نگهبان دین و سپاه حسین (علیه السلام)
حضرت عباس(علیه السلام ) فرزند امیرالمومنین علی(علیه السلام ) و فاطمه امالبنین(سلام الله علیه ) است، لقب ایشان قمر بنیهاشم، بابالحوائج و سقاست.
کنیهشان ابوالفضل، ابوفاضل و ابوالقریه شناخته میشود. این بزرگوار در چهارم شعبان سال 26 هجری قمری در مدینه منوره متولد شدند.
حضرت ابوالفضل(علیه السلام )، 34 سال زندگی کردند و در راه اسلام و در روز عاشورا به سال 61 هجری قمری به شهادت رسیدند، مرقد آن بزرگوار، در کربلاست و دارای گنبد، بارگاه، صحن و سرای ملکوتی و عظیمی است.
مورخان اسلامی، دوران زندگانی حضرت ابوالفضل(علیه السلام ) را به سه دوره زندگی با پدر(حدود 14 سال)، زندگی با امام حسنمجتبی(علیه السلام ) و زندگی با امام حسین سیدالشهداء(علیه السلام ) تقسیم کردهاند.
حضرت علی(علیه السلام ) بعد از شهادت حضرت فاطمه(سلام الله علیه )، برای انتخاب همسر اصیل و شجاع، با برادرشان عقیل مشورت کردند و از او یاری خواستند.
در تعبیرها آمده است که حضرت علی(علیه السلام ) به عقیل فرمودند: «همسری را برای من در نظر بگیر که از برجستگان و شجاعزادگان عرب باشد و خداوند از او فرزندانی دلاور و جنگجو به من ارزانی دارد.» عقیل نیز فاطمه دختر خرامبن خالد را که بعدها به امالبنین(مادر حضرت عباس و سه پسر دیگر) معروف شد و از خاندان شجاع بنیکلاب بود، معرفی کرد.
امالبنین(سلام الله علیه ) از بانوان پاک سرشت، مهربان، دلاور و با معرفت بود. هنگامی که به خانه حضرت علی(علیه السلام ) آمد، فاطمه ثانی برای فرزندان حضرت زهرا(سلام الله علیه ) بود و آنان را بر فرزندان خود مقدم میداشت.
امالبنین به قدری با ایمان بود که پس از آن که خبر شهادت چهار پسرش در کربلا، به او که در مدینه بود، داده شد، به مسجد آمد. وقتی که بشیر از شهادت فرزندان او خبر داد، گفت: «ای بشیر! از امام حسین(علیه السلام ) به من خبر بده، همه فرزندانم و همه آنچه در زیر آسمان کبود است به فدای امام حسین(علیه السلام ) باشد.» و وقتی که بشیر خبر شهادت امام حسین(علیه السلام ) را اعلام کرد، آنگاه امالبنین در حالی که بسیار منتقلب شده بود، گفت: ( ای بشیر! با این خبر بندهای دلم را پاره پاره کردی).
سیدعبدالرزاق مقرم در کتاب «العباس» نوشته است: «حضرت علی(علیه السلام ) فرمودند: "عباس در پیشگاه خداوند دارای مقام بسیار ارجمندی است، خداوند به جای دو دست (که در عاشورا فدا کرد) دو بال به او میدهد و او با دو بال همچون جعفر طیار، در فضای بهشت همراه فرشتگان پرواز میکند." همچنین آمده است: "در آن هنگام که حضرت علی(علیه السلام ) در بستر شهادت بود، حضرت عباس(علیه السلام) را طلبید و او را به سینهاش چسپانید و فرموند: فرزندم! به زودی در روز قیامت، چشمم به وجود تو روشن میگردد"».
در زیارت ناحیه مقدسه، چنین می خوانیم:
سلام بر ابوالفضلالعباس(علیه السلام ) پسر امیرالمومنین؛ آن که با کمال مواسات و ایثار و برادری، جانش را نثار برادرش حسین(علیه السلام ) کرد، آن که دنیا را وسیله آخرت قرار داد. آن که خود را فداکارانه فدای برادر نمود، آن که نگهبان دین و سپاه حسین(علیه السلام ) بود، آن که تلاش بسیار برای آبرسانی به سوی لب تشنگان نمود، آن که دو دستش در راه خدا قطع شد.»
این بهترین نوع اطاعت از ولی فقیه زمان است.