تغذیه و التهاب مفاصل (1)

اثرات متقابل تغذیه و التهاب مفاصل

بیماری التهاب مفاصل یا روماتوئید آرتریت(Rheumatoid Arthritis) بیماری مزمن التهابی مربوط به مفاصل می ‏باشد که معمولاً با درد، تورم و آسیب مفاصل همراه است.

این بیماری غالباً مفاصل دست ‏ها و پاها را درگیر کرده و معمولاً در هر دو دست یا هر دو پا(به صورت متقارن) دیده می ‏شود.

شیوع این بیماری در کشورهای توسعه یافته در حدود 1 درصد است.

تاثیر بیماری التهاب مفاصل بر تغذیه بیماران

تحقیقات نشان داده است که بیماری التهاب مفاصل می ‏تواند موجب ایجاد سوء تغذیه در افراد شود که از دلایل احتمالی آن می ‏توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- افزایش نیازهای تغذیه ‏ای در بیماری التهاب مفاصل که در اثر افزایش متابولیسم پروتئین‏ ها و از دست رفتن نیتروژن و همچنین افزایش نیاز به بعضی ریزمغذی‏ های آنتی ‏اکسیدانی می ‏باشد.

2- کاهش دریافت مواد غذایی که غالباً در نتیجه کاهش توان خرید، تهیه و خوردن(جویدن) غذا است.

3- کاهش جذب مواد غذایی که غالباً در نتیجه تاثیر رژیم دارویی التهاب مفاصل است.

4- افزایش دفع مواد مغذی که غالباً در نتیجه رژیم دارویی این بیماری است.

با توجه به مطالعات انجام شده بر روی میزان مصرف مواد مغذی مختلف در بیماران مبتلا به التهاب مفاصل مشخص شده است که این بیماران دچار کمبود ریزمغذی ‏هایی از قبیل، روی، منگنز، اسید فولیک، مِس، کلسیم و آهن می ‏باشند.

یکی از اصلی ‏ترین دلایل کمبود این ریز مغذی ‏ها عدم استقبال بیماران مبتلا به التهاب مفاصل از مصرف سبزیجات و میوه‏ جات تازه و همچنین تداخل مواد مغذی با داروهای مصرفی است.

بررسی‏ های انجام شده بر روی تفاوت‏های وضعیت تن‏ سنجی و بیوشیمیایی بیماران مبتلا به التهاب مفاصل با افراد سالم نشان داده است که این بیماران بیشتر در معرض ابتلا به سوء‏ تغذیه می‏ باشند.

همان ‏طور که اشاره شد، یکی از دلایل سوء تغذیه در این بیماران، مصرف دارو‏هایی از قبیل متوتروکسات(methotroxate) است که منجر به اختلال در متابولیسم پروتئین‏ ها می‏ شود.

تاثیر تغذیه بر بیماری التهاب مفاصل:

تاکنون دلایل علمی قانع کننده ‏ای مبنی بر بروز یا پیشرفت بیماری التهاب مفاصل گزارش نشده، با این حال تحقیقات اخیر نشان داده است که بعضی از غذاها و یا عادت غذایی در افراد خاص موجب حملات بیماری التهاب مفاصل(Exacerbation) می‏ شوند.

تاثیر رژیم‏ های غذایی و عادات غذایی مختلف ممکن است در بیماران مختلف، متفاوت باشد. علاوه بر این، ممکن است یک بیمار خاص هیچ‏ گونه شکایتی از مصرف این غذاها نداشته باشد.

از غذاهایی که می ‏توانند موجب حملات بیماری التهاب مفاصل شوند می‏ توان به گوشت، الکل، قهوه، شکلات و در بعضی موارد میوه ‏هایی مانند سیب و مرکبات اشاره کرد.

رژیم ‏های درمانی احتمالی برای درمان بیماری التهاب مفاصل:

اگر چه بعضی از کار آزمایی ‏های بالینی هیچ‏ گونه رژیم غذایی را برای بهبود بیماری التهاب مفاصل توصیه نکرده‏ اند، برخی مطالعات نشان داده‏ اند که رژیم‏ های غذایی می‏ توانند بهبودی نسبی را در بیماران به وجود آورند.

موثرترین رژیم‏ های غذایی توصیه شده برای بیماران مبتلا به التهاب مفاصل که موجب کاهش نسبی سُستی مفاصل و سدیمانتاسیون گلبول‏ های قرمز خون می ‏شود، دارای ویژگی‏ های زیر است:

1- رژیم غذایی با چربی ‏های اشباع کم و چربی ‏های غیراشباع فراوان.

2- رژیم غذایی حاوی کالری(انرژی) کم.

3- رژیم غذایی دارای حداقل مواد آلرژی ‏زا؛ مانند افزودنی‏ های غذایی و چاشنی‏ ها.

امروزه بر روی نقش چربی‏ های غیراشباع و به‏ خصوص چربی‏ های n-3 (امگا - 3) در بهبود التهاب، مطالعات فراوانی صورت گرفته است. این چربی ‏ها را می ‏توان در غذاهای دریایی از قبیل ماهی یافت. از مهم ‏ترین اسیدهای چرب موثر در بهبود التهاب، می ‏توان به EPA(EicosapentaenoicAcid) و DHA( (Docosahexaenoic Acidاشاره کرد. وجود این اسیدهای چرب اصلی ‏ترین دلیل پایین بودن شیوع بیماری ‏های التهابی در میان اسکیموهای گرینلند می ‏باشد که در سال 1979 برای اولین بار مورد توجه قرار گرفت.

همچنین، همان طور که در بالا اشاره شد، کاهش وزن و رسیدن به وزن ایده‏ آل به کنترل التهاب در این بیماران کمک بسزایی می‏ کند.

ادامه دارد...

دکتر احمد ساعدی - متخصص تغذیه و رژیم درمانی

دنیای تغذیه

اگر می خواهید با کارشناسان تغذیه ی سایت درباره رژیم های غذایی مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

برای شرکت در بحث های انجمن سایت مرتبط با بهداشت و سلامت، اینجا را کلیک کنید.