نقش های متعدد معلم

سال هاست که عده ای از دانشمندان تدریس را هنر می دانند و اساس مدرس بودن را در حالاتی نظیر شهود، بصیرت، استعداد خدادادی و خلاقیت دانسته اند و بر این عقیده اند تا زمانی که فردی این شرایط را نداشته باشد، نمی تواند یک معلم موفق باشد.

اما برخی اعتقاد دارند که معلمی علمی است که می توان اصول آن را پس از طی مدارجی کسب کرد و در کلاس درس به مرحله ی اجرا گذاشت. عده ای دیگر از مربیان تعلیم و تربیت نظر سومی ارائه می دهند و معتقدند که معلمی، صرفاً نه علم است و نه هنر. بلکه حاصل و ترکیبی از آن دو است و معلم از علم خود برای انتخاب مواد آموزشی و از هنر خود برای نحوه تدریس آن مواد استفاده می کند و به نظر می رسد نظر سوم به صواب نزدیک تر باشد.

در این جا به نقش های متعددی که یک معلم موفق می تواند ایفا کند، اشاره می شود:

1. معلم به عنوان کارشناس آموزشی

معلم باید در مورد مواد و موضوعات آموزشی، و همچنین در مورد شیوه های تدریس آن ها تصمیم گیری کند. این تصمیمات بر پایه ی عواملی چون موضوع مواد آموزشی، توانایی ها، نیاز های دانش آموزان و تمام اهداف آموزشی که باید به آن ها دست یافت گرفته می شود. در طول هفته صد ها تصمیم به ذهن معلم خطور می کند که انتظار دارد برای آن ها جواب مناسبی پیدا کند. به عنوان مثال: در کلاس دوم ابتدایی کدام روش برای آموزش جمع و تفریق مناسب است؟ یا چگونه می توان به کودک پایه ی اول ابتدایی که هنوز مهارت کافی در نوشتن پیدا نکرده است نوشتن خلاق را آموزش داد؟

2. معلم به عنوان یک عامل بر انگیختگی

معمولاً معلمان از خود سؤال می کنند که چگونه می توانند دانش آموزان را به صورت فعال در مسائل یادگیری درگیر کنند؟ بسیاری از اعمال معلم در بر انگیختن دانش آموزان و ارتقا دادن سطح فکر آن ها مؤثر است.

3. معلم به عنوان مدیر کلاس

پژوهش ها نشان می دهد که بسیاری از معلمان دوره ی ابتدایی فقط 20 تا 30 درصد اوقات خود را صرف تدریس کلامی مستقیم با دانش آموزان می کنند و بخش عمده ای از وقت باقی مانده آن ها صرف مدیریت کلاس می شود، گر چه تدریس در دوره دبیرستان سهم بیشتری را به خود اختصاص می دهد. مدیریت معلم شامل: سرپرستی فعالیت های کلاسی، ترتیب دروس، تکمیل فرم ها، ملاقات با والدین، آماده کردن آزمون ها و نگهداری پرونده هاست.

از معلم به عنوان مدیر انتظار می رود که کاهش دهنده اضطراب، ایجاد کننده ی هدف برای احساسات دوستانه و احترام آمیز باشد.

4. معلم به عنوان مشاور

اگر چه نمی توان از معلمان انتظار داشت که به طور کامل مانند مشاور راهنما عمل کنند، ولی باید نسبت به رفتار دانش آموزان احساس مسئولیت داشته باشند. زمانی که احساسات دانش آموزان مانعی برای یادگیری آن هاست باید پاسخی اساسی و کار ساز بدهند. این انتظار می رود که معلمان انواع خاصی از آزمون های استاندارد هوشی پیشرفت تحصیلی و آزمون های علایق را به کار گیرند و نتایج حاصله را تعبیر و تفسیر کنند و به اطلاع دانش آموز و والدین او برسانند.

5. معلم به عنوان مهندس محیط

زمانی که درباره ی تدریس فکر می کنید، اصطلاح مهندسی محیط  کمی دور از ذهن می نماید. اما باید اذعان کرد که هنوز هم فضای کلاس عامل مؤثری در کمک به یادگیری است و یا مانعی در راه آن به شمار می آید. معلم می تواند تغییرات جزئی یا کلی در فضای کلاس به وجود آورد مانند: نصب پوستر، تغییر دادن نحوه نشستن دانش آموزان، قفسه بندی دیوار ها و....

رشد معلم –نویسنده: رقیه مشهوری راد

گروه مرکز یادگیری سایت تبیان- تنظیم:شکوفه باصری