مسابقه تازه شروع شده است
در اولین فصل سال2010 سینماهای آمریكای‌شمالی شاهد نمایش فیلم‌های غیرمتعارف و جدی زیادی نبودند كه بتوانند نظر اعضای سخت‌گیر آكادمی اسكار را جلب كنند.
رابین هود» درام تاریخی ریدلی اسكات كه چندسال قبل «گلادیاتور» او موفقیت‌های اسكاری خوبی به دست آورد، در ماه می امسال با سروصدای زیادی در جشنواره بین‌المللی كن اكران عمومی شد و فرش قرمز كاملی برایش پهن كردند. در این فیلم هم راسل‌كرو نقش اصلی را بازی كرده است
همین نكته، اهل فن و دوستداران جدی سینما را نیز به این فكر انداخت كه برای دیدار با فیلم‌های اسكاری كمی باید صبر كنند. واقعیت امر این است كه این فیلم‌ها، بالاخره باید راه خود را به پرده سینماها باز و پیدا كنند. اما یك واقعیت انكارناپذیر این است كه هشتادوسومین دوره مراسم اسكار روز 27فوریه برپا می‌شود و تا آن زمان راه درازی در پیش است. نكته‌ای كه اكنون به صورت یك سنت درآمده و همه با آن آشنایی دارند، این است كه اكثر فیلم‌هایی كه امید برنده‌شدن آنها در مراسم اسكار وجود دارد، معمولا در نیمه دوم سال روی پرده سینماها می‌روند؛ به همین دلیل است كه منتقدان و تحلیل‌گران سینمایی از 4ماه مانده به برپایی مراسم اسكار به عنوان فصل اسكاری اسم می‌برند. اما مراسم اسكار امسال تفاوت‌هایی با دوره‌های قبلی خود دارد.
به گزارش همشهری ، این تفاوت از سال قبل و از آنجا شروع شد كه مسئولان آكادمی اسكار گفتند قصد دارند به جای 5فیلم در رقابت‌های بهترین فیلم سال، این تعداد را تا 10فیلم افزایش دهند. این یك تغییر كلان در سیاست‌های همیشگی آكادمی اسكار بود كه راه را برای حضور فیلم‌های پرفروش مردم‌پسند در فهرست نامزدهای بهترین فیلم سال باز كرد. با بازگشایی این در روی محصولات عامه‌پسند، این فیلم‌ها هم در كنار محصولات غیرمتعارف و مستقل قرار گرفتند و این پرسش مطرح شد كه آیا حالا می‌توان از چیزی به نام فصل اسكاری فیلم‌ها اسم برد؟
در جلسه ماه مارس مسئولان اصلی آكادمی اسكار، دوباره روی فرمول انتخاب 10فیلم به عنوان نامزدهای اصلی رشته بهترین فیلم، تاكید شد. تام شراك، مدیر آكادمی می‌گوید:«این فرمول در سال قبل حقیقتا خیلی خوب كار كرد و امیدواریم امسال هم به خوبی سال قبل عمل كند. حتی اگر این فرمول دقیقا همانطور كه ما می‌خواستیم عمل نكرده باشد، بازهم عیبی ندارد؛ به زحمتش می‌ارزد كه برای چندسالی آن را به اجرا بگذاریم و نتیجه كلی‌اش را ببینیم.»
باوجود سیاست درهای باز جدید آكادمی، صنعت سینما به اندازه فیلم‌های نامزدشده در سال قبل، تحت تاثیر این طرح قرار نگرفته است. یكی از مشاوران فعال سینمایی كه نمی‌خواهد نامش افشا شود، در این رابطه می‌گوید: وقتی به 6ماه گذشته نگاه می‌كنیم، می‌بینیم كه هیچ فیلمی كه قابل ذكركردن باشد نمی‌توانیم پیدا كنیم. آیا شما می‌توانید از فیلم خاصی اسم ببرید؟
«رابین هود» درام تاریخی ریدلی اسكات كه چندسال قبل «گلادیاتور» او موفقیت‌های اسكاری خوبی به دست آورد، در ماه می امسال با سروصدای زیادی در جشنواره بین‌المللی كن اكران عمومی شد و فرش قرمز كاملی برایش پهن كردند. در این فیلم هم راسل‌كرو نقش اصلی را بازی كرده است اما بعید به نظر می‌رسد كسی اینطور اظهارنظر كند كه «رابین هود» یك «گلادیاتور» است و می‌تواند موفقیت‌های اسكاری فیلم 300میلیون‌دلاری قبلی اسكات را تكرار كند.
حتی تماشاگران معمولی سینما هم توجه زیادی به این فیلم نشان ندادند و فروش آن (با هزینه‌ای 200میلیون‌دلاری) در حد 100میلیون‌دلار باقی ماند. «آیرن من2» هم با فروش بالای 300میلیون‌دلاری خود در جدول گیشه سینماهای آمریكای‌شمالی توانست رقم فروش قسمت اول خود را رد كند، ولی هیچ‌یك از منتقدان سینمایی این فیلم را نپسندیدند و عموما نقدهایی منفی بر آن نوشته شد. در شرایطی كه منتقدان سینمایی بحث درباره عدم‌حضور فیلم‌های غیرمتعارف در ماه‌های اخیر را ادامه می‌دهند، تحلیل‌گران اقتصادی سینما در حال بررسی وضعیت فروش فیلم‌هایی هستند كه در فصل تابستان نمایش داده می‌شوند.
