كسى كه فرش قرمز نخواست

در هفته دولت مدیر كل مراسم دفتر رئیس جمهور از خاطرات خود با خاتمى مى گوید:

همراهى با یك رئیس جمهور، خاطرات تلخ و شیرین زیادى را همراه دارد؛ آن هم براى كسى كه در بیش از 200 بار همراه بالاترین مقام اجرایى كشور در شهرستان هاى مختلف حضور داشته باشد و از نزدیك شاهد رفتار مردمى با آداب و رسوم متفاوت و مختلف به یك رئیس جمهور باشد. «رحمت الله نوبخت» مشاور و مدیر كل مراسم دفتر رئیس جمهور كسى است كه 8 سال با «سید محمد خاتمى» بوده است. او مى گوید: خاتمى در طول 8 سال 106 سفر داخلى داشته است و به بیش از 208 شهرستان رفت و علاوه بر دیدار با مردم مناطق مختلف این شهرستان ها، در 744 برنامه (افتتاح - جلسه ادارى - دیدار با نخبگان و..) شركت كرد. خاتمى 152 پروژه بزرگ و عظیم همانند عسلویه را افتتاح كرد. نوبخت مى گوید: «خاتمى تنها در تهران بیش از 600 برنامه و جلسه و دیدار داشته كه از میان آنها تنها 287 مورد فرهنگى و 77 مورد آن اقتصادى بوده است. در آستانه فرارسیدن سالروز شهادت رئیس جمهورى مردمى، «محمدعلى رجایى» ، با نوبخت گفت وگویى درباره حواشى خواندنى و نگفته هایى از نحوه برخورد خاتمى با مردم و واكنش هاى مردم به او در جریان سفرها انجام داده ایم.

سنت شكنى در تشریفات رئیس جمهور

خاتمى اولین كارى كه كرد فرش قرمز را جمع كرد و نگذاشت در زمان او براى رئیس جمهور فرش قرمز پهن كنند. او همچنین مراسم و رژه را در سفرهاى استانى برداشت. اینها سنت شكنى در تشریفات بود كه خاتمى انجام داد.

سفرهاى داخلى آقاى خاتمى بى پیرایه برگزار مى شد، حتى هجوم و ناراحتى مردم در اثر ازدحام جمعیت او را عصبى مى كرد. استقبال مردم نسبت به آقاى خاتمى كم نبود و تا پایان دوره شاهد استقبال هاى خوبى در سفرها بودیم. نخستین سفر خاتمى در مقام ریاست جمهورى به استان اردبیل بود كه زنگ آغاز سال تحصیلى را در مهر ماه 76 در یكى از روستاهاى این استان زد و آخرین سفر ایشان نیز به استان محروم خراسان جنوبى بود. خاتمى سعى كرد به تمام وعده هاى خود به مردم براى سفر به شهرهایشان جامه عمل بپوشاند. مثلاً براى رفتن به الشتر كه سرما و برف زیادى آن جا بود به خاتمى گفتیم هوا نامساعد است اما خاتمى گفت سرد باشد، گرم، باران ببارد یا برف وعده داده ام باید برویم. در سفرها به خاطر هجوم جمعیت تیم حفاظت رئیس جمهور مجبور بودند سختگیرى كنند و گاه مردم ناراحت مى شدند و گلایه هاى خود را به رئیس جمهور منعكس مى كردند و این بیش از هر چیزى او را عصبى مى كرد و همیشه تأكید داشت كه مردم حداقل ممنوعیت را داشته باشند.

در شهر بافت، استقبال مردمى از رئیس جمهور به حدى بود كه مردم پاترول حامل رئیس جمهور كه به دلیل ضدگلوله بودن سنگین تر از حد معمول بود را بلند كردند و چرخ هاى اتومبیل چند تنى از روى زمین بلند شد و چون به دلیل ازدحام جمعیت تیم خبرى از رئیس جمهور جامانده بودند دوربینى نبود كه از این صحنه عكس یا فیلم گرفته شود. علت اقبال مردم از آقاى خاتمى را در صداقتش مى دانم. ولى در سفرهاى خارج از كشور به خاطر عرف پذیرفته شده بین المللى ناچار بود. با این حال در لبنان برخلاف تمام قوانین و عرف آن كشور خاتمى در یك جیپ روباز به استادیوم بیروت رفتند و از مردم و حضورشان تقدیر كرد و همگى شاهد بودیم كه چگونه از خاتمى استقبال شد.

مطمئن هستم حتى اگر مسائل امنیتى اجازه مى داد، رئیس جمهور حاضر نبود در قالب هاى امنیتى رئیس جمهور بماند. گاه قالب هاى امنیتى او را عصبانى مى كرد و محافظانش را كنار مى زد. اگر مكانیزمى وجود داشت كه مى توانستند امنیت را به طریق نامحسوس داشته باشند به میان مردم مى رفت و چنانچه هر جا كه مى شد این كار را هم مى كرد. در استادیوم آزادى در اولین برنامه شوراها، بدون پیش بینى ما به میان مردم آمد. روحیه آقاى خاتمى اساساً روحیه دیالوگ و گفت وگو است. از همین زاویه بود كه خاتمى حتى حدود 5 تا 6 ساعت با جوانان و دانش آموزان و دانشجویان مى نشست و با آنان حرف مى زد.

