در فراق نخستین عشق
چگونه با غم از دست دادن مادر کنار بیاییم؟
هر چند که برای بسیاری از مصیبتها و غم و اندوهها، زمان، بهترین التیام دهنده است اما این مساله در مورد همه فقدانها صدق نمی کند بلکه در برابر برخی از مصیبتها و داغدیدگی ها باید یادگرفت که چگونه با این شرایط سازگاری پیدا کرده و آن را بپذیریم.
غم از دست دادن مادر یکی از همین رنجهاست که گذر زمان در آن موثر نیست. از دست دادن مادر یک اتفاق غیر قابل تصور است که در افراد داغدیده یا سوگوار , دامنه گسترده ای از رفتارهای گوناگون را می تواند ایجاد کند. گرچه این رفتارها ممکن است واکنش های طبیعی در هنگام غم از دست دادن مادر باشد، ولی بین رفتار افراد مختلف تفاوت بسیار وجود دارد.
مادر کسی است كه از نخستین لحظه حیات تا دم مرگ نه تنها هرگز از بردن نامش خسته نمی‌شویم، بلكه به هنگام تلخ‌ترین غم‌ها و زیباترین شادی‌ها نیز، از نفس گرم و دلنواز او و از یاد معصوم و مقدسش استمداد می‌جوییم. مادر سرچشمه فداكاری و صفا و در یک كلمه، نمونه یک شاهكار خداوندی است. مادر، بزرگ‌ترین عطیه پروردگار است. می‌گویند وقتی خداوند خواست بزرگ‌ترین شاهكار خلقت را به‌وجود آورد، مادر را آفرید.
با تمام این اوصاف و با تمام عشقی که نسبت به مادر داریم، بهار وجود او نیز مانند هر موجود زنده دیگر خزانی دارد و به طور قطع موهبتی نیست که ابدی بوده و همواره در کنار ما بماند. عاقبت روزی فراخواهد رسید که او ما را ترک کند و ما از موهبت دیدن روی او محروم خواهیم ماند.
در این مقاله سعی بر آن داریم تا نکاتی هر چند خلاصه، را در اختیار کاربرانی قرار دهیم که از غم فقدان مادر رنج می برند. البته قبل از هر چیز باید گفت در انجام مراحل زیر رعایت ترتیب الزامی نیست. زیرا هیچ دو نفری به روش مشابه با این مشکل کنار نمی آیند.
سوگواری با ما چه کار می‌کند؟
از دست‌دادن یا فقدان یک عزیز می‌تواند بر همه حوزه‌های ذهن و رفتار ما تاثیر بگذارد؛ یعنی هم احساسات، هم افکار، هم رفتار و حتی فلسفه زندگی ما را تغییر دهد. این تغییرات عبارتند از:
- احساسات: شاید خیلی‌ها فکر کنند که سوگواری تنها یعنی احساس تنها ماندن. اما روان‌شناسانی که ذهن سوگواران را کاویده‌اند، می‌دانند که احساسات دیگری مانند خشم در این مساله می تواند دخیل باشد.
مادر کسی است كه از نخستین لحظه حیات تا دم مرگ نه تنها هرگز از بردن نامش خسته نمی‌شویم، بلكه به هنگام تلخ‌ترین غم‌ها و زیباترین شادی‌ها نیز، از نفس گرم و دلنواز او و از یاد معصوم و مقدسش استمداد می‌جوییم
غیر از احساس غمگینی و خشم، شما نمی‌دانید که تاب تحمل این از دست‌دادن بزرگ را دارید یا نه؛ به همین خاطر مضطرب می‌شوید.
- افکار: آنچه که در ذهن افراد سوگوار که در گوشه مجلس ختم نشسته‌اند، فکر‌هایی است که همه و همه در حول و حوش فرد از دست رفته می‌چرخد. اولین نوع این افکار که زودتر از همه بعد از شنیدن مرگ عزیز به ذهنمان می‌رسد ناباوری است؛ یعنی ما اصلا باورمان نمی‌شود که او را از دست داده باشیم.
