کلینیک اینترنتی رایگان(15)

گناهی که نکرده عذاب می شوی!

هو الشافی

به کلینیک اینترنتی "نور" خوش آمدید. اینجا یک مرکز بهداشت اخلاقی است.

در اینجا با تجویز نسخه های شفابخش کلام خدا و اهل بیت علیهم السلام، در پی آنیم تا خود و شما را از شر بیماریهای مهلک روحی و اخلاقی برهانیم.

پس اگر دردمند هستید و در پی درمان، با این اوراق همراه شوید.

ملاحظه: جهت آشنایی بیشتر با این مرکز درمانی پیشنهاد می کنم مدخل این سلسله نوشتار را حتما بخوانید.

این شماره: بیماری اشاعه فحشاء

از آنجا كه انسان یك موجود اجتماعى است جامعه بزرگى كه در آن زندگى مى‏كند از یك نظر همچون خانه او است و حریم آن همچون حریم خانه او محسوب مى‏شود؛ پاكى جامعه به پاكى او كمك مى‏كند و آلودگى آن به آلودگیش و در دین اسلام با هر كارى كه جو جامعه را مسموم یا آلوده كند شدیداً مبارزه شده است.

معنای لغوی اشاعه فحشاء

اشاعه در لغت یعنی چیزی را شیوع دادن و منظور از فحشاء افعال یا گفتارى است كه قباحت و زشتى آنها بسى بزرگ و آشكار است؛ یعنی قبح و زشتی آنها فی حد نفسه بیّن و ظاهر است و نزد شرع و عرف زشتی‌اش معلوم و مشخص است.[1]

معنای اصطلاحی اشاعه فحشاء

اشاعه فحشاء در نگاه اندیشمندان اسلامی به هر كار یا فعلی اطلاق می‌شود كه گناه و معصیتی را در جامعه و در میان آحاد مردم ترویج دهند و ناگفته معلوم است كه چنین افرادی غالباً در پی كشاندن اجتماع از مسیر بندگی و پاكی بسوی مرداب گندیده زشتی و نادرستی هستند. این تعبیر، مفهوم وسیعى دارد كه هر گونه نشر فساد و اشاعه زشتیها و قبائح و كمك به توسعه آن را شامل مى‏شود.

البته كلمه" فاحشه" یا" فحشاء" در قرآن مجید غالباً در موارد انحرافات جنسى به كار رفته است ولى از نظر مفهوم لغوى چنان كه «راغب» در «مفردات» گفته است «فحش» و «فحشاء» و «فاحشه» به معنى هر گونه رفتار و گفتارى است كه زشتى آن بزرگ باشد و در قرآن مجید نیز گاهى در همین معناى وسیع استعمال شده است مانند: «كسانى كه از گناهان بزرگ و از اعمال زشت و قبیح اجتناب مى‏كنند...[2]».

اشاعه فحشاء از منظر قرآن و روایات

در قرآن كریم تنها گناهی كه حتی دوست داشتن آن و لو اینكه به منصه ظهور و بروز نرسد دارای عذاب بوده و وعده عقاب درباره‌اش داده شده است همین گناه اشاعه فحشاء می‌باشد آنجا كه خداوند می‌فرماید:

« كسانى كه دوست دارند زشتیها در میان مردم با ایمان شیوع یابد عذاب دردناكى براى آنها در دنیا و آخرت است و خداوند مى‏داند و شما نمى‏دانید.»[3]

در روایات نیز به این مسأله اشاره شده و به شدت از آن نهی شده است. امام صادق (علیه السلام) فرمود:

« كسى كه آن چه را درباره‏ى مؤمنى ببیند یا بشنود و براى دیگران بازگو كند جزو مصادیق این آیه (سوره یوسف آیه 19) است. »[4]

محمّد بن فضل به حضرت امام موسى كاظم(ع) عرض كرد: «فدایت شوم از یكى از برادران دینى‏ام خبرى به من مى‏رسد كه آن را ناخوش دارم و چون از خود او مى‏پرسم انكار مى‏كند و حال آنكه جمعى از افراد مورد اطمینان آن را به من خبر داده‏اند. امام فرمود: اى محمّد! چشم و گوش خود را درباره برادر مسلمانت تكذیب كن و اگر پنجاه نفر در نزد تو شهادت دهند قول او را تصدیق و آنها را تكذیب كن و چیزى را به ضرر وى شایع مكن كه سبب خوارى و ریختن آبروى او باشد و در نتیجه از كسانى باشى كه خدا درباره آنها ـدر سوره نور آیه 19- مى‏فرماید:

