چاله میدان کجاست؟

اهمیت و رونق تهران از زمان دوران صفوی آغاز شد. یعنی درست همان زمانی که حکومت به دلیل دفن نیای بزرگ صفویان بنام سید حمزه در شهر ری، تصمیم به آبادانی تهران گرفت و کم کم وجود باغ های وسیع و آب گوارا و چنارهای بلند و زیبا در تهران باعث شد که شاهان صفوی هر از گاهی سری به تهران و ری بزنند.

به این ترتیب تهران که بیشتر از همیشه مورد توجه پادشاهان صفوی به ویژه شاه طهماسب یکم قرار گرفته بود، نیاز به امنیت بیشتری داشت و به همین دلیل شاه طهماسب یکم دستور ساخت بارویی به دور شهر را داد که چهار دروازه و ۱۱۴ برج -به تعداد سوره‌های قرآن کریم- داشت. کارگران برای بنای حصار شهر مجبور بودند از دو منطقه داخل شهر خاکبرداری کنند که این دو منطقه بعدها به چاله حصار و چاله میدان معروف شدند.

حدود تقریبی اولین حصار شهر تهران از جنوب به خیابان مولوی و حاج ابوالفتح، از سوی شرق به خیابان ری، از غرب به خیابان شاهپور (وحدت اسلامی) و از شمال به امیرکبیر و سپه (امام خمینی) محدود می‌‌شد و محوطه ارگ تهران در میانه شمالی شهر قرار داشت که با خندقی به دور حصار از بقیه شهر جدا می شد. محله‌های عمده درون حصار شامل بازار، عودلاجان، سنگلج، ارگ، چاله‌میدان و چاله‌حصار بود و محدوده درون حصار حدود ۴ کیلومتر مربع را در بر می گرفت.

درازی باروی دور این منطقه در کتاب های معتبر حدود ۶ هزار گام گزارش شده است و فضای بیرون از حصار شامل باغ ها و کشتزارهای پهناوری بود که امروزه همگی به محدوده‌های شهری تهران تبدیل شده اند.

بعد از استقرار خاندان صفوی در قزوین و سپس در اصفهان، تهران از رشد و گسترش بازماند و بی توجهی شاه عباس اول به تهران هم به این مسئله دامن زد. دلیل این مساله را باید در یک دل چرکینی ساده شاه از تهران جستجو کنید! شاه عباس اول که در سال ۹۹۸ رهسپار جنگ با عبدالمومن خان ازبک بود، در میانه راه، وقتی به تهران رسید به سختی بیمار شد و به ناچار از سرکوبی به موقع ازبکان بازماند. در نتیجه ازبک ها مشهد را گرفتند. به همین دلیل شاه عباس خاطره تلخی از تهران به دل گرفت و نسبت به پیشرفت و رشد آن بی توجه ماند!

گروه گردشگری تبیان- الهام مرادی