تبیان، دستیار زندگی
از جمله مسائل عقیدتى كه در ضمن معارف گسترده صحیفه سجادیه، یادگار حضرت زین العابدین، مورد توجه قرار گرفته ، مساله شفاعت است که به دو گونه تصویر شده است:
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

انواع شفاعت كارآیى آن در قیامت

اصول اساسی سلوک عرفانی در کلام امام سجاد(ع)

از جمله مسائل عقیدتى كه در ضمن معارف گسترده صحیفه سجادیه، یادگار حضرت زین العابدین، مورد توجه قرار گرفته ، مساله شفاعت است که به دو گونه تصویر شده است:

1- شفاعت به معناى برخوردار شدن انسان از حمایت غیر خدا براى پیشگیرى از تحقق اراده و دور ساختن عقاب الهى از خود! شفاعت به این معنا، هم در قرآن مورد انكار قرار گرفته است و هم در روایات و بیان امام سجاد علیه السلام.

یَوْمَئِذٍ لَّا تَنفَعُ الشَّفَاعَةُ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمَنُ 1 در آن روز روز قیامت هیچ شفاعت و وساطتى سود نمى بخشد مگر شفاعت كسى كه خداوند رحمان به او اجازه داده باشد تا میان خلق و خدا واسطه شود.

امام سجاد علیه السلام نیز در این باره چنین بیان داشته است :

و بیدك ، یا الهى ، جمیع ذلك السبب ، و الیك المفر و المهرب ... اللهم انك ان صرفت عنى وجهك الكریم اومنعتنى فضلك الجسیم ... لم اجد السبیل الى شى ء من املى غیرك لاامر لى مع امرك ماض فى حكمك ...2

خداوند! تمامى عوامل و اسباب كار آمد و مؤثر به دست توست و به اراده تو مى تواند تاثیر كند. تنها پناهگاه و ایمنى بخش تویى !

خداوند! اگر تو لطف و كرامت خویش را از من دریغ كنى و فضل خود را از من بازدارى دیگر راهى به سوى آرزوهایم نخواهم یافت ، جز راه تو... ! با وجود فرمان و حكم تو، در جهت منافع من فرمانى نیست ، حكم تو درباره من گذرا و نافذ است .

2- شفاعت به معناى برخوردار شدن انسان از حمایت اولیاى الهى به اذن و اجازه خداوند نه در قبال خواست و اراده او.

شفاعت به این معنا هم در قرآن مورد انكار قرار نگرفته در روایات و تعالیم معصومین امرى تحقق پذیر معرفى شده است. امام سجاد - علیه السلام - نیز در مواردى متعددى به مساله شفاعت پیامبر ائمه علیه السلام و شفاعت اهل نجات و سعادت براى پیشگیرى از تحقق پذیر معرفى شده است. امام سجاد نیز در مواردى متعددى به مساله شفاعت پیامبر صلى الله علیه وآله، شفاعت ائمه و شفاعت اهل نجات و سعادت براى از پادرافتادگان و اداى طاعت، اشاعه كرده است.

شفاعت پیامبران براى امتها

اللهم اجعل نبینا صلواتك علیه و على آله یوم القیامة .. امكنهم امكن النبیین منك شفاعة.4

خداوند! پیامبران ما را كه درود تو بر او خاندانش باد - در روز قیامت بیش ‍ از سایر پیامبران حق شفاعت عنایت كن .

امام سجاد علیه السلام با این بیان ، اصل وجود شفاعت را براى انبیا مسلم شمرده و از این رو براى پیامبران اكرم صلى الله علیه وآله كه برترین انبیاست ، امكان شفاعت بیشترى را آرزو كرده است .

در آن روز روز قیامت هیچ شفاعت و وساطتى سود نمى بخشد مگر شفاعت كسى كه خداوند رحمان به او اجازه داده باشد تا میان خلق و خدا واسطه شود

شفاعت اهل بیت علیه السلام براى پیامبران

شفاعت

اللهم ... فانى لم آتك ثقة منى ... لا شفاعة مخلوق رجوته الا بشفاعة محمد و اهل بیته علیه و علیهم سلامك.4

خداوند! به من امید شفاعت جستن از مخلوق ، رو به درگاهت نیاورده ام مگر به امید شفاعت محمد و اهل بیت او - درود تو بر پیامبر و خاندانش ‍ -.

شفاعت صالحان ، براى وابستگان خویش

اللهم و ان سبقت مغفرتك لهما فشفعهامى فى ، و ان سبقت لى بشفعنى فیهما حتى نجتمع برافتك فى دار كرامتك.5

خداوند! اگر بخشایش و غفران تو - قبل از من - شامل پدر و مادرم شد، پس آنها شفیع گران ، تا در پرتو لطف تو و در خانه كرمت - بهشت جاویدان - گرد هم و در كنار هم باشیم.

از این نیایش استفاده مى شود كه هرگاه کسی مورد غفران الهى قرار گیرد و به بهشت راه یابد مى تواند به اذن الهى براى وابستگان خود شفاعت كند.

شفاعت اعمال مؤمنان، براى آنان

اللهم صل على محمد و آله ... صلاة تشفع لنا یوم لاقیامة ..6

خداوند! بر محمد و خاندان او دورد فرست ؛ درودى كه بتواند در روز قیامت شفیع ما گردد...

درود بر پیامبر صلى الله علیه وآله و خاندان او، یكى از اعمال شایسته مؤمنان است و امام سجاد علیه السلام در این عبارتها به اصحاب و پیروان خود آموخته است كه این عمل نیك خود مى تواند شفیع انسان در روز قیامت قرار گیرد.

امام سجاد جمال نیایشگران، احمد ترابى

تنظیم: گروه دین و اندیشه تبیان


1- طه 109

2- دعای 21

3- دعای 24

4- دعای 48

5- دعای 24

6- دعای 31

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.