من و پدر و مادرم...
ایجاد رابطه صمیمانه با والدین
اولین کسانی که شالوده و زیربنای شخصیت یک نوجوان را پی ریزی می کند، پدر و مادر هستند. به همین ترتیب بدیهی است عدم درک یک نوجوان به کشمکش و درگیری میان آنان و والدین می انجامد. نوجوانان به خود حق می دهند که در مسایل مختلف و از جمله مسایل مربوط به خانه اظهار نظر کرده و اعمال و رفتار تک تک اعضا خانواده خود را به زیر سؤال ببرند. در واقع نوجوان دیگر آن کودک سر به راه پیشین نیست و به راحتی در مقابل تحکم و دستورات والدین خود مقاومت می کند.
از جمله خصوصیات دوره نوجوانی مخالفت است. نوجوانان معمولاً با افراد صاحب نفوذی که در پیرامون او هستند مخالفت می کنند، والدین نیز در دایره مخالفت وی قرار دارند. این مخالفت به منظور استقلال یا جداسازی خود از دیگران می باشد. مخالفت در پسران شدیدتر و حادتر از دختران می باشد. معمولاً دختران مخالفت خود را به صورت قابل قبول تری ابراز می دارند.
نوجوانان به خود حق می دهند که در مسایل مختلف و از جمله مسایل مربوط به خانه اظهار نظر کرده و اعمال و رفتار تک تک اعضا خانواده خود را به زیر سؤال ببرند
یک نوجوان بر اساس تغییرات بلوغ و بحران هویت رفتار ناسازگارانه ای را در پیش می گیرد. و والدین او با اتخاذ رفتارهای صحیح و معقولانه می توانند به او کمک نمایند تا از این سن پرآشوب بگذرد. در واقع یک نوجوان به تفاهم و همدلی نیازمند است و باید به او یاری رسانید تا به استقلال برسد. البته باید توجه داشت که داشتن رابطه صمیمی بین اعضای خانواده، نیازمند زمینههای قبلی است كه یكی از آنها، وجود رابطه عاطفی بین پدر و مادر است. اگر رابطه بین پدر و مادر، رابطه‌ای صمیمانه، عاطفی و مثبت باشد، به تدریج به یک یک اعضا و به رابطه بچهها با آنها نیز سرایت میكند؛ اما اگر آن رابطه مخدوش باشد و صمیمیت وجود نداشته باشد، فرزند به سختی میتواند آن ویژگی را در خانواده ایجاد كند. بنابراین، نقش اول را در این زمینه، پدر و مادر ایفا میكنند.
برای مقابله با مشکل روابط خانوادگی ضروری است به تصحیح ارتباطات و مناسبات خانواده پرداخت. برای مثال به نوجوان آموخت که چگونه علی رغم تفاوت در دیدگاههایی که دارد با والدین خود رابطه دوستانه برقرار کند لذا در ادامه این مقاله توصیه هایی ارایه می شود تا شما نوجوان عزیز بتوانید رابطه ای صمیمی و نزدیک با والدین خود برقرار کنید:
- برای ایجاد یا گسترش صمیمیت بین خود و دیگر اعضای خانواده، از فردی شروع كنید كه فكر میكنید بهتر میتوانید با او چنین رابطه صمیمانه‌ای داشته باشید؛ مثلاً نسبت به مادرتان یا یكی از برادرانتان كه از نظر روحی و اخلاقی با وی تشابه و نزدیكی بیشتری دارید، آغاز كنید و به تدریج، این نوع رفتار را به دیگران نیز سرایت دهید.
- انتظار نداشته باشید كه این رابطه صمیمانه، بلافاصله و به سرعت بین شما و دیگر اعضای خانواده، شكل بگیرد؛ بلكه این امر، نیازمند زمان است و به تدریج به هدف خود خواهید رسید.
- انتظار نداشته باشید همان نوع رابطه‌ای كه بین شما و یكی از دوستان صمیمی‌تان در خارج از خانه وجود دارد، بین شما و پدر و مادرتان نیز برقرار شود؛ زیرا علاوه بر جایگاه ویژه پدر و مادر و رابطة فرزند با آنها، فاصله سنی بین شما و آنها نیز به طور معمول، یک مانع طبیعی است و اجازه داشتن همان رابطه صمیمانه بین دوستان را به شما نمی دهد.
- ویژگی دل‌سوزی پدر و مادر، ویژگی ارزشمندی است و هرچند كه ممكن است آنان از سطح سواد پایینی برخوردار باشند، ولی دل‌سوزی و عطوفت آنها نسبت به فرزندان، از جمله نسبت به شما، بسیار ارزشمند است و باید آن را قدر بشناسید و از همین ویژگی آنها كمک گرفته، با برجسته كردن آن، گفت‌وگو و ارتباط بین خودتان را گسترش دهید.
انتظار نداشته باشید همان نوع رابطه‌ای كه بین شما و یكی از دوستان صمیمی‌تان در خارج از خانه وجود دارد، بین شما و پدر و مادرتان نیز برقرار شود
- با احترام گذاشتن، نشان دادن تواضع و درشتی نكردن نسبت به آنها، نظر پدر و مادر و دیگر اعضای خانواده‌تان را به خود جلب كرده، زمینه رابطه صمیمانه را فراهم كنید.
- نیكی كردن به پدر و مادر و دیگر اعضا، زمینه دیگری برای جلب نظر آنها به سوی خود است. انسان، بنده احسان است. پس بدون چشم‌داشت از پدر، مادر و دیگر اعضای خانواده، به كمك آنها بشتابید.
