آموزش مدیریت اسلامی از قرآن
قسمت چهارم: ترسوها را به کار نگیرید
اشاره:
قرآن كریم، کتابی که از سوی پروردگار عالم و خالق و پرورش دهنده تمام موجودات از جمله انسان، نازل گردیده، بیان كننده نیازهای زندگی بشری برای رشد و تعالی و تکامل است، چنان كه در آیات گهربار آن کتاب فرمود: "تبیاناً لكل شیء"
از طرفی آیات این سلسله هدایت، بر مدیر جامعه اسلامی، پیامبر اعظم صلیاللهعلیهوآله، نازل شده که خود اقدام به تشکیل حکومت و اداره آن نموده و در تمام لحظات و مشکلات، عنایات و راهنماییهای وحیانی، راه گشای وی بوده است.
در این مجموعه تلاش بر این است تا با مراجعه به تفسیر قرآن کریم که پل ارتباطی میان ذهنهای خسته ما و آیات نورانی کلامالله است، دستورات و ارشادات آن منشور ربّانی که نگاهی به حوزه علوم مدیریتی دارد، استخراج گردد.
قسمت دوم: طالوت، مدیر نمونه خدا
قسمت سوم: مدیریت از راه دور؛ آری یا نه؟
امدادهای الهی
إِذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنینَ أَ لَنْ یَكْفِیَكُمْ أَنْ یُمِدَّكُمْ رَبُّكُمْ بِثَلاثَةِ آلافٍ مِنَ الْمَلائِكَةِ مُنْزَلینَ (آل عمران، 124)
پیامبر صلیاللهعلیهوآله به سپاه خود در جنگ بدر میفرماید: خداوند ما را با سه هزار فرشته یاری میکند. آیا این مژده برای ما كافی نیست؟
31. یكی از وظایف رهبری، امیدوار كردن افراد و توجه دادن آنها به ?امدادهای خداوند، در راه رسیدن به اهداف است.
ناامیدی رقبا
لِیَقْطَعَ طَرَفًا مِنَ الَّذینَ كَفَرُوا أَوْ یَكْبِتَهُمْ فَیَنْقَلِبُوا خائِبینَ (آلعمران، 127)
امدادهای الهی برای آن بود که كفار ریشه كن شوند یا ناكام و ناامید بازگردند.
32.شیوه مدیریت و اتخاذ سیاستها، باید به نحوی باشد كه رقبا به ناامیدی كشیده شوند.
تلاش
وَ نِعْمَ أَجْرُ الْعامِلینَ (آلعمران، 136)
و چه نیكوست پاداش اهل عمل.
33.با شعار و آرزو نمیتوان به چیزی دست یافت، كار و عمل و سخت كوشی است كه شیرینی موفقیت را به كام انسان مینشاند.
تقویت روحیه، بررسی عوامل شكست
وَ لا تَهِنُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَنْتُمُ اْلاعْلَوْنَ ... (آلعمران، 139)
پس از شكست در جنگ احد، خداوند خطاب به مسلمانان میفرماید: سستی نكنید و غمگین نباشید كه شما برترید.
34.شكست موضعی در یك برهه از زمان، نشانه شكست نهایی نیست، بلكه تجربهای برای رسیدن به موفقیت و پیروزی است.
35.مدیر و رهبر باید روحیهها را تقویت كند.
36.در ضمن روحیه دادن باید به عوامل شكست توجه كرد. (چنان كه خداوند ضمن تقویت روحیه، فرمود: این بار سستی كردید و به دستورات خوب عمل نكردید.)
یكی از وظایف رهبری، امیدوار كردن افراد و توجه دادن آنها به امدادهای خداوند، در راه رسیدن به اهداف است
انسجام رویّه
ما مُحَمَّدٌ إِلاّ رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَ فَإِنْ ماتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلی أَعْقابِكُمْ... (آلعمران، 144)
خداوند در بیان ضعفهای جنگ احد و توبیخ كسانی كه شایعه شهادت حضرت رسول صلی الله علیه و آله را انتشار دادند فرمود: محمد پیامبری است كه قبل از او هم پیامبرانی آمده? و رفته، پس آیا اگر او بمیرد یا كشته شود، شما به وضعیت گذشته خود برمیگردید؟
37.رویّههای سازمانی باید چنان تشكّل و انسجامی داشته باشند كه حتی نبودن مدیر و رهبر در برههای از زمان، ضربهای به سازمان و جریان امور آن نزند.
عوامل شكست سازمان
حَتّی إِذا فَشِلْتُمْ وَ تَنازَعْتُمْ فِی اْلامْرِ وَ عَصَیْتُمْ ... (آلعمران، 152)
خداوند در بیان علل شكست جنگ احد میفرماید: شما رو به پیروزی بودید تا آنكه سست شدید و در میانه جنگ به نزاع بر سر تقسیم غنایم پرداختید و از دستور پیامبر نافرمانی كردید.
38.از جمله عوامل شكست هر سازمان، سستی افراد در انجام وظایف، نزاع و اختلافات داخلی و عدم اطاعت از مدیریتی واحد است.
مدیریت بحران
إِذْ تُصْعِدُونَ وَ لا تَلْوُونَ عَلی أَحَدٍ وَ الرَّسُولُ یَدْعُوكُمْ ... (آلعمران، 153)
به یاد بیاورید هنگامی كه در جنگ احد فرار میكردید و به هیچ كس توجه نمیكردید در حالی كه پیامبر شما را فرا میخواند.
39.در صحنههای حساس و مشكلات خطرآفرین سازمان، افراد سست و ترسو خود را كنار خواهند كشید.
40.دستورات مدیر در لحظههای حساس، موجب به حركت درآمدن ترسوها و سستها نمیشود، لذا نباید پستهای كلیدی را به ایشان سپرد.
41.آنجا كه مشكلات و سختیها جلوهگر میشود، مدیر باید حضوری پررنگتر داشته باشد.
تنظیم: گروه دین و اندیشه تبیان
