گفتگو با مهرداد خوشبخت تدوینگر سریال "غریب افتاده"

تدوین خوب ، ساختار شکنی ندارد

ابتدای امسال، که ایام محرم ، روزهای تاسوعا و عاشورا با نوروز مصادف شد، چند سریال تلویزیونی با تمهایی برگرفته از محرم و حوادث کربلا در شبکه های مختلف سیما تولید شد، که بارزترین آنها سریال "شب دهم" به کارگردانی حسن فتحی بود و از شبکه اول سیما پخش شد.

پایان امسال نیز ایام نوروز و محرم بار دیگر با یکدیگر مصادف می شوند و با نام نهادن سال 81 به نام سال عزت وافتخار حسینی، شبکه 2 سیما اولین شبکه ای است که تولید سریالی مناسب محرم و در خور امام حسین (ع) به نام «غریب افتاده» را آغاز کرد.

در سریال های تاریخی ، مخصوصاً مجموعه هایی که در آنها از سیاهی لشکرهای فراوان و لوکیشن های متفاوت و متعدد استفاده می شود، به سبب ذات فیلمبرداری خاصی که عمده این سریال ها می طلبند، مراحل فنی پس از فیلمبرداری نیز، خصوصیات مهم و در پاره ای موارد منحصر به فرد دارند. یکی از این المنت ها تدوین است.

تدوین در یک سریال تاریخی آن چنان مهم و در خور توجه است که می تواند یک تنه باعث اعتبار و افتخار شود. در تدوین خوب و مناسب بدیهی است که شتابزدگی از میان می رود و داستان سرعت واقعی و معقولی را که باید داشته باشد، به دست می آورد. تدوین سریال "غریب افتاده" را مهرداد خوشبخت انجام داده که گفتگوی زیر با او، مقوله های مذکور را بیشتر روشن خواهد کرد .

کار خود را به عنوان تدوینگر سریال "غریب افتاده" از چه زمانی آغاز کردید و سریال برای چند قسمت تدوین شده است؟

مونتاژ "غریب افتاده" را تقریباً همزمان با تصویر برداری آن ، آغاز کردیم و برای کل کار حدود 140 سکانس تصویربرداری شده است، که در 10 قسمت 50 دقیقه ای آماده نمایش می شود.

آیا سکانس های تصویربرداری شده ، ویژگی خاصی دارند؟

می توان گفت در سریال "غریب افتاده"، همه نوع سکانس داریم . برخی از سکانس ها ، مانند سکانس های تعقیب ، گریز و جنگ ها، طولانی و پر حجم هستند و برخی کوتاه و سبک . در این سریال سکانس های جنگی مانند سکانس جنگ دروازه بصره با 2 دوربین تصویربرداری شده است .

تدوین سکانس هایی که با 2 دوربین تصویر برداری شده اند، چگونه است؟

در تصویر برداری با دو دوربین، چون تنوع زوایا بیشتر می شود، تصاویر برای مخاطبان جذابیت بیشتری پیدا می کند، اما در این مواقع کار تدوینگر سخت تر می شود، چون باید مقدار بیشتری از "راشها" را بررسی کرده و زمان بیشتری را برای انتخاب پلان های مناسب صرف کند.

در تدوین "غریب افتاده" بیشتر از برش مستقیم استفاده کرده اید، یا کاتها و برشهای اپتیکال؟

دکوپاژ کارگردان سریال در زمان تصویربرداری، هم بر اساس میزانسن است و هم حرکت دوربین و کات. بنابراین تدوینگر در زمان تدوین، تابع ریتم داخل پلان است. او باید استعداد یا ناتوانی درون "راش" را کشف کند و به آن بپردازد .

به عقیده من تدوینگر، نباید حسی را به سریال یا فیلم تحمیل کند ، کار تدوینگر باید به گونه ای باشد که تدوین و قیچی او به چشم نیاید . از آنجا که فیلمنامه سریال "غریب افتاده" روایتی است و ساختاری روان دارد ، لازم است لحن آن نیز یکدست و جذاب باشد، تا تأثیر کافی را بر بیننده بگذارد. افکت های اپتیکال بیشتر برای سریال های مدرن استفاده می شود. بنابراین ما در "غریب افتاده" بیشتر از برش استفاده کردهایم .

آیا تدوین طبق فیلمنامه و سکانس های تصویر برداری شده، انجام می شود یا جابه جایی در ترتیب  سکانس ها اتفاق افتاده؟

در زمان تدوین، نمی توان آنچه را که تصویربرداری شده ،  زیاد به هم زد، اما در این سریال گاهی به ضرورت قصه و البته با حضور کارگردان پلان هایی را در سکانس ها جابه جا کرده ایم .

نظرتان  درباره ساختار محتوای "غریب افتاده" چیست ؟

"غریب افتاده" تم جستجوگرانه دارد. تقریباً از قسمت اول سریال که "سلیمان" به سمت بصره حرکت می کند، همسر او " سلما" نیز در پی او، جستجو را آغاز می کند . آنها در طول راه ، با موانعی روبه رو می شوند و با پشت سر گذاشتن این موانع به راه خود ادامه می دهند.

آغاز و پایان هر قسمت از سریال بر چه مبنایی شکل گرفته است؟

در تدوین سعی کردیم ، آغاز و پایان هر قسمت را بر آنچه در فیلمنامه نوشته شده است ، منطبق کنیم. با پایان گرفتن هر قسمت، پرونده یک بخش از راهی که سلیمان رفته و حوادث پیش آمده بسته می شود و در قسمت بعد بیننده منتظر ادامه راه  او و حوادث جدید است. این کار انشاءالله در ایام محرم آماده پخش می گردد.

طاهره آشیانی