آموزش و پرورش آرمانی در جامعه ی دانایی محور1
اشاره
در جامعه ی دانایی محور، همه ی افراد، سازمان ها و اجتماعات همواره در حال یادگیری اند. از این رو، تصمیم سازان آموزشی باید بر اساس نیاز ها و امکان سنجی ها، برای تحقق اهداف یادگیری افراد در همه ی سطوح سیاست های مناسبی اتخاذ کنند. در جامعه ی دانایی محور، افراد از داننده های صرف اطلاعات به یادگیرنده های فعال تبدیل می شوند. در دنیای متحول امروزی، و با وجود فناوری اطلاعات همه ی افراد باید مهارت هایی در زمینه ی به کار گیری فناوری اطلاعات و علوم رایانه ای به دست آورند.
یادگیری، پویایی و حرکت اساسی انسان در آموزش و پرورش آرمانی
همه ی ما با عبارت «بحران آموزشی» در سخنرانی ها، مجلات، کتاب ها و... مواجه می شویم. اما ریشه ی اصلی بحران در خود آموزش و پرورش نیست، بلکه در یادگیری است. یادگیری چه نقشی در تجربیات فردی، رشد خانوادگی و توسعه ی اجتماعی هر یک از ما دارد؟ در واقع، آموزش و پرورش باید به افراد چگونه یاد گرفتن را در دنیای کنونی یاد دهد. چنانچه افراد جامعه ای احساس کنند پیوسته در حال یادگیری هستند، می توان به سعادت و کامیابی افراد آن جامعه امیدوار بود.
یادگیری حرکت و پویایی اساسی انسان هاست. چرا ما درک محدودی از یادگیری داریم؟ چرا باور نداریم که همیشه و در همه حال باید در حال یادگیری باشیم؟ دنیای کنونی ما چه شباهتی با دنیای 20 سال گذشته دارد؟ فرزندان ما چه چیز هایی باید بیاموزند؟ دانش و سواد عمومی ای که باید احراز کنند تا بتوانند ظرفیت های یادگیری را افزایش دهند کدام است؟ ظرفیت یادگیری ای که نیاز دارند چقدر است؟ مدیران اقتصادی و صنعتی به چه کارمندانی نیاز دارند؟ به افرادی که بتوانند یاد بگیرند. در دنیای امروزی که پیوسته در حال تغییر است، تحولات آینده کمتر قابل پیش بینی و مدیریت هستند. از این رو، وجود افرادی که بتوانند مهارت شغلی خود را یاد بگیرند و همگام با تحولات تغییر کنند، ضروری به نظر می رسد.
ذهن افزار و یادگیری خلّاقانه
همگرایی بین فناوری، فرهنگ و محیط منجر به آفرینش موقعیت هایی می شود که فوریت صنعتی نو به نام صنعت ذهن افزار را با هدف توسعه ی خدمات و محصولاتی نو، برای افزایش امکان بالقوه ی یادگیری ذهن انسان ایجاب می کند.
از پژوهش های بین المللی مربوط به نو آوری و فناوری، چنین بر می آید که توسعه ی پایدار مبتنی بر دانایی محوری، به توانایی های یک یک ما انسان ها، سازمان ها و جامعه، در یادگیری سریع و اثر بخش و به کار بستن آن یادگیری ها متناسب با موقعیت موجود، بستگی دارد. همچنین، برای مواجهه با چالش های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی در فرهنگ و اقتصاد جهانی نیازمند نو آوری های اساسی در یادگیری هستیم.
طراحی و سازمان دهی یادگیری از طریق چرخه ی زندگی در مدارس، سازمان ها و اجتماعات، موضوعی در مقیاس تحول انتقالی است؛ همچنان که در دهه های گذشته نیز از این دست انتقالات در جامعه ی آموزشی داشته ایم. برای پشتیبانی از این انتقال، ما به بخش جدید صنعتیِ ذهن افزار، به منظور تولید محصولات و خدماتی که، به طور معنا داری، فهم ما را از فکر بشر و امکان بالقوه ی یادگیری فردی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی توسعه می دهد، نیاز داریم. ذهن افزار پنج حوزه ی فرهنگ، یادگیری، فناوری، ذهن و سازمان را در بر می گیرد. اقتصاد جهانی قرن 21 با دانش و یادگیری و نو آوری در سازمان های اجتماعی، فعالیت های اقتصادی و بخش های علمی و فرهنگی احاطه و رمز نگاری شده است.
با افزایش وابستگی های جدید اقتصادی و زیستی، به یک معماری جدید یادگیری نیاز داریم. به این ترتیب خواهیم توانست منافع بسیاری از شاهراه های اطلاعاتی جدید را که با ابزار های چند رسانه ای تعاملی و سرویس های رایانه های شخصی گسترده شده اند، به دست آوریم.
سواد اطلاعاتی
سواد اطلاعاتی را می توان به منزله ی توان دانش آموزان و معلمان برای کاربرد اثر بخش فناوری های اطلاعاتی به منظور یافتن، گزینش و کاربرد اطلاعات برای خلق و آفرینش دانش و بصیرت جدید از طریق این موارد تعیین کرد:
- کاربرد خدمات رایانه ای با هدف جست و جو و یافتن اطلاعات مرتبط در حوزه ی یادگیری های معطوف به هدف؛
- توان بازیابی اطلاعات با استفاده از رسانه ها و ابزار های گوناگون؛
- توان رمز گشایی اطلاعات به شکل های گوناگون متنی، گرافیکی و آماری؛
- ارزیابی انتقادی اطلاعات، شامل کاربرد تفکر سیستمی به منظور توسعه ی ارتباط زمینه های گوناگون دانش؛
- کاربرد های رایانه برای تجزیه و تحلیل، نگارش، ارائه و ارتباط اطلاعات برای خلق دانش و بصیرت جدید؛
- کاربرد فناوری اطلاعات برای آفرینش و نو آوری؛
- کاربرد شبکه های یادگیری مشارکتی در اشاعه و به اشتراک گذاشتن دانش و اطلاعات.
دانش آموزان با به کار گیری فناوری اطلاعات و توسعه ی سواد اطلاعاتی به شهروندان مؤثری تبدیل خواهند شد. معلمان نیز در جامعه ی دانایی محور در نقش تسهیل گران یادگیری باید بتوانند مهارت های خود و دانش آموزان را با توسعه ی سواد اطلاعاتی، ارتقا بخشند.
در مقاله بعد به معرفی و ارائه تعاریفی از انواع یادگیری می پردازیم.
مطالب دانش افزایی مرکز یادگیری
رشد تکنولوژی آموزشی
مرکز یادگیری سایت تبیان - تنظیم: شکوفه باصری