فیزیوتراپی، مصرف دارو را کم می کند
به مناسبت روز استقلال فیزیوتراپی (دوم مرداد ماه)
فیزیوتراپی یکی از قدیمی ترین رشته های علوم پزشکی به شمار می آید، اما از ورود دانش نوین آن به ایران حدود 40 سال می گذرد.
بررسی ها نشان می دهد که سالانه بین 3 تا 5 میلیون نفر به مراکز فیزیوتراپی مراجعه می کنند.
دکتر محسن هاشمی، دبیر علمی بیست و یکمین کنگره فیزیوتراپی با اشاره به " نقش فیزیوتراپی در سیاست گذاری نظام سلامت جامعه" در این گفتگو به کاربردهای این رشته و اهمیت آن در جامعه بیشتر اشاره می کند.
وی معتقد است: می توان با ارائه خدمات درمانی سریع الوصول، بی خطر و مفید مانند فیزیوتراپی که یکی از مهم ترین حلقه ها در زنجیره سلامت جامعه است، با کاهش فشار ناشی از هزینه های بالای درمان بر مردم، یکی از مهم ترین دغدغه های آحاد جامعه یعنی بحث درمان را برطرف کرد و جامعه را به سمت سلامت بیشتر سوق داد.
گاهی مردم از هزینه های فیزیوتراپی گله می کنند. نظر شما چیست؟
به نظر من رشته فیزیوتراپی در حقیقت یک درمان رایگان است و ارزان ترین درمان در وزارت بهداشت محسوب می شود. همچنین یکی از پُر‌نیاز‌ترین رشته ها است. این رشته می تواند مصرف دارو را کم کند، مثلا یک بیمار توانبخشی قلبی یا مبتلا به آرتروز زانو در این رشته هیچ احتیاجی به دارو درمانی ندارد. اگر متوجه شویم که مصرف سرانه دارو را در جامعه با فیزیوتراپی می توانیم کم کنیم، به اهمیت جایگاه آن پی خواهیم برد.
ولی برنامه ریزی ها در این مورد به گونه ای است که همیشه راه مراجعه ی بیماران را برای درمان های غیر دارویی می بندد.
پس به نظر شما شناخت مردم از این رشته در مقایسه با کشورهای دیگر خوب نیست؟
نه، خوشبختانه شناخت مردم بیش از آن چیزی که ما روی آن کار کردیم است. منتها جایگاه فیزیوتراپی بر خلاف چیزی که در دنیا مشاهده می کنیم، در کشور ما به آن سرعت نبوده است. در حقیقت این رشته به اندازه نیاز جامعه جایگاه ندارد.
و به نظر شما مشکل کجا است؟
ببینید، ما به عنوان متخصصان در این رشته فقط می توانیم از نظر علمی کاری کنیم که فیزیوتراپی بهتر شناخته شود، ولی نمی توانیم کاری کنیم که سیاست گذاری وزارت بهداشت در مورد جایگاه این رشته در کشور تغییر کند. در حقیقت سلامت جامعه ما در نظام بهداشت و درمان مثل یک پازل است که هر کدام از قطعات این پازل، رشته های مختلف پزشکی هستند. یکی از آن ها هم فیزیوتراپی است که در کشور ما متأسفانه این پازل یا جای خودش نیست و یا کاملا خالی است.
آماری دارید که در چند درصد موارد، پزشکان درمان فیزیوتراپی را برای بیماران تجویز می کنند؟
متأسفانه در جامعه کنونی ما راه های مراجعه به تخصص های مختلف و مصرف بی رویه دارو بسیار راحت و در دسترس همگان است، ولی در مقابل آن چه کمتر مورد توجه قرار می گیرد، درمان های ارزان قیمت و راه کارهای عملی نظیر فیزیوتراپی برای پیشگیری از ابتلا به انواع بیماری ها است. الان در اکثر برنامه های رسانه ای آن چه بیشتر به عموم مردم آموزش داده می شود، نحوه مراجعه به پزشکان خاص و یا استفاده از روش های درمانی پُرهزینه است، در حالی که مردم می دانند فیزیوتراپی راه درمانی کوتاهی است، اگر چه این راه توسط خیلی از متخصصان به‌علت اقدامات درمانی بی مورد طولانی می شود.
خیلی از مردم هم در مواقعی که باید به یک فیزیوتراپ مراجعه کنند، خوددرمانی را ترجیح می دهند. نه؟
شاید به این خاطر که دارو به راحتی در اختیار مردم قرار می گیرد. امروزه در تمام کشورهای پیشرفته، روند درمان به جایی رسیده است که مواد شیمیایی و دارو کم کم کنار گذاشته می شوند.
یعنی واقعا این رشته این جایگاهی را که می گویید در طب مدرن، دارد؟
شک نکنید، درمان بسیاری از بیماری ها از قبیل فلج مغزی، عمل قلب، آرتروز زانو و شکستگی های مختلف به فیزیوتراپی وابسته است. امروزه خیلی از درمان ها فقط با فیزیوتراپی میسر می شوند، ولی متاسفانه برنامه های تبلیغاتی با سرعت زیادی جلو می روند و سیاست گذاری اساسی را در هر کشوری متلاشی می کنند. داروهای خاصی را تبلیغ می کنند که فقط در مطب ها به فروش می روند، به گونه ای که الان میدان ناصر خسرو را می توانیم در خیلی از داروخانه ها و مطب پزشکان ببینیم.
دقیقا توضیح می دهید که نقش فیزیوتراپی در سیاست گذاری نظام سلامت جامعه چیست؟
ببینید، در واقع نظام سلامت جامعه یک هدف نیست، بلکه مجموعه ای از راهکارهاست که وزارت بهداشت بعد از مطالعه تصویب کرده و برای اجرا جزو سیاست های خود قرار داده است. مسلما در نظام سلامت هیچ کشوری، هیچ وزارتخانه ای به غیراز وزارت بهداشت درگیر سلامت مردم نیست، چون نه تنها از زمان طفولیت، بلکه از موقع بارداری و یا حتی تشکیل نطفه تا زمان مرگ، این وزارتخانه با جامعه درگیر است.
در همین راستا یکی از اهداف امسال انجمن فیزیوتراپی این است که کاری کند تمام زنان در زمان بارداری در کلاس های فیزیوتراپی برای زایمان طبیعی شرکت کنند.
کلاس هایی که صرفا با حضور فیزیوتراپ ها و زنان باردار برگزار می شوند؟
بله، این کلاس ها در تمام کشورهای دنیا، 10 جلسه هستند و زنان را با مراحل مختلف زایمان آشنا می کنند.
چه نیازی به شرکت در این کلاس ها است؟
مسلما وقتی زنان با مراحل مختلف زایمان طبیعی آشنا می شوند، ترس شان از این نوع زایمان از بین می رود و کمتر به عمل سزارین تمایل پیدا می کنند. علاوه بر این، با اتفاقاتی که در اتاق زایمان می گذرد آشنا می شوند. حتی مردان نیز در یک یا دو جلسه شرکت می کنند تا با نقش شان در زمینه فراهم کردن شرایط روانی مناسب برای همسرشان آشنا شوند.
در کشورهای پیشرفته، خانم بارداری که در این کلاس ها شرکت نکند، مجوز بستری شدن در بیمارستان برای زایمان را نخواهد داشت.
سمیه شرافتی - همشهری
برای شرکت در بحث های انجمن سایت مرتبط با بهداشت و سلامت، اینجا را کلیک کنید.
بخش تغذیه و سلامت تبیان