«كسانى كه دوست دارند كه كار بد در میان مؤمنان شیوع یابد عذابى دردناك دارند».[5]

اقسام اشاعه فحشاء

ذكر این نكته لازم است كه " اشاعه فحشاء" اشكال مختلفى دارد:

- دروغ و تهمتى را دامن بزند و براى این و آن بازگو كند.

- مراكزى كه موجب فساد و نشر فحشاء است به وجود آورد.

- وسائل معصیت را در اختیار مردم بگذارند و یا آنها را به گناه تشویق كنند.

- پرده حیا را بدرند و مرتكب گناه در ملاء عام شوند. همه اینها مصداق "اشاعه فحشاء" است؛ چرا كه مفهوم این كلمه، وسیع و گسترده مى‏باشد.[6]

آثار اشاعه فحشاء

اشاعه فحشاء دارای آثار ناگواری است كه به تعدادی از آنها اشاره می‌شود:

اولاً: آبروى مسلمانى ولو گناهكار باشد باید محفوظ بماند (مگر اینكه در نزد حاكم شرع از راه ادله شرعیه جرم او به اثبات برسد كه باز هم آن شخص بعد از اجراى حد و یا تعزیر، شخص محترمى خواهد بود) بنابراین آبروى مسلمانى ولو گناهكار را نمى توان در معرض تهدید قرار داد ولی با اشاعه فحشای کسی آبروی او در بازار لاابالی گری تباه می‌شود.

ثانیاً: وقتى كسى گناه فردی یا گروهی را براى افراد دیگر نقل مى‌كند قباحت و زشتى گناه در نظر مردم كم كم زایل مى‌شود و حفظ ظاهر جامعه از آلودگیها -كه خود سد بزرگى در برابر فساد بود- با اشاعه فحشاء و نشر گناه شكسته می‌شود و این سد شكسته شده، گناه را كوچك مى‏كند و آلودگى به آن را ساده مى‌سازد و به مساله‌اى رایج و عادى تبدیل مى‌گردد تا اینكه منجر به گناهان علنى می‌شود.

در حدیثى از پیامبر اسلام(ص) مى‏خوانیم:

«كسى كه كار زشتى را نشر دهد همانند كسى است كه آن را در آغاز انجام داده است».[7]

ثالثاً: وقتى انسان، گناه كسى را پشت سر او باز گو كرد حسب قوانین شرعى مرتكب غیبت شده است (مگر اینكه آن گناه طورى علنى باشد كه فسق آن گناهكار واضح و روشن گردد).

رابعاً: براساس روایات دینی هر كس گناهی را در جامعه نهادینه سازد هر موقع كه كسی مرتكب آن شود وی نیز در عقوبت آن شریك خواهد بود. بنابراین او در روز قیامت هنگامی كه نامه اعمالش را به دستش دهند گناهانی را در آن می‌یابد كه خود مرتكب آنها نشده است ولی بخاطر انجام دیگران وی نیز در تبعات آنها شریك شده است.

زمینه‌های شایع در میان مردم برای اشاعه فحشاء متعدد است كه به گوشه‌هایی از آنها اشاره می‌شود:

1ـ ترك امر به معروف و نهی از منكر

اگر از اول جلو منكر گرفته نشود و مردم ساكت بمانند پى در پى خطراتى را به دنبال خواهد داشت؛ زیرا شیطان گام به گام جلو می‌آید به همین خاطر در قرآن كریم مردم از آن برحذر داشته شده‌اند.[8] با بی‌تفاوتی نسبت به منكرات، گناهان در جامعه عادی می‌گردد. آنگاه بتدریج مردم به آن راضی شده مرتكب آن می‌شوند و در پی اصرار بر آن، دل قساوت پیدا می‌كند و دیگران را نیز به آن دعوت كرده برای نشر آن سرمایه گذاری می‌كنند.[9]

2ـ افشاء اسرار مومنین

بعضى‌ها تا متوجه مسأله خلافى از كسى مى‌شوند آن را در بوق مى‌كنند و با داد و فریاد به گوش همه مى‌رسانند، عده كثیرى را از جریان مطلع مى‌سازند و تازه از كار خودشان راضى هستند و تصور مى‌كنند كه كار آنها كارى مطابق شرع است، در حالى كه مسلما خلاف شرع است.

