سخت نگیر تا سخت نگیرندت!

مردم در قیامت به دو گروه تقسیم مى شوند، گروهى هستند که خداوند حساب آنها را به آسانى و سهولت رسیدگى مى کند و هیچگونه سختگیرى در موردشان نخواهد کرد «فَأَمَّا مَنْ أُوتِیَ كِتَابَهُ بِیَمِینِهِ فَسَوْفَ یُحَاسَبُ حِسَابًا یَسِیرًا »¹؛ امّا كسى كه كارنامه‏اش به دست راستش داده شود، بزودى‏اش حسابى بس آسان كنند.

و به عکس کسانى هستند که با شدت به حساب آنها رسیدگى مى شود و ذره و مثقال آن مورد دقت قرار مى گیرد چنانکه در باره بعضى از بلاد که مردم آن سرکش و گنهکار بودند مى فرماید: «فَحَاسَبْنَاهَا حِسَابًا شَدِیدًا وَعَذَّبْنَاهَا عَذَابًا نُّكْرًا» ²؛ و از آنها حسابى سخت كشیدیم و آنان را به عذابى [بس‏] زشت عذاب كردیم.

این به خاطر آن است که عده اى در زندگى دنیا و رسیدگى به حساب دیگران فوق العاده سختگیرند و به اصطلاح مو را از ماست مى کشند، سعى دارند حق خود را تا آخرین ریال به هر قیمتى شده بگیرند، و به هنگامى که خطائى از دیگرى سر زده ، تا آخرین حد ممکن او را مجازات کنند، اینها کسانى هستند که در زندگى کمترین گذشت ، حتى در مورد زن و فرزند و برادر و دوستان ندارند، و از آنجا که زندگى جهان دیگر بازتاب و انعکاس از زندگى این جهان است ، خداوند نیز در حساب آنها چنان سختگیرى مى کند که باید در برابر هر کارى که کرده اند جوابگو باشند بى آنکه کمترین گذشتى در باره آنها شود.

اما به عکس کسانى هستند آسانگیر و پر گذشت و بزرگوار، مخصوصا به هنگامى که در برابر دوست و آشنا و یا کسانى که بر آنها حق دارند و یا افراد ضعیف قرار مى گیرند، آنقدر بزرگوارند که سعى مى کنند در بسیارى از موارد خود را به تغافل زنند و گناهان بعضى را نادیده بگیرند، البته گناهانى که نسبت به آنها جنبه شخصى دارد، خداوند در مورد این گونه اشخاص آسان مى گیرد و آنها را مشمول عفو بى پایان و رحمت وسیع خود قرار مى دهد، و با حساب یسیر و آسان آنها را محاسبه مى کند و این درسى است بزرگ براى همه انسان ها مخصوصا کسانى که مصدر کارى هستند و با گروه زیادى سر و کار دارند.

گردنه صعب العبور!

خداوند متعال بعد از بیان چگونگی حساب دو گروه  مؤمن و کافر  بندگان ناسپاس را مورد ملامت و سرزنش قرار مى دهد که چگونه با داشتن آن همه وسائل سعادت راه نجات را نپیموده اند؟ مى فرماید:

«فَلَا اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ» ؛ و [لى‏] نخواست از گردنه [عاقبت‏نگرى‏] بالا رَوَد.

«وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْعَقَبَةُ» ؛  تو نمى دانى آن گردنه چیست ؟

«فَكُّ رَقَبَةٍ » ؛ آزاد کردن برده است. یا اطعام کردن در روز گرسنگى « أَوْ إِطْعَامٌ فِی یَوْمٍ ذِی مَسْغَبَةٍ»

«یَتِیمًا ذَا مَقْرَبَةٍ» ؛ یتیمى از خویشاوندان را.

یا مستمندى به خاک افتاده را ؛  «أَوْ مِسْكِینًا ذَا مَتْرَبَةٍ» ³

به این ترتیب این گردنه صعب العبور را که انسان هاى ناسپاس هرگز خود را براى گذشتن از آن آماده نکرده اند، مجموعه اى است از اعمال خیر که عمدتا بر محور خدمت به خلق و کمک به ضعیفان و ناتوان ها دور مى زند، و نیز مجموعه اى از عقائد صحیح و خالص است .

