حقایقی درباره ی چشم نوزادان

تکامل دید نوزاد و کودک امری بسیار پیچیده و پیشرفته است که با تکامل چشم‌ ها و مراکز اختصاصی مغزی و تحت فرمان ژنتیکی انجام می ‌شود.

چند روز پس از تولد، نوزاد در مقابل نور شدید باید چشمک بزند. مردمک‌ چشم نوزاد در هنگام تولد، در مقابل نور باز و بسته می ‌شود، ولی به علت تنگی شدید مردمک ممکن است والدین متوجه آن نشوند.

در 6 هفتگی، نوزاد باید به نگاه والدین توجه کند و دید خودش را متوجه آن ها نماید.

در 2 یا 3 ماهگی باید اشیای رنگی را مورد توجه قرار دهد و آن ها را لمس کند.

حرکات غیر متقارن دو چشم و احساس لوچ بودن چشم‌ ها در نوزاد، تا 4 ماهگی غیرطبیعی نیست، ولی پس از 4 ماهگی اگر چشم انحراف داشته باشد، قطعا غیر طبیعی بوده و باید به چشم‌ پزشک متخصص ارجاع کرد.

عدم توجه به والدین در چند هفتگی و مالش شدید چشم‌ ها با دست، علایم عدم دید طبیعی در نوزاد است و باید به آن توجه خاص کرده و به چشم ‌پزشک مراجعه کرد.

حرکات چرخشی چشم‌ ها(نیستاگموس) که در 2 ماهگی آغاز می ‌شود نیز طبیعی نیست و باید به چشم‌ پزشک مراجعه کرد.

والدین باید به هر عارضه و هر نوع امر غیرطبیعی در چشم‌ های نوزاد خود توجهی خاص و دقیق داشته باشند، زیرا اکثر این عوارض در صورت تشخیص به موقع، قابل پیشگیری و حتی درمان هستند

هنگام تولد، رنگ قرنیه، عدسی چشم و محیط درونی چشم شفاف است و هرگونه کدورت و سفیدی در این مسیر غیر طبیعی بوده و لازم است نوزاد معاینه ی دقیق شود.

رنگ عنبیه نوزادان اکثرا در اثر تشکیل نشدن سلول ‌های رنگینه ‌ای سطحی عنبیه، کم‌ رنگ و اکثرا آبی رنگ است که به مرور با تشکیل سلول‌ های رنگینه ‌ای پُررنگ می ‌شود.

هنگام تولد، قطر چشم نوزاد(از جلو به عقب) کوتاه ‌تر از قطر چشم بزرگسالان است که باعث دوربینی شدید نوزادان می ‌شود. این دوربینی به مرور با بزرگ شدن قطر چشم در کودکی کاهش یافته و ناپدید می ‌شود که می ‌تواند حتی به نزدیک ‌بینی(میوپی) تبدیل شود.

مسیر خروج اشک از چشم که از کانال‌ هایی به داخل بینی راه دارد، هنگام تولد تکامل یافته، ولی ممکن است این مسیر خوب باز نباشد و اشک در چشم باقی بماند، ولی به علت ترشح نشدن اشک در چند هفته اول تولد ممکن است به این امر توجه نشود و در ماه‌ های بعد از تولد متوجه آن شویم.

والدین می ‌توانند با مالش این مسیر خروجی اشک از فضای بین چشم و بینی از طرف بالا به پایین(به طرف بینی)، به باز شدن این مسیر خروجی اشک کمک کنند.

یک نوزاد نارس با وزن کم(حدود 1500 گرم و سن کمتر از 7 ماه جنینی) حتما باید به وسیله چشم ‌پزشک متخصص بررسی شود، به دلیل این که تکامل شبکیه تا هنگام تولد کامل نیست و تولد زودرس باعث تشکیل بافت ‌ها و عروق غیر طبیعی در سطح شبکیه ی چشم می‌ شود که نهایتا می ‌تواند به خون ‌ریزی و کنده شدن شبکیه منجر شود که با درمان لیزری می‌ توانیم از این‌ گونه عوارض جلوگیری نماییم.

والدین باید به هر عارضه و هر نوع امر غیرطبیعی در چشم‌ های نوزاد خود توجهی خاص و دقیق داشته باشند، زیرا اکثر این عوارض در صورت تشخیص به موقع، قابل پیشگیری و حتی درمان هستند.

دکتر هرمز شمس - استاد چشم‌ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران

اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید

برای شرکت در بحث های انجمن سایت مرتبط با بهداشت و سلامت، اینجا را کلیک کنید.