به دنبال سیارات جدید
به نظر خیلی از دانشمندان، کهکشان ما می تواند پر از سرزمین های مانند پاندورا در فیلم آواتار باشد یعنی سرزمین هایی شبیه زمین ما در داخل منظومه های دیگر. اما این بدین معنی نیست که این گونه دنیاها را می توان به آسانی کشف نمود. از جمله 400 سیاره ای که تا کنون کشف شده اند هیچ یک شرایط لازم برای حیات مانند زمین ما را ندارند. به گفته استفان مارتین در آزمایشگاه پیشرانه جت ناسا "مشکل یافتن سیارات زمین مانند این است که ستاره میزبان آن 10 میلیون بار نور فروسرخ بیشتری نسبت به سیاره اش به فضا بازتاب می دهد. دلیل دیگر این است که سیارات شبیه زمین ما بسیار کوچک اند و در فاصله ای بسیار نزدیک به دور ستاره مادر خود در گردشند. به همین علت رصد این سیارات غیر ممکن است."
اما جون بوت کارمند قبلی آزمایشگاه پیشرانه جت و مارتین هر دو می خواهند روشی را ایجاد کنند تا بتوان این سیارات کوچک و غیر قابل دید را بالاخره دید و رصد نمود. طرح ابزار آنها که به نام "تداخل سنجی خنثی سازی" یاد می شود می تواند سیارات را در طول موج فروسرخ ببیند که امکان رصد این سیارات کوچک را ممکن می سازد.
این دستگاه به خاطر این ساخته شده تا نور دریافت شده یک ستاره توسط چهار تلسکوپ را ترکیب کند و بدین وسیله طول موج های ستاره را طوری تنظیم کند که بتوانند همدیگر را خنثی کنند. مارتین می گوید " ما می توانیم این ستاره را کم نور بسازیم، در واقع آن را خاموش می کنیم."
شاید تداخل سنجی خنثی ساز مارتین و بوت در نهایت بتواند توانایی این را به اخترشناسان بدهد تا دنیاهای دیگر شبیه زمین را با دقت و به صورت خصوصی رصد کنند.
تداخل سنجی خنثی سازی ایده تازه ای نیست، اما آنچه که باعث نتایج تحقیقات مارتین و بوت شده تنظیم موثر این روش برای جستجوی یک سیاره می باشد. به گفته مارتین " عمق خنثی سازی ما 10 تا 100 بار بهتر از روش های قبلی به دست آمده در دیگر سیستم هاست. این بار اول است که چهار تلسکوپ را با هم تنظیم می سازیم تا بتوان خنثی سازی با این عمق را به دست آورد. در واقع ما نور شدید ستاره را متوقف می سازیم".
متوقف ساختن نور به دانشمندان امکان می دهد تا سیارات اطراف آن را نسبت به هر زمان دیگری بهتر ببینند. مارتین می گوید " ما می توانیم سیاره اطراف یک ستاره را مانند یک چراغ روشن و خاموش کنیم تا بتوانیم آن را بهتر کشف کنیم. چون این روش می تواند نور یک ستاره را یک میلیون بار کمتر سازد، در آن صورت ما می توانیم سیاره اطراف آن را به خوبی و واضح ببینیم".
تداخل سنجی خنثی سازی یگانه روش کشف سیارات برای دانشمندان نیست. تلسکوپ فضایی کپلر ناسا که در حال حاضر در مدار زمین قرار دارد، با دقت ستاره ها را رصد می کند تا متوجه کم شدن نور آنها در زمان عبور سیاره از برابر ستارگان شود. روش دیگر رصد سیارات تاج نگاری است که با استفاده از یک ماسک می توان نور مرئی یک ستاره را قطع نمود تا سیارات اطراف آن قابل دید شود. همچنین در روش سیم (SIM) نیز می توان تکان یا گرانش ستاره ها را که در اثر گردش سیارات به وجود می آید، کشف نمود.
شاید تداخل سنجی خنثی سازی مارتین و بوت در نهایت بتواند توانایی این را به اخترشناسان دهد تا دنیاهای دیگر شبیه زمین را با دقت و به صورت خصوصی رصد کنند، بررسی و تحلیل اتموسفر این گونه سیارات امکان مطالعه احتمال حیات و یا حتی خود حیات را در این سیارات می دهد.
کشف سیارات شبیه زمین در دیگر گوشه های کهکشان، دیگر یک داستان علمی تخیلی نیست و شاید روزی فرا رسد که به جای تماشای سیارات مرموز و زیبا در سینما شاهد کشف واقعی سرزمین های مانند پاندورا یا اقمار سیارات بزرگ در اطراف دیگر ستاره ها باشیم.
به نقل از: آسمان پارس
تنظیم برای تبیان: م.ح.اربابی فر
