از چوب سبز تا آتش سرخ
شما به عنوان یک گردشگر حرفه ای، باید اجزای طبیعت را بشناسید. آنقدر که با یک نگاه بتوانید کمک های طبیعت را ببینید و از آنها در جای درست خود استفاده کنید. چوب ها هم یکی از همین کمک های طبیعت هستند که شناختشان به آتش افروزی موفق تر کمک می کند.
برای آنکه آتش گرم و پایداری روشن کنید، باید حرارت تولیدی انواع مختلف چوب، دوام ذغال آنها، درجه سختی چوب و میزان جرقه آنها را بدانید. چون مثلا جرقه چوب ها می تواند باعث سوراخ شدن کیسه خواب، لباس ها و چادر شده و یا منجر به آتش سوزی در جنگل شود.
چوب سخت
عموما چوبهای سخت به خوبی و به آرامی می سوزند و ذغالهای بادوامی را به جا می گذارند. درختهای آنها پهن برگ هستند. برگ اکثر آنها در پاییز می ریزد. چوبهای سخت لزوما همیشه محکم تر و مقاوم تر از چوبهای نرم نیستند.
چوب نرم
آتش تولید شده آنها دارای حرارت زیادی است ولی عمر کوتاهی دارد. این درختها برگهای سوزنی دارند. اکثراً همیشه سبز هستند (در پاییز برگهایشان نمی ریزد)، البته غیر از انواع کاج اروپایی، سرو و سیاه کاج با میوه های مخروطی شکل.
خشکاندن چوب
از قطعه قطعه کردن یک درخت سبز و زنده چوب سبز به دست می آید. یعنی هنوز شیره گیاهی در سلول های آنها وجود دارد و وقتی که این چوبها خشک می شوند به آنها کنده گفته میشود که این نوع چوب معمولاً آتش بهتری ایجاد می کند. زمان خشک شدن چوب هر درخت به سن درخت هنگام قطع شدن (درختان پیرتر شیره کمتری دارند)، فصل بریده شدن و آب و هوای منطقه رشد درخت بستگی دارد. مدت زمان متوسط برای خشکاندن چوب درختان سیب، بلوط و گردوی آمریکایی تقریباً یک سال و (زیر تابش نور خورشید تنها چند ماه) است.
چوبهای نرم وقتی که خوب خشک شوند به عنوان سوخت برای پخت و پز
استفاده می شوند. به راحتی می شکنند و خراش برمی دارند و زود آتش
می گیرند. چوبهایی که کنار نهرها و رودها می رویند از این دسته هستند. پس چوبهای شناوری که از آب می گیریم می توانند به عنوان سوخت استفاده شوند
چوب سبز
این چوبها هنوز خشک نشده اند. همه چوبها خاصیت خشک شدن را ندارند پس نمی توان از آنها به عنوان سوخت استفاده کرد. اما در عوض این چوب ها می توانند به عنوان بازتابنده و یا محافظ ظروف عمل کنند. بد نیست بدانید که چوب سبز در پاییز و زمستان بهتر می سوزد چون شیره آنها کمتر است. درختانی که درکنار آب رشد کرده اند به سختی میسوزند. درختانی که در ارتفاع زیاد و مناطق خشک می رویند بهتر از درختانی که در خاک مرطوب می رویند، می سوزند.
چوب خشک: انقباض سبب می شود این چوبها از مرکز دچار ترک خوردگی شوند ولی این مسئله به این معنی نیست که الزاماً راحت تر تکه تکه خواهند شد. خاصیت تکه تکه شدن هر چوب به مشخصات آن برمی گردد.
چوب پوسیده
انرژی ذخیره شده در چوبهای پوسیده کاهش می یابد. چوب های پوسیده خشک به سرعت آتش گرفته و می سوزند ولی حرارت آنها محدود است. از تراشه های روی چوبهای پوسیده می توان به عنوان آتش گیرانه استفاده نمود.
فرآیند پوسیدن توسط قارچ، با کمک اکسیژن هوا، رطوبت و دمای 60 تا 90 درجه فارنهایت صورت میگیرد. چوبهای کاربردی در منازل به دلیل خشک بودن نمی‌پوسند.
انتخاب صحیح چوب
چوبهای نرم وقتی که خوب خشک شوند به عنوان سوخت برای پخت و پز استفاده می شوند. به راحتی می شکنند و خراش برمی دارند و زود آتش می گیرند. چوبهایی که کنار نهرها و رودها می رویند از این دسته هستند. پس چوبهای شناوری که از آب می گیریم می توانند به عنوان سوخت استفاده شوند. چوبهای نرم کاج سفید، به سرعت آتش گرفته و سریع خاموش می شوند.