خیلی سخت است که خانه‌ای که همیشه مادرمان در آن حضور داشته را حالا خالی ببینیم؛ خالی بودنی که معنایش این است که ما یک حامی عاطفی و یک برطرف‌کننده نیازهایمان را از دست داده‌ایم.
و علاوه بر تمام این احساسات، ممکن است ذهنتان برای مدت زیادی تحت فرمانروایی بلامنازع «فکر به عزیز از دست رفته» قرار بگیرد؛ یعنی حجم زیادی از فکرتان همین باشد. البته برای کوتاه‌مدت همه این افکار در دوره سوگواری طبیعی است.
- رفتار: غیر از خواب، خورد و خوراک سوگوار نیز به هم می‌ریزد. شاید تصورتان این است که همه سوگوارها بی‌اشتها هستند. نه! بعضی‌ها حتی پرخورتر از معمول می‌شوند و این برای خودشان هم عجیب است. ممکن است شما به اطرافیان و کارهایتان بی‌تفاوت شوید و حوصله هیچ کاری نداشته باشید و از همه متداول‌تر اینکه گریه کنید. به این بهانه که مرد نباید گریه کند یا اینکه باید صبور بود، جلوی این واکنش طبیعی و سودمند را نگیرید. اگر جلوی دیگران سخت است، در تنهایی گریه کنید.
سوگواری و پذیرش
این سخت ترین مرحله است و به نظر می رسد که در این هنگام هر کس می خواهد برای شما مفید باشد و به شما بگوید که چه کاری باید انجام دهید و یا احساس شما چیست و در مقابل نصیحت هایی به شما ارائه دهند. به یاد داشته باشید که شما باید براساس احساسات خود عمل کنید و با روش خود با این مشکل مواجه شوید. این مرحله ممکن است بی پایان به نظر برسد و شما تا مدت ها احساس غم و اندوه و سوگواری داشته باشید و در مواقع و موقعیت های مختلف خاطرات مادرتان برایتان تکرار شده و اشک شما را سرازیر کند.
از آنجایی که غم از دست دادن مادر شدیدترین اندوه زندگی هر فردی است. شاید یکی از چیزهایی که می تواند به شما آرامش ببخشد همین سوگواری ها و غم و اندوه گاهگاه است. پس خود را از آن محروم نکنید. مطمئن باشید اگر زمانی برای این ابراز احساسات اختصاص ندهید و اصطلاحاً مخفی کاری کنید غم و غصه ها در شما اندوخته خواهد شد و علیرغم آرامش ظاهریتان با مشکلات شدیدتری مواجه خواهید شد و اثرات آن را در کار، زندگی خانوادگی و شرایط جسمی تان خواهید دید.
در کنار این سوگواری، بپذیرید که مادر شما از این دنیا رفته است، بپذیرید که چه بخواهید و چه نخواهید شما باید در این دنیا و دور از مادرتان به زندگی تان ادامه دهید. هرگز به دنبال متمرکز شدن بر تصورات ذهنی مانند «باید اینکار را می کردم»، «می توانستم این کار را بکنم» و ... نباشید. زیرا هیچ کس قدرت پیش گویی ندارد تا بتواند قبل از وقوع مرگ عزیزان به انجام کارهای مذکور بپردازد.
به یاد داشته باشید که شما باید به فکر زندگی خودتان و خانواده تان نیز باشید و باید مجدداً به فکر هزینه های بچه ها، خانواده، مسکن،انجام امور منزل و ... باشید.
غیر از احساس غمگینی و خشم، شما نمی‌دانید که تاب تحمل این از دست‌دادن بزرگ را دارید یا نه؛ به همین خاطر مضطرب می‌شوید.
