی نظیر رعد و برق می‌تواند عامل مهمی در افزایش غلظت ازن موجود در جو زمین باشد. شاید برایتان پیش آمده باشد كه پس از وقوع رعد و برق ناگهان احساس كنید كه می‌توانید راحت‌تر نفس بكشید یا این كه احساس كنید هوایی سرشار از طراوت و پاكیزگی را استنشاق می‌كنید. علت این است كه وقوع رعد و برق موجب انتشار گاز ازن در جو زمین شده است و افزایش غلظت گاز ازن در جو زمین سبب طراوت و تازگی هوا می‌شود. در حقیقت ازن نوع خاصی از ملكول اكسیژن و دارای 3 اتم اكسیژن است كه از خواص اكسیدكنندگی بالایی برخوردار است. براساس تحقیقات انجام شده توسط گروهی از محققان ناسا، رعد و برق و آلودگی ناشی از انجام عملیات كشاورزی و همچنین گازهای آزادشده در نتیجه سوختن منابع سوختی فسیلی از جمله عوامل متعددی هستند كه می‌توانند در تشكیل ازن تاثیرگذار باشند. سوختن منابع فسیلی موجب انتشار دود و گاز منواكسیدكربن و وقوع رعد و برق موجب انتشار گاز اكسیدنیتروژن خواهد شد. از تركیب این گازها و دیگر تركیب‌‌های ناپایدار شیمیایی و همچنین تابش نور خورشید گاز ازن تشكیل خواهد شد. تشكیل گاز ازن در نزدیكی سطح زمین اغلب ناشی از انتشار آلاینده‌های حاصل از سوخت‌های فسیلی استفاده شده در واحدهای صنعتی و همچنین گازهای آلاینده‌ای است كه از اگزوز خودروها خارج می‌شود. با توجه به این كه چه عاملی در تشكیل ازن در اطراف جو زمین تاثیرگذار بوده است، كیفیت هوا متفاوت خواهد بود. اگرچه پیش از این نیز محققان به یافته‌هایی مبنی بر اختلاف غلظت ازن در نواحی مختلف دست یافته بودند، اما نمی‌دانستند كه كدام یك از منابع آلودگی و یا كدام پدیده طبیعی می‌تواند در تشكیل گاز ازن در جو زمین تاثیرگذار باشد. نتایج جدید به دست آمده در این زمینه حاصل تحقیقات انجام شده از طریق ماهواره‌های تحقیقاتی ناساست كه به نظر می‌رسد می‌تواند در پیش‌بینی وضعیت آب و هوا و وقوع پدیده‌های طبیعی كه موجب ایجاد پیامدهای نامطلوب می‌شود، تاثیرگذار باشد.
منبع: سیب
تنظیم برای تبیان: محسن مرادی
