آموزش مدیریت اسلامی از قرآن
قسمت پنجم: نظارت و ارزشیابی رمز موفقیت یک مدیر
اشاره:
قرآن كریم، کتابی که از سوی پروردگار عالم و خالق و پرورش دهنده تمام موجودات از جمله انسان، نازل گردیده، بیان كننده نیازهای زندگی بشری برای رشد و تعالی و تکامل است، چنان كه در آیات گهربار آن کتاب فرمود: "تبیاناً لكل شیء"
از طرفی آیات این سلسله هدایت، بر مدیر جامعه اسلامی، پیامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله، نازل شده که خود اقدام به تشکیل حکومت و اداره آن نموده و در تمام لحظات و مشکلات، عنایات و راهنمایی‌های وحیانی، راه گشای وی بوده است.
در این مجموعه تلاش بر این است تا با مراجعه به تفسیر قرآن کریم که پل ارتباطی میان ذهنهای خسته ما و آیات نورانی کلام‌الله است، دستورات و ارشادات آن منشور ربّانی که نگاهی به حوزه علوم مدیریتی دارد، استخراج گردد.
قسمت دوم: طالوت، مدیر نمونه خدا
قسمت سوم: مدیریت از راه دور؛ آری یا نه؟
قسمت چهارم: ترسوها را به کار نگیرید
عطوفت، مشورت، توكل
فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِی اْلامْرِ فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَی اللّهِ (آل‌عمران، 159)
خداوند متعال پس از بیان ضعف‌های جنگ احد، خطاب به پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله می‌فرماید: از تقصیر آنان درگذر و برایشان طلب آمرزش كن و برای تصمیم‌گیری‌های آینده از آنان مشورت بگیر. امّا هنگامی كه تصمیم گرفتی، قاطع باش و به خدا توكل كن و آن را عملی ساز.
42.رهبری و مدیریت صحیح با عفو و عطوفت همراه است.
43.در مشورت كردن، محاسنی همچون تفقد از نیروها و دخیل كردن آنها در تصمیم سازی، شكوفایی استعدادها، گزینش بهترین رای، ایجاد انگیزه و علاقه برای اجرای تصمیم نهایی، نهفته است.
44. مشورت، تصمیم‌ساز است و منافاتی با تصمیم‌گیری قاطع مدیر ندارد.
45.در كنار فكر و مشورت و تصمیم‌گیری، توكل برخدا لازم است.
شناخت ضعفها
وَ لَمّا أَصابَتْكُمْ مُصیبَةٌ...قُلْتُمْ أَنّی هذا قُلْ هُوَ مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِكُمْ... (آل‌عمران، 165)
هنگامی كه مصیبتی (همچون شكست جنگ احد) به شما رسید، گفتید: این مصیبت از كجاست؟ بگو: آن از سوی خودتان است.
46.در جستجوی عوامل شكست، ابتدا باید به دنبال عوامل داخلی و ضعف‌های سازمانی بود، سپس عوامل خارجی بررسی شود، زیرا عوامل داخلی به دست مدیران سازمان قابل کنترل است.
ارزیابی عملكرد، نظریه سیستمی
أَنّی‌لاأُضیعُ عَمَلَ عامِلٍ مِنْكُمْ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثی بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْضٍ...(آل‌عمران،195)
خداوند می‌فرماید: من تلاش هیچ صاحب عملی را تباه نمی‌كنم، زن باشد یا مرد، همه از یكدیگرید.
47.در سازمان‌ها باید روشی جهت شناسایی كسانی كه وظیفه خود را به خوبی انجام می‌دهند، وجود داشته باشد تا ضمن تشویق آنها، انگیزش سازمانی را تقویت نمود.
48.تلاش و تلاشگر هر دو مهم هستند، كارها هم باید حسن فعلی (شكل درست) داشته باشد و هم حسن فاعلی (نیت درست).
49.در سازمان‌های اسلامی، همه افراد سازمان مثل اعضای یك پیكرند در نتیجه تخریب یك فرد به مثابة تخریب سازمان است.
50.در یك بدن همه اعضا باید با هم رشد كنند، لذا باید امكان رشد سازمانی برای همه افراد فراهم باشد و تلاش مدیریت عالی سازمان بر ارتقای كیفی همة افراد معطوف گردد.
تنظیم: گروه دین و اندیشه تبیان
از: 300 نکته مدیریت اسلامی، مصطفی مؤمنی