به دنبال هم صحبت و هم نشین باشید
گاهی اوقات بهترین گزینه برای برخی افراد دید و بازدید و صحبت و معاشرت با دیگران است. هم صحبت شدن با گروه یا افرادی که مصیبتهای مشابه را سپری کرده اند می تواند در کنار آمدن شما با مرگ مادرتان موثر باشد. همواره به خاطره مادرتان احترام بگذارید و تا می توانید از او صحبت کنید این موضوع به شما کمک می کند که یاد او را همیشه زنده نگهدارید. این مرحله نیز سخت خواهد بود زیرا بسیاری از اطرافیان از جمله همکاران، دوستان و آشنایان سعی می کنند دست به هر کاری بزنند تا از غم و اندوه شما بکاهند. شما در بقیه زندگی تان در حوادث، تعصیلات، مسافرت ها و... متوجه جای خالی مادرتان خواهید شد. مدت ها طول می کشد تا هنگام نهار یا شام جای خالی او را تحمل کنید و به نبودن او عادت کنید. همچنین به یاد داشته باشید که صحبت کردن در مورد مادرتان و تجدید کردن خاطراتی که با هم داشته اید می تواند درد شما را تسکین دهد. این موضوع می تواند باعث آشنایی و احترام افراد تازه وارد به فامیل از جمله فرزند یا همسرتان باشد.
یاد خدا
مسلما یکی از عوارض این سوگ عظیم، اضطراب و نگرانی خواهد بود لذا برای رهایی از این تنش، برای آرامش بیشتر خودتان و شادی روح مادرتان قرآن زیاد بخوانید، عبادت کنید، نماز بخوانید و به طور کلی ارتباط نزدیک تری با خداوند برقرار کنید. خواهید دید که از این طریق راحت تر می توانید با این مشکل کنار بیایید.
جزع و فزع نکنید
هر چند که غم از دست دادن مادر، بسیار سنگین است اما در برابر آن جزع و فزع نکنید. منظور ما این نیست که گریه و یا عزاداری نکنید بلکه معتقدیم جزع و فزع زیاد باعث می گردد تا شما بسیار سخت تر و دیرتر با این غم بزرگ کنار بیایید. لذا احساس درد درونی تان را بپذیرید و غم از دست دادن مادرتان را از خود مخفی نکنید هر فردی ارتباط عاطفی خاص خودش را با مادرش دارد بنابراین سازگاری با این غم نیز برای افراد مختلف مراحل متفاوتی خواهد داشت. برخی مرتبا از این که باید چه کارهایی می کردند و نکردند صحبت می کنند. برخی دیگر خاطرات مربوط به جدا شدن از خانواده پدری و ورود به زندگی شخصی خود و ازدواج را به یاد می آورند. برخی دائماً حضور مادرشان را در زندگی شان احساس می کنند و ... آنچه مسلم است این است که مرگ برای همه انسان ها هست و شما در این حادثه نمی توانسته اید دخل و تصرفی داشته باشید. کار کنید. وقتی هیچ چیزی جوابگو نیست به کار کردن سرگرم شوید. هنگامی که عزادار مادرتان هستید چند وقتی بی کار خواهید بود. بازگشت بر سرکار بعد از این مدت احساس خوشایندی برای شما ایجاد خواهد کرد. احتمالاً برخی از کارهایتان بر روی میزتان باقی مانده اند و شما باید در اسرع وقت آنها را انجام دهید. برگشت به محیط کاری نه تنها باعث مشغولیت بیشتر شما می شود بلکه به دلیل حضور در جمع دوستان و شنیدن صحبت های شنیدنی همکاران می تواند به شما در سازگاری بهتر و سریعتر با شرایط جدید موثر باشد.
گروه خانواده و زندگی سایت تبیان- مریم عطاریان
مقالات مرتبط
کاربران محترم می توانند مطالب و دیدگاههای خود در این زمینه را در بخش انجمن های تخصصی تبیان به بحث بگذارند.