3ـ اختلاط بین زن و مرد

ناگفته پیداست كه از زمینه‌های اشاعه فحشا همین خلوت كردن زن و مرد اجنبى و اختلاط آنها در محل كار و دانشگاه و بیمارستان و مراكز عمومى دیگر است.

4ـ بى‏حجابى و بدحجابى

اگر كمی فكر كنیم درخواهیم یافت كه بی‌بند و باری، چشم چرانی، خود را آرایش كردن و به مردم نشان دادن، كلید شعله ور شدن هوسها، دامها، فحشاء و انواع روابط نامشروع خواهد شد كه ضربه‌های علمی و اخلاقی و خانوادگی آن بر كسی پوشیده نیست.[10]

نسخه شفابخش برای درمان این بیماری

اصولا گناه همانند آتش است؛ هنگامى كه در نقطه‏اى از جامعه این آتش روشن شود باید سعى و تلاش كرد كه آتش خاموش، یا حداقل محاصره گردد اما اگر به آتش دامن زنیم و آن را از نقطه‏اى به نقطه دیگر ببریم حریق همه جا را فرا خواهد گرفت و كسى قادر بر كنترل آن نخواهد بود.

حال برای مقابله با این رذیله ناپسند دو راه علمی و عملی بیان می‌شود:

علاج علمی به این است كه انسان در آیات و روایاتی كه در مذمت این گناه بیان شده با دیده عبرت بنگرد و ببیند كه كدام مسلمانی راضی می‌شود در جامعه‌ای كه پیامبر اكرم(ص) و اوصیاء الهی او در مسیر پاكسازی آن بودند خلاف مسیر آنها گام بردارد. از طرف دیگر خوب بیاندیشد كه كدام زندگی زیبا و دلنشین است: زندگانی در جامعه‌ای كه خوبیها غالب است و فضایل در آن موج می‌زند یا گذران عمر در اجتماعی كه مردم در جهت آشكار و گسترش دادن رذایل و زشتیها گام بر می‌دارند آیا در چنین جامعه‌ای از تربیت اولاد و وابستگان خویش اطمینان خاطر خواهیم داشت؟! آیا در چنین جامعه‌ای امنیت اخلاقی و جانی و مالی برای ما موجود خواهد بود؟! و...

علاج عملی هم به این است كه ابتدا كمر همت بربندد و در طی طریق بندگی از خدای تعالی توفیق طلبد آنگاه در جهت پیاده كردن راهكارهایی كه در ذیل اشاره می‌شود بكوشد:

1ـ اقامه نماز

فحشاء با تمایل و علاقه قلبی به آن بوجود می‌آید؛ زیرا از كوزه آن تراود كه در اوست و این تمایل منافی با توجه بسوی خداست. بر این اساس خدای تعالی می‌فرماید: «نماز را برپا دار؛ زیرا نماز (انسان را) از زشتیها و گناه باز مى‏دارد و یاد خدا بزرگتر است و خداوند مى‏داند شما چه كارهایى انجام مى‏دهید»[11]

نماز نیز همان حمد و ثناء زیبایی است كه در حالتی خاص و بصورت یك عبادت مخصوص به منصه ظهور می‌رسد و این عمل و این حالت ملازم با ترك تمایل و تعلق به منكر و فحشاء است.[12]

2ـ پایبندی به فرامین و نواهی الهی

با پایبندی به تعالیم الهی به ثمره و فلسفه وجودی آنها نائل می‌شویم. اگر مى‏بینیم در اسلام با غیبت شدیدا مبارزه شده یكى از فلسفه‏هایش این است كه غیبت، عیوب پنهانى را آشكار مى‏سازد و حرمت جامعه را جریحه‌دار مى‏كند. اگر مى‏بینیم دستور عیب‏پوشى داده شده یك دلیلش همین است كه گناه جنبه عمومى و همگانى پیدا نكند و...