کاجها به خاطر چوب سختی که دارند به عنوان سوخت مورد استفاده قرار می گیرند درصورت خشک بودن مناسب اند. کاج های سیاه وقتی که خشک هستند بسیار زود آتش می گیرند، ولی موقعی که خیس هستند به سختی آتش می گیرند. کاج زرد هم خوب می سوزد چون شیره داخلی آن به جای اینکه مایع باشد حالت صمغی دارد. درباره بلوط قرمز هم برای سوخت باید از تکه های کوچک آن استفاده کرد.
چیدن چوب ها
اگر چوب ها به هم نزدیک باشند: در این حالت آتش دچار کمبود هوا می شود و درجه حرارت افت کرده و خاموش می شود. دمیدن هوا و حد فاصل بین چوبها به بقای آتش کمک می کند. اگر چوبها را روی صفحه فلزی مشبکی قرار دهیم عبور هوا از زیر این شبکه باعث شعله ور شدن دوباره چوبها می شود.
فاصله مناسب: تعادل مناسب بین هوا و حرارت باعث میشود آتش خوبی داشته باشیم. هر چه چوبها بهتر بسوزند، فضای بین آنها بیشتر می شود و باید کم کم چوبها را به هم نزدیکتر کنیم و در مواقعی هم تعداد چوبها را بیشتر کنیم تا آتش خاموش نشود.
تکه تکه کردن چوب: چوبهای تکه تکه شده برای افروختن آتش بسیار مناسب هستند زیرا به راحتی آتش گرفته و به راحتی می سوزند.
فاصله زیاد: در این حالت گرمای آتش از بین می رود، چون درجه حرارت برای یک آتش خوب مناسب نیست و آتش به تدریج خاموش می شود.
ذغال یا چوب؟
مزایای چوب: راحت تر می سوزد، به راحتی حمل می شود. تمیزتر است و بوی حاصل از آتش آن بسیار مطبوع است.
مزایای ذغال: نسبت به حرارت و گرمایی که می دهد جای کمتری را می گیرد و حجم مشخصی از آن به مدت زیادی می سوزد. حرارت آن خیلی هدر نمی رود، لذا توصیه می شود برای ایجاد حرارتی ملایم و یکنواخت از ذغال استفاده شود.
ذغال چوب
ذغال چوب حرارت بالایی دارد. دود نمی کند و کمترین وزن را به عنوان سوخت داراست. چوبی که در مجاورت هوای مناسب بسوزد کاملاً آتش می گیرد و اگر هوا محدود شود، دود نمی کند. در این مواقع آتش به اصطلاح خفه شده و چوب به ذغال تبدیل می شود.
برای درست کردن ذغال، چوبها را به صورت متراکم و درون گودالی قرار دهید سپس روی آن را با خاک بپوشانید و از چند جای مختلف آنها را آتش بزنید و با محدود کردن هوا سعی کنید آتش ملایم شود. در دمای 260 درجه سانتی گراد فرایندهای شیمیایی باعث می شود که درجه حرارت چوب های درحال سوختن افزایش یابد که این امر مصرف هوای اطراف چوبها را بالا برده و کم کم آنها را به کربن تبدیل می کند.
این روند شاید روزها طول بکشد، که البته به سوخت مصرفی برای سوزاندن چوبها بستگی دارد. پس از اتمام فرآیند ذغالها را در همان گودال سرپوشیده نگهداری می کنیم چون در مجاورت هوا امکان دارد دوباره شعله ور شوند و به خاکستر تبدیل شوند. کیفیت این نوع ذغال بستگی به نوع چوب مصرفی اولیه دارد.
چوب نیم سوز
در صورت نبودن کبریت می توان برای روشن کردن آتش از چوبهای نیم سوز استفاده کرد. محفظه هایی که برای این کار می توان استفاده کرد: قوطی حلبی، شاخ حیوانات، محفظه های ساخته شده از پوست درختان و یا جعبه ای از چوب سخت درختان. برای این کار محفظه را با خاک نرم پوشانده و روی آن را با خاک برگ بپوشانید. هر از چند گاهی چوبهای نیم سوز را بررسی کنید و درصورت نیاز آنها را بدهید تا از شدت افروختگی آنها کاسته نشود. اگر به خوبی از آنها نگهداری کنید شاید بتوانید تا چندین روز چوبها را با خود حمل کنید.
خاک برگهای روی چوبها مانع رسیدن هوا به چوبها می شود از جهتی مقداری هوا باید به این نیم‌سوزها برسد و اگر نه به زودی خاموش می شوند.
مطالب مرتبط:
گروه گردشگری تبیان- الهام مرادی
