سنگک؛ بهترین نان برای دیابتی‌ها

«اگر به یک نوع شیرینی علاقه داشته باشی و آن را جلوی تو بگذارند و مجبور باشی فقط نگاه‌اش کنی، چه حالی پیدا می‌کنی؟!» یکی از دوستان‌ام که سال‌هاست به دیابت مبتلا می باشد، این را گفت و ظرف شیرینی را روی میز، کمی عقب‌تر هول داد.

این، حس و حالی است که شاید به بسیاری از بیماران مبتلا به دیابت در مواجهه با برخی خوراکی‌های مورد علاقه‌شان دست داده باشد. نگاه بسیاری از مردم به رژیم غذایی بیماران دیابتی به همین شکل است و تصور می‌کنند برخی خوراکی‌ها باید کلا از رژیم‌غذایی آنها حذف شود. ولی آیا این منع‌های غذایی توسط متخصصان نیز توصیه می‌شود؟!

برای یافتن پاسخ این پرسش و پرسش‌هایی از این قبیل در خصوص رژیم‌ غذایی بیماران دیابتی، گفتگویی با دکتر علیرضا استقامتی، فوق‌تخصص غدد و متابولیسم انجام داده‌ایم.

آقای دکتر! می‌خواهم سوال آخرم را همین اول بپرسم: نظر شما درباره منع مصرف برخی مواد غذایی برای دیابتی‌ها چیست؟

ببینید؛ ممنوعیت خاصی برای مصرف مواد غذایی در بیماران مبتلا به دیابت وجود ندارد، ولی این سخن به آن معنا نیست که بیماران می توانند هر چه قدر از هر چه می‌خواهند بخورند، بلکه باید مقادیر آن معین و محدود باشد. یک بیمار دیابتی به‌طور معمول باید 50 تا 60 درصد از کالری مورد نیاز بدن خود را از طریق کربوهیدرات‌ها تامین کند که معمولا شامل مواد نشاسته‌ای مانند نان، برنج و سیب‌زمینی هستند. این افراد می‌توانند حدود 10 درصد از کربوهیدرات‌های مورد نیاز خود را نیز از طریق قندهای ساده تامین کنند. به عنوان مثال اگر فردی روزانه به 1800 کالری انرژی نیاز داشته باشد، 900 کالری آن را کربوهیدرات‌ها تشکیل می‌دهند و از این 900 کالری، می‌تواند 90 کالری را به قندهای ساده اختصاص دهد.

یک بیمار دیابتی چه ‌طور باید این مقادیر را محاسبه و تنظیم کند؟

تغذیه و اصول آن ، یک بحث تخصصی است، بنابراین در این موارد بیمار باید به کارشناس تغذیه مراجعه کند تا وی روش تامین این میزان کالری را بیان کند، ولی در رژیم‌های غذایی این کارشناسان هم هیچ‌گاه ممنوعیت مطلق غذایی وجود ندارد و فقط میزان مصرف ماده غذایی برای بیمار محدود می‌شود.

پس اینکه برخی متخصصان از منع مطلق مصرف شیرینی ها برای دیابتی‌ها صحبت می‌کنند، چه دلیلی دارد؟

ببینید؛ یک نکته در اینجا وجود دارد و آن، توجه به عادات غذایی افراد است. وقتی ما به یک بیمار دیابتی می‌گوییم که شما مثلا می‌توانید مقدار کمی از شیرینی‌ها استفاده کنید، اغلب بیماران دچار افراط می‌شوند و رژیم‌های غذایی در نظر گرفته شده را رعایت نمی‌کنند. به همین دلیل، برخی پزشکان‌ ترجیح می‌دهند به بیمار بگویند این‌ها را اصلا نخور تا او کمتر بخورد.

ولی واقعیت این است که بیماران دیابتی هم می‌توانند این مواد را (البته در میزانی کم و محدود) مصرف کنند.

بعضی دیابتی‌ها اعتقاد دارند موادی مثل خرما دارای قند بی‌ضرر هستند و می‌توان از آنها به جای قند استفاده کرد. نظر شما در این مورد چیست؟

قند میوه‌هایی مثل خرما، فروکتوز نام دارد و می‌تواند جایگزین قند معمولی شود، ولی بیماران دیابتی باید در مورد مصرف این مواد هم دقت کنند و از حد متعادل خارج نشوند. می‌توان هنگام نوشیدن چای به جای قند از خرما استفاده کرد، ولی اگر فرد بیماری عادت داشته باشد روزی 6 لیوان چای بنوشد و هر بار دو عدد خرما هم بخورد، مسلما 12 عدد خرما در روز زیاد خواهد بود.

در مورد مصرف خرما، توصیه ما معمولا 2 تا 3 عدد در روز است تا برای فرد عوارضی به دنبال نداشته باشد.

در مورد حذف نان و برنج از رژیم غذایی چه نظری دارید؟

در حال حاضر، رژیم غذایی بیماران دیابتی به یک رژیم عادی بسیار نزدیک است و رژیم‌های افراطی، دیگر جایی در این بحث ندارند.

بهترین نان برای بیماران دیابتی، نان سنگک است که به میزان دو کف دست (بدون محاسبه انگشتان دست)، صبح‌ها و دو کف دست، شب‌ها می‌توانند از آن استفاده کنند. در مورد میزان مصرف برنج هم برای افراد با جثه معمولی، یک تا یک و نیم کفگیر برای خانم‌ها و یک و نیم تا دو کفگیر برای آقایان معمولا اشکالی ندارد.

اینکه بخواهیم این مواد را که غذای غالب مردم هستند، از رژیم غذایی آنها خارج کنیم، آنها را در تامین انرژی مورد نیاز دچار مشکل خواهیم کرد.

به عنوان آخرین سوال، ممنوعیت‌های غذایی در مورد مصرف قند و کربوهیدرات‌ها، چه عوارضی را برای بیماران دیابتی در پی دارد؟

ما توصیه نمی‌کنیم که ماده غذ‌ایی به صورت کامل حذف شود، اما حذف قند از برنامه غذایی تاثیر خاصی بر فرد نخواهد داشت، چون کربوهیدرات‌های مورد نیاز بدن می‌توانند از طریق مواد دیگری غیر از قند تامین شوند.

اما در مورد کاهش مصرف کربوهیدرات‌ها، اگر دریافت این مواد به‌ صورت کلی کاهش پیدا کند، فرد باید مصرف پروتئین و چربی را برای به دست آوردن انرژی لازم افزایش دهد که افزایش این مواد، به نوبه خود عوارض دیگری را در پی خواهند داشت.

افزایش میزان چربی، مشکلات قلبی‌عروقی را در فرد ایجاد می‌کند و مصرف زیاد پروتئین نیز می‌تواند عوارضی از قبیل مشکلات کلیوی را در پی داشته باشد.

تهیه مصاحبه : پیمان صفردوست

اگر می خواهید با کارشناسان تغذیه ی سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

برای شرکت در بحث های انجمن بهداشت و سلامت سایت، اینجا را کلیک کنید.

*مطالب مرتبط:

انواع دیابت کدام است؟

چه كسانی در معرض دیابت هستند؟

رژیم‌های دیابت‌ آفرین

دیابتی ها می ‌توانند غذای شیرین بخورند؟

توصیه های کاربردی برای کاهش مصرف قند

خرما برای دیابتی‌ها هم محدودیت دارد