امام رضا(ع) :

آن كس كه گناه را نشر دهد ذلیل و طرد شده است و آن كس كه گناه را پنهان مى‏دارد مشمول آمرزش الهى است

3ـ پنهان داشتن گناهان خود و دیگران

در روایات دینی اهمیت گناه آشكار بیشتر از گناه پنهان است. در روایتى از امام رضا(ع) مى‏خوانیم: «آن كس كه گناه را نشر دهد ذلیل و طرد شده است و آن كس كه گناه را پنهان مى‏دارد مشمول آمرزش الهى است».[13]شاید در همین راستاست كه حتى رفتن نزد حاكم شرع و شهادت علیه اشخاص مبنى بر زنا یا لواط براى شهود مى‌تواند در صورت جمع نشدن شرایط خاص آن ـ موجب حد قذف باشد. یعنى حتى براى این نوع شهادت دادن در دادگاه هم در شریعت اسلامى ترغیب و تشویق صورت نگرفته باشد تا اینگونه اسرار حتى المقدور مخفى بماند.[14]

نویسنده :  اصغر صفرزاده

فرآوری: شکوری_گروه دین و اندیشه

[1] ـ طریحی،فخرالدین؛مجمع البحرین،تحقیق سید احمد حسینی،المکتبه المرتضویه واژه ،ذیل واژه«فحش» ؛ راغب اصفهانى، حسین بن محمد؛ المفردات فی غریب القرآن، تحقیق: صفوان عدنان داودى،‏ نشر دارالعلم الدار الشامیة، چاپ اول‏،1412 ق، ذیل واژه«فحش» و مصطفوی،حسن؛التحقیق فی كلمات القران الكریم،مؤسسه الطباعه و النشر وزارت فرهنگ و ارشاد، چاپ اول،1371ش،،ذیل واژه«فحش»

[2] ـ سوره شورى آیه 37

[3] ـ نور:19؛ مكارم شیرازى، ناصر؛ تفسیر نمونه، دار الكتب الإسلامیة،1374 ش، چاپ: اول،‏ ج ‏8، ص: 160ـ161 ؛و ج‏14، ص: 404

[4] ـ کلینی،یعقوب؛اصول کافی،تحقیق علی اکبر غفاری،نشر دارالکتب الإسلامیة،چاپ ششم،1375ش،ج2،ص357،ح2

[5] ـ شیخ حر عاملى؛وسائل الشیعة، مؤسسه آل البیت علیهم‏السلام قم، 1409 هجرى قمرى،ج12،ص295،ح16343؛ البته این مسئله استثناهایى دارد از جمله موضوع شهادت در دادگاه و یا مواردى كه براى نهى از منكر هیچ راهى جز پرده برداشتن از روى زشتكارى یك نفر وجود ندارد مى‏باشد. مكارم شیرازى، ناصر؛ تفسیر نمونه، دار الكتب الإسلامیة،1374 ش، چاپ: اول ، ج‏14، ص: 408

[6] ـ مكارم شیرازى، ناصر؛ تفسیر نمونه، دار الكتب الإسلامیة،1374 ش، چاپ: اول،ج14،ص407

[7] ـ همان،ص406

[8] ـ بقره:168

[9] ـ قرائتی ،محسن؛امر به معروف و نهی از منكر،نشر مركز فرهنگی درسهایی از قرآن، چاپ دوم،1376ش،ص83

[10] ـ همان ،ص304

[11] ـ عنكبوت :45

[12] ـمصطفوی،حسن؛التحقیق فی كلمات القران الكریم،مؤسسه الطباعه و النشر وزارت فرهنگ و ارشاد، چاپ اول،1371ش، ذیل واژه «فحش»

[13] ـ کلینی،یعقوب؛اصول کافی،تحقیق علی اکبر غفاری،نشر دارالکتب الإسلامیة،چاپ ششم،1375ش، ج2 ،ص428، باب ستر الذنوب،

[14] ـ مكارم شیرازى، ناصر؛ تفسیر نمونه، دار الكتب الإسلامیة،1374 ش، چاپ: اول، ج‏14، ص: 406