- عواطف خود را بدون تعارف و صریح، به همه آنهایی كه دوستشان دارید، ابراز كنید؛ زیرا ابراز محبت، یكی از اهرمهای مهم در ایجاد رابطه صمیمانه است.
رعایت حقوق و وظایف متقابل فرزندان و پدر و مادر، موجب ایجاد ارتباط صمیمی و دوستانه در خانواده خواهد شد كه در ادامه، به برخی از این حقوق و وظایف، اشاره خواهیم كرد.
حقوق متقابل فرزندان و پدر و مادر
اسلام، همان گونه كه در جنبههای عاطفی، حساب جداگانهای برای پدر و مادر در نظر گرفته است، از نظر حقوقی نیز حساب ویژهای برای آنان باز كرده است. در روایات آمده است كه اگر پدر و مادری از فرزندانشان راضی باشند، موجب خیر و بركت و سعادت فرزند میشود و اگر آنان در حق فرزندان خود دعا كنند، خداوند به این دعا، توجه خاصی مینماید. همچنین اگر پدر و مادر، از فرزندان خود ناراضی باشند و آنها را نفرین كنند، ممكن است خداوند بر چنین فرزندانی - كه موجب ناراحتی پدر و مادر میشوند - قهر و غضب نماید و ....
عواطف خود را بدون تعارف و صریح، به همه آنهایی كه دوستشان دارید، ابراز كنید؛ زیرا ابراز محبت، یكی از اهرمهای مهم در ایجاد رابطه صمیمانه است.
این همه آیه و روایت كه در این زمینه وارد شده، نشان از اهمیتی است كه خداوند برای پدر و مادر قائل شده است و اینها بدون حكمت نیست و در مقابل زحماتی كه پدر و مادر برای فرزندان متحمل میشوند، ناچیز است؛ بنابراین، خداوند نیز در مقابل زحمات آنها، حقوق ویژهای را برای آنها قائل شده است. از این رو، باید در هر شرایطی، احترام آنها را نگه داشت؛ هر چند آنان در بعضی اوقات، در رفتار با فرزندان خود، دچار اشتباه شوند.
بنابراین، ما در همه حال، وظیفه داریم به پدر و مادر خود احترام بگذاریم؛ حتی اگر آنها به ما بی‌احترامی كنند. فقط اگر آنها بخواهند ما را به كار حرامی وادار كنند یا از انجام تكلیف واجبی باز بدارند، اطاعت از آنها جایز نیست؛ زیرا اطاعت از خداوند، بر اطاعت هر كس دیگر، حتی پدر و مادر نیز مقدم است.
لازم به ذکر است که شما میتوانید با ایجاد فضای عاطفی و نزدیک‌تر با پدر و مادر خود، نگرش آنها را نسبت به خود تغییر داده، اصلاح نمایید؛ زیرا چه بسا هنوز آنها به شما، همچون دوران کودکی‌تان مینگرند و در نتیجه، رفتارشان نیز متناسب با همان سن و سال است. بنابراین، اگر بتوانید رشادت و بلوغ فکری، عقلی و رفتاری خود را در صحنه عمل و در واکنشهای خود به آنها نشان دهید، خود به خود آنها نیز طرز رفتارشان را تغییر خواهند داد. لازم به ذکر است كه آن چه شما آن را دخالت در امور شخصی‌تان تلقی میکنید و مانع استقلال‌خواهی می‌دانید، از نگاه پدر و مادرتان، دل‌سوزی و علاقه شدید به شماست و مطمئن باشید كه دل‌سوزترین افراد، پدر و مادرند؛ هر چند برخی رفتارهایشان را نپسندیم و یا واقعاً هم صحیح نباشند.
در این جا، توصیه میکنیم كه برای ایجاد رابطه عاطفی نزدیک‌تر و هم‌سو کردن آنها با خود، به نکات زیر نیز توجه فرمایید:
- بیش از گذشته به آنها احترام بگذارید؛ به گونه‌ای که تغییر رفتارتان را کاملاً احساس کنند.
- هرگز زبان به شکوه و گلایه از آنها نگشایید؛ بلکه از آنها تعریف و تمجید کنید و از زحماتشان تشکر و قدردانی نمایید.
- اگر در مواردی حق با شماست، در برابر سخنان و گفتههای آنها سکوت كرده، به آنها احترام بگذارید.
- در حضور دیگران، از ویژگیهای مثبت آنها تعریف کرده، سپاس‌گزار آنها باشید.
- در هر جا و در هر موقعیتی که نیازمند کمک شما هستند، به سرعت و با کمال احترام، به ویژه در حضور دیگران، به کمک آنها بشتابید.
- از فرد واسطه‌ای که مورد احترام و اعتماد پدر و مادرتان است (مانند پدربزرگ، مادربزرگ و یا یکی از بستگان)، برای ایجاد یا افزایش رابطه عاطفی مثبت بین شما و پدر و مادرتان كمک بگیرید؛ اما لازم است که آنان از این خواسته شما از فرد واسطه، اطلاع پیدا نكنند.
پرسمان
گروه خانواده و زندگی سایت تبیان- تنظیم و فرآوری: مریم عطاریان
مقالات مرتبط
کاربران محترم می توانند مطالب خود در این زمینه را در بخش انجمن های تخصصی تبیان به بحث بگذارند.