ارتباطات مردمى خاتمى همواره ادامه داشت

در ابتداى ریاست جمهورى آقاى خاتمى برخى از ارتباطات مردمى ایشان مثل سوار اتوبوس شدن پاسخ مستقیم به تلفن كنندگان به دفتر رئیس جمهورى و یا شركت در مجامع عمومى و مردمى به وسیله مطبوعات و رسانه هاى گروهى منعكس مى شد اما بعدها به این نتیجه رسیدیم كه این ارتباط مردمى و حضورهاى گسترده لزومى به انعكاس خبرى و تفسیرى ندارد و در واقع این ارتباط بعد از آن هم وجود داشت اما رسانه اى نشد. شاید به خاطر بحث هایى كه شبهه نمایشى بودن این نوع حضورها در مجامع عمومى ایجاد مى كرد، سعى شد خبرى نشود. چنانچه در بسیارى از مراسم مثل راهپیمایى ها و مراسمى كه قرار است نشانه اى از حضور مردم باشد ایشان سعى مى كرد مثل یك فرد عادى در میان مردم حضور یابد؛ در بسیارى از مجامع و سفرها سعى كرد تا حد ممكن ارتباط نزدیك با همه اقشار مردم برقرار كند. این ارتباط ها قطع نشد اما انعكاس خبرى آن كم شد.

به نظر من نجابت رفتار خاتمى از حد رئیس جمهور بالاتر بود، در سفرها بسیار مقید بود كه قبل از او فرماندار و نماینده مجلس و ... سخن بگویند و صحبت هاى آنان را بشنود. همچنین نسبت به توجه به خواست مردم و رعایت حال آنها بسیار مقید بود، در این حدود 8 سال ریاست جمهورى كمتر موردى بود كه به ایشان درخواست مكتوب و شفاهى داده شده و رئیس جمهور دستور پیگیرى نداده باشد و به هر حال درخواست ها پیگیرى شده و حرف مردم شنیده شده است.

خاتمى در صبورى معلمى براى دیگران است

از نكات مهم رفتارى آقاى خاتمى صبورى او بود. در جامعه ما كه معمولاً افراد در تصمیمات و قضاوت ها عجول هستند، بردبارى در برابر مشكلات بسیار ناگوار مملكت دارى یكى از خصوصیات مهم وى به شمار مى آید. آقاى خاتمى نشان دادند كه بسیارى از مسائل تا حدود زیادى با بردبارى قابل حل است. وى با صبر و تحملى كه در مقابل مخالفان نشان داد بسیارى از مخالفان سرسخت خود را از مواضع تند و اتهامات وى كه به او وارد مى كردند پشیمان كرد و این امر در جامعه ما كه در بیشتر موارد احساسات و هیجانات بر منطق غالب است یك نعمت بود.

در مراسم 16 آذر سال 1383 شاهد بودیم كسانى كه از موضع طلبكارانه نسبت به كم كارى آقاى خاتمى اعتراض مى كردند اما خاتمى با همه مسائلى كه دانشگاه ها همیشه داشتند و نوعاً بعضى دانشجویان نقش اپوزیسیون را ایفا مى كردند، تمام انتقادها و توهین ها را به جان مى خرد، پاسخ منطقى مى دهد و هرگز پیگیرى نمى كند. متقابلاً دانشجویان با مشاهده تحمل و بردبارى آقاى خاتمى عصبانیت شان فروكش كرد. تأثیرات این حركت آقاى خاتمى كه به عنوان سیاستمدار صاحب قدرت مخالفان لفظى خود را دعوت به آرامش مى كرد، بسیار برجسته و مهم بود. امروز صبر و تحمل و بردبارى كه در جناح هاى سیاسى پس از هشت سال ریاست جمهورى آقاى خاتمى شاهد هستیم بیش از گذشته است.

سعه صدر حتى در مقابل توهین ها

گاه در هنگام سخنرانى آقاى خاتمى یك نفر بلند مى شد و توهینى ناحق به ایشان مى كرد؛ ما به عنوان همراهان ایشان عصبانى مى شدیم اما ایشان با سعه صدر همان موقع پاسخ نمى دادند ولى مثلاً در سخنرانى بسیار منطقى پاسخ مى گفتند. بسیارى از موارد مدعى العموم به نفع خاتمى به میدان مى آمد اما او از حق خود مى گذشت و اینها در تاریخ خواهد ماند.

من آقاى خاتمى را زیاد عصبانى ندیده ام و اگر عصبانیتى بود به خاطر نگرانى هایى بوده كه مردم در دیدارهایى كه با آنها داشت ابراز مى كردند و مثلاً تیم حفاظت از نزدیك شدن مردم به او ممانعت مى كردند و یا كسى به او گلایه مى كرد به خاطر دیدن او آزار دیده است.

سیاه نمایى بیش از هر چیزى او را ناراحت و عصبانى مى كرد. مثلاً در تریبون هاى عمومى بعضاً انتقادهاى ناحقى از عملكرد ایشان مى شد و در واقع سیاه نمایى صورت مى گرفت. در حالى كه عملكرد اقتصادى آقاى خاتمى بسیار قابل دفاع است و در كشورى كه با بحران آب مواجه است، بهره بردارى از 50 سد جدید كار بزرگى است. در اصلاحات بسیار موفق عمل كرد و اكنون شاهدیم كه شرایط فرهنگى، اجتماعى و حتى سیاسى بسیار بازتر از گذشته است

منبع : روزنامه ایران