معرفی هرمن اوبرت HERMANN OBERTH

در ادامه قسمت دوم مقاله تاریخچه ساخت موشک به معرفی هرمن اوبرت می پردازیم:

اوبرت در 25 ژوئن 1894 در شهر کوچک یبوی رومانی متولد شد. او نیز همانند زیولکوفلسکی و گودارد به موشک، فضا و مسافرتهای فضایی علاقه ی بیش از حدی نشان می داد. یک اشکال اوبرت برای رسیدن به هدف خود، این بود که پدرش – که یک پزشک بود – علاقه داشت پسرش نیز رشته ی او را دنبال نماید. او که از نظر سوابق خانوادگی و موروثی به آلمان مربوط می شد، اصرار داشت تا پسرش نیز این رشته را در آلمان و دانشگاههای آن کشور تعقیب کند.

اوبرت در پیروی از تحقیقات پدرش به مونیخ رفت و در رشته طب ثبت نام کرد. تأثیری که خواندن کتابهای تخیلی هوافضای ژول ورن و لاسویتز در او گذاشته بود، به لحاظ اینکه متوجه گردید که رشته پزشکی نمی تواند خواسته های او را برآورد نماید، از دانشگاه اجازه گرفت علاوه بر پزشکی در کلاسهای ریاضی و ستاره شناسی نیز شرکت نماید.

زمانی که اوبرت هنوز دانشجوی دانشگاه بود و 20 سال داشت، جنگ بین الملل اول شروع شد و او برای خدمت در نیروهای مسلح اتریش – که در آن زمان متحد آلمان بود – احضار گردید. محل خدمت او یک بیمارستان صحرایی در پشت خطوط جبهه انتخاب شد و از وقت کافی و اضافی که در این محل داشت برای مطالعه و تحقیق در مورد محاسبات ریاضی مربوط به فضا استفاده نمود. پس از اینکه پی برد برای موفقیت در این رشته به تکمیل اطلاعات خود در زمینه های ریاضی، نجوم و علوم طبیعی نیاز دارد، لیستی از رشته ای مورد نیاز و پیش نیازهای مورد نظر خود را جهت رسیدن به اهداف هوافضا تهیه نمود و پایان جنگ نیز فرصتی به او داد تا اطلاعات و معلومات خود را غنای بیشتری ببخشد.

بخشی از مستندات اوبرت که در رساله ی خود گردآوری کرده بود، آن روزها حقایقی شناخته شده بودند و دانشمندانی نظیر زیلکوفسکی از شوروی آنها را ارائه داده بود، ولی علی رغم ابداعات یکسان، هیچ کدام از نظریات یکدیگر و نیز نوع فعالیتهایی که داشت انجام می گرفت اطلاع نداشتند. وقتی در بهار 1922 اوبرت متوجه شد که دانشمندی به نام گودارد از آمریکا رساله ای را در این خصوص منتشر می کند و سرگرم چنین تحقیقی است، از او خواست که نسخه ای از رساله اش را برای او بفرستد. در پایان نامه ای که اوبرت برای گودارد نوشت یادآوری نمود که این مبحث نیاز به همفکری و تبادل نظر همه ی دانشمندان دارد. گودارد مقاله خود را برای اوبرت فرستاد. او نظریات گودارد رادر مورد سوخت جامد و به کارگیری آن در موشک مطالعه کرد و در نهایت به این نتیجه رسید که شاید گودارد اشتباه می کند.

بعد از اینکه چندین مؤسسه از انتشار رساله ی تهیه شده ی اوبرت خودداری کردند، عاقبت مؤسسه ی اولدنبرگ مونیخ حاضر شد آن را منتشر نماید. او در مقدمه ی این کتاب به چهار موضوع به شرح زیر اشاره می نماید.

وضعیت فعلی علم و اطلاعات فنی ساخت تجهیزات برای مسافرتهای فضایی را امکان پذیر می نماید.

امکان مسافرت بدون خطر انسان با چنین ماشینهایی موجود است.

تحت شرایط مشخص ساخت این تجهیزات می تواند دارای منافع مادی باشد و امکان تأمین چنین شرایطی در چند سال آینده موجود است.

این ماشینها پس از توسعه و تکامل، به سرعت پرواز می نمایند که می توانند قوه ی جاذبه زمین را ترک و براحتی در فضا ادامه ی مسیر بدهند.

در بخش اول کتاب، اوبرت استدلال کرده بود که موشک می تواند به سرعتی برسد که از سرعت خروج گازهای حاصله از سوخت، از نازل موتور بیشتر باشد. در همین بخش بیان نموده بود که امکان خنک کردن موتور با استفاده از سوخت پیشران موجود است. این مطلب یعنی خنک کردن موتور با استفاده از برودت سوخت آنها امروزه نیز مطرح می باشد.

در بخش دوم کتاب به آلات و ادواتی اشاره می شد که جهت انجام تحقیقات در جو بالا ضروری است. در قسم سوم نیز به کشتی فضایی و ساختمان کشتی مزبور اشاره می شد که در یک مدار به دور زمین در حرکت می باشد. راجع به لباس فضانوردی و دیگر ملزومات نیز در کتاب بحث شده بود.

رساله اوبرت با هیجان ملایم مردم مواجه شد و حتی مردم عادی نیز برخلاف انتظار آن را مطالعه نمودند. این کار باعث گردید که این کتاب مجدداً به نحو دیگری که خواهیم گفت تجدید چاپ و انتشار شود.

صرف نظر از اینکه مندرجات رساله و محاسبات انجام شده در آن همه تئوری بودند و محاسبات نیز برمبنای تخیل انجام شده بود، بعضی ها رساله ی اوبرت را رد می کردند و عده ای نیز عقیده داشتند مطالب مزبور مباحث بی ضرری است که از ذهن یک نویسنده تراوش نموده است. اگر چه خود اوبرت نیز متوجه بود همه ی مباحث مورد نیاز را معرفی ننموده، ولی برای هر کار عملی ابتدایی و یا ادامه تحقیق نیاز به پول داشت. در پی تلاش برای تأمین هزینه ی زندگی و تحقیق سرانجام به عنوان معلم ریاضیات مدرسه ی مدیاش محل تولد خود مشغول به کار گردید.

به جهت تلاش اوبرت برای کسب درآمد بیشتر و قبول پیشنهاد یک نویسنده از او که داستان تخیلی از مسافرت به فضا را با استفاده از مضامین فنی ارائه شده ی او تدوین نماید، او این پیشنهاد را پذیرفت. نتیجه ی انتشار این کتاب با متن شیوا در سال 1929 باعث شد که عده ی بیشتری به علوم هوافضا علاقه مند گردند و این اشتیاق موجب شد تا تعدادی علاقه مند به این علوم، انجمنی در شوروی نیز تشکیل شده بود و در فرانسه مهندس «رابرت اسنولت پلتری»، مهندس هواپیما، نطقی را در مورد مسافت فضایی ایراد نمود و این نطق بعدها در کتابی منتشر شد.

ادامه دارد...

تهیه کننده: محسن مرادی