و به راستى گذشتن از این گردنه با توجه به علاقه شدیدى که غالب مردم به مال و ثروت دارند کار آسانى نیست .

اسلام و ایمان با ادعا و گفتار حاصل نمى شود، بلکه در برابر هر فرد مسلمان و مؤ من گردنه هاى صعب العبورى است که باید از آن ها، یکى بعد از دیگرى .بحول و قوه الهى ، و با استمداد از روح ایمان و اخلاص بگذرد که گردنه هاى صعب العبور قیامت تجسمى است از طاعات سخت و سنگین این جهان و گذشتن از آنها فرع بر گذشتن از این ها است (دقت کنید).

در سخنى از امیر مؤ منان على (علیه السلام ) مى خوانیم : ان الجنة حفت بالمکاره و ان النار حفت بالشهوات ؛ بهشت در میان ناملائمات پیچیده شده و دوزخ در لابلاى شهوات .

در حدیثى از پیغمبر اکرم (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) مى خوانیم : من اشبع جائعا فى یوم سغب ادخله الله یوم القیامة من باب من ابواب الجنة لا یدخلها الا من فعل مثل ما فعل : کسى که گرسنه اى را در ایام قحطى سیر کند خدا او را در قیامت از درى از درهاى بهشت وارد مى سازد که هیچ شخص دیگر از آن وارد نمى شود، جز کسى که عملى همانند عمل او انجام داده باشد.

بله خداوند به این وضوح ما را به سمت خیر و سعادت رهنمون میشود اگر ما اینجا مدام به فکر اضافه کردن ریالی به ریال دیگر هستیم وقتی ما با بهترین غذا ها دلی از عزا در آورده ایم چه اهمیتی دارد که میلونها کودک از گرسنگی زرد رو و رنجور شده اند ما باید لباس های آنچنانی با مارک های عالی بپوشیم چه اهمیتی دارد که هزاران نفر برهنه در دنیا هستند . اصلا به ما چه ربطی دارد ما که نمیتوانیم دنیا را عوض کنیم و زندگی خود را نابود کنیم به خاطر آنها بله درست است کار سختی است.

از خود گرفتن و به دیگری بخشیدن ، اما این روزها بر ما میگذرد در لباس هایی فاخر رختخوابی نرم خانه ای راحت و روزهایی می آید تنها گرسنه و عریان با کوله باری سنگین از حسرت و راهی بس طولانی بی توشه رها شده و تنها دیگر ندامت و آه جگر سوز فایده ای ندارد این راهی بود که به راحتی با بخشش قسمتی هر چند ناچیز از مالمان و گوشه ای از محبتمان میتوانستیم بپیماییم راحت و بی دغدغه خوشا به حال آنان که  در خور و خواب غرق نشدند و گردنه های سخت و پر پیچ و خم و خطرناک قیامت را با اعمال صالحه در نوردیدند همان ها که اصحاب الیمین هستند و نامه اعمالشان به نشانه مقبول بودن در درگاه پروردگار به دست راستشان داده مى شود.

و بدا به حال آنها که نتوانستند از این گردنه صعب العبور بگذرند، : کسانى که به آیات خدا کافر شدند افرادى شوم هستند که نامه اعمالشان به دست چپشان داده مى شود  و این نشانه آن است که دستشان از حسنات تهى ، و نامه اعمالشان از سیئات سیاه است .

پروردگارا! گذشتن از عقبه هائى که در پیش داریم جز به توفیق تو میسر نیست توفیقت را از ما دریغ مفرما. بارالها! ما را در صف اصحاب المیمنه جاى ده ، و با نیکان و ابرار محشور نما.

آمین یا رب العالمین

پی نوشت ها :

1- سوره انشقاق آیه 7 و 8.

2- سوره طلاق آیه 8.

3- سوره بلد آیات 11 تا 16.