دغدغه خاطر گروه اخیر این است كه فیلمی مثل « گروه A» می‌تواند بیننده بیشتری را جذب خود كند یا «شوالیه و روز»؛ اما به نظر می‌رسد تمام این بحث‌ها و حاشیه‌سازی‌ها، با نمایش عمومی انیمیشن كامپیوتری و سه‌بعدی «قصه اسباب‌بازی3» به پایان می‌رسد. این فیلم كارتونی اولین مدعی جدی رقابت‌های مراسم اسكار 2010 است. در این حالت آیا می‌توان گفت مسابقات اسكاری دقیقا آغاز شده است؟ در نظرخواهی سایت راتن تومیتو، «قصه اسباب‌بازی3» موفق شد رای صددرصد تماشاگران سینما را از آن خود كند.
این دقیقا همان اتفاقی است كه برای 2قسمت قبلی این فیلم افتاد. سال2009 هم انیمیشن كامپیوتری «بالا» یكی از اولین فیلم‌های مطرحی بود كه زمینه رقابت‌های اسكاری را فراهم كرد. البته «بالا» زودتر از «قصه‌اسباب‌بازی3» یعنی اواخر ماه می به نمایش عمومی درآمد. این فیلم جایزه اسكار بهترین فیلم انیمیشن سال را از آن خود كرد. حالا سومین قسمت «قصه‌اسباب بازی» اولین محصول سال 2010 است كه وارد فهرست 10فیلم نامزدشده برای دریافت جایزه اسكار بهترین فیلم (و البته اسكار بهترین انیمیشن سال) می‌شود.
در سال قبل در چنین روزهایی، یكی از بحث‌های اصلی منتقدان، تحلیل‌گران و اهل فن این بود كه آیا یك فیلم انیمیشن می‌تواند حصار محدودیت‌های انیمیشنی خود را بشكند و در رشته بهترین فیلم سال نامزد شود و نام خود را در كنار فیلم‌های زنده مطرح كند یا خیر؟ شاید اگر تعداد نامزدهای بهترین فیلم سال 5 فیلم بود، هیچ فیلم انیمیشنی نمی‌توانست وارد این فهرست شود اما در یك فهرست ده‌تایی، فیلم‌های انیمیشن هم می‌توانند به عنوان نامزد انتخاب شوند. رویدادهای سال قبل این نكته را ثابت كرد.
اما امسال این بحث گسترش پیدا كرده است. حالا این سوال مطرح است كه آیا احتمال آن وجوددارد كه در بین 10فیلم فهرست نامزدهای اسكار بهترین فیلم سال، شاهد حضور بیش از یك فیلم انیمیشن باشیم یا خیر؟ 3ماه قبل انیمیشن كمپانی دریم وركز به نام «چگونه اژدهای خود را تعلیم دهیم»- كه كسی پیش‌بینی موفقیت ویژه‌ای را برایش نمی‌كرد- نه فقط با استقبال خوب تماشاگران روبه‌رو شد، بلكه نقدهای مثبت زیادی را نیز شاهد بود.
فیلم جدید سیلوین چومه، هنرمند فرانسوی به نام «شعبده‌باز» كه شركت سونی در اواخر سال جاری میلادی در آمریكای شمالی اكران عمومی می‌كند هم از جمله انیمیشن‌هایی است كه امید زیادی به موفقیت آن می‌رود. این انیمیشن نه‌تنها فیلمی است كه توسط خالق «سه‌گانه بلویل» (كه نامزد دریافت 2جایزه اسكار بود) ساخته شده، بلكه اثری است كه براساس یكی از فیلمنامه‌های بایگانی‌شده ژاك‌تاتی، تهیه شده است. در هفته‌های پیش رو و در ماه جولای، تماشاگران سینما با یكی از امیدهای اصلی اسكاری دیدار خواهند كرد؛ دیداری كه بسیاری مدت‌هاست در انتظار آن هستند.
«آغاز» فیلم جدید كریستوفر نولان پس از «شوالیه تاریكی» است كه حال‌وهوایی پررمز‌و راز و علمی-تخیلی دارد. این فیلم در سكوت كامل خبری و با بازی لئوناردو دی‌كاپریو ساخته شد. فیلمنامه اوریجینال نولان درباره تهاجم رویاها به ذهن و زندگی آدم‌هاست. سوالی كه هم اكنون برای تمام علاقه‌مندان و دست‌اندركاران هنری مطرح شده این است كه آیا كار جدید نولان توانایی جذب انبوه تماشاگران و منتقدان سینمایی را دارد یا خیر؟ «شوالیه تاریكی» تابستان 2سال قبل با فروش 530میلیون‌دلاری، لقب پرفروش‌ترین فیلم سال را گرفت و تمام منتقدان گفتند این فیلم باید نامزد دریافت جایزه اسكار شود.
اما آكادمی اسكار «شوالیه تاریكی» را نامزد دریافت این جایزه نكرد. با این حال، گفته می‌شود همین بحث‌وجدل آكادمی اسكار و منتقدان سینمایی بر سر حضور یا عدم حضور این فیلم در فهرست نامزدها بود كه باعث تصمیم‌گیری تاریخی سال قبل آكادمی(برای افزایش تعداد فیلم‌های نامزدشده اسكار بهترین فیلم سال از 5 فیلم به 10 فیلم) شد.
از سوی دیگر در یك نگاه متفاوت، مدل و الگوی جدید آكادمی اسكار نمی‌تواند تضمینی برای این نكته باشد كه هر فیلم پرفروش و پرسروصدای مردم‌پسندی، به دلیل مردم‌پسند و پرفروش‌بودن می‌تواند بلیت ورود به مكان كداك تیه‌تر را به دست بیاورد. اخیرا «آلیس در سرزمین عجایب» تیم برتون- كه كمپانی والت دیزنی ماه مارس آن را اكران عمومی كرد- توانست با فروش 320میلیون‌دلاری خود، لقب موفق‌ترین محصول سینمایی سال 2010 تا این لحظه را از آن خود كند. فروش فیلم در بقیه نقاط جهان هم بالای 700میلیون‌دلار بوده است. اما موفقیت بین‌المللی یك‌میلیارد دلاری فیلم، هیچ تضمینی برای موفقیت اسكاری آن فراهم نمی‌كند. هنوز هم تیم برتون غیرمتعارف و غیرعادی، چهره مورد علاقه آكادمی اسكار نیست.
گمانه‌زنی‌های اسكاری در شرایطی به‌تدریج آغاز شده و طی ماه‌های آینده به اوج می‌رسد كه مثل همیشه باید چشم‌انتظار نمایش عمومی فیلم‌های بحث‌انگیزی بود كه هیچ‌كس احتمال موفقیت اسكاری آنها را نمی‌دهد. این فیلم‌ها جزو محصولاتی هستند كه خیلی بی‌سروصدا اكران عمومی می‌شوند و تنها پس از نمایش عمومی است كه توجه همگان را به خود جلب كرده و نام خود را وارد رقابت‌های اصلی اسكاری می‌كنند. به گفته منتقدان سینمایی، مسابقه تازه شروع شده است.
كاهش شانس اسكورسیزی در اسكار
سال گذشته «جزیره شاتر» مارتین اسكورسیزی كه گفته می‌شود آنطور كه باید و شاید دیده نشد و مورد توجه قرار نگرفت، در فهرست گروهی از منتقدان سینمایی قرار گرفت و به عنوان یكی از آثار برتر سال 2009 معرفی شد. اما كمپانی پارامونت اكران عمومی آن را تا ماه فوریه عقب انداخت تا بتواند به عنوان یكی از فیلم‌های فصل اسكار مطرح شود. در زمان جدیدی كه فیلم اكران عمومی شد، توانست در سطح جهانی 295 میلیون‌دلار فروش كند. چنین رقم فروشی برای مارتین اسكورسیزی یك رقم رویایی و دست‌نیافتنی بود. اما نقدهای منفی كه بر فیلم نوشته شد، شانس حضورش در رقابت‌های اسكاری را به حداقل رساند. این قضیه را می‌توان به فیلم‌های دیگر هم تعمیم داد.
درام اجتماعی«استخوان زمستانی» ساخته وبراگرانیك مدتی قبل در جشنواره فیلم‌های مستقل ساندنس با موفقیت خوبی روبه‌رو شد. داوران جشنواره، جوایز ویژه هیات داوران و فیلمنامه خود را به این فیلم دادند. جنیفر لاورنس، بازیگر جوان این فیلم می‌تواند همان راهی را برود كه سال قبل گابوری سیدیبه برای فیلم «پرشس» رفت. این همان وضعیتی است كه برای كری‌مولیگان بازیگر «یك‌محصل» هم پیش آمد. این دو بازیگر هم پس از آن نامزد دریافت جایزه اسكار بازیگری شدند كه در جشنواره ساندنس سال قبل از آن، موفقیت‌های خوبی كسب كردند.
«استخوان زمستانی» در اولین هفته نمایش خود در 4سالن سینما حدود 84 هزاردلار فروش كرد كه رقم خوبی برای یك محصول مستقل است. منتقدان هم نقدهای مثبت زیادی برای آن كه تازه اكران عمومی شده نوشته‌اند. با آنكه هنوز تا پایان سال فاصله زیادی وجود دارد، ولی این فیلم می‌تواند یكی از امیدهای اصلی اسكاری در چند رشته مهم باشد.
تنظیم برای تبیان : مسعود عجمی
