بهشتی به نام گاو خونی

گاوخونی در ذهن شما شبیه چه جور جایی است؟ باتلاقی مکنده و خطرناک که بوی خون را برایتان تداعی می کند یا صحرای بی آب و علفی که گوشه گوشه اش را جسد گاوهای غرق در خون پر کرده اند!؟ اگر شما هم ذهنیت محو و مبهمی درباره گاو خونی دارید، باید جای تمام این تصورات را با یکی از زیباترین و توریستی ترین مناطق ایران عوض کنید! تالابی که فراتر از تعاریف کتاب های جغرافیای دبستان، سهمی بیشتر از  بیابان و آبرفت و خاک حاصلخیز از طبیعت برده است و هر سال گردشگران و كویرنوردان داخلی و خارجی زیادی را برای دیدنش راهی استان اصفهان می کند.

گاوخونی یکی از بکرترین چشم‌اندازهای طبیعی استان اصفهان است که در تمام این سال ها، تاوان موقعیت جغرافیایی و مشکلات دسترسی را داده است. تالابی که اگرچه این روزها با رشد بیابان زایی در ایران به زیبایی گذشته نیست، اما هنوز هم انگار تکه ای از بهشت است که در دل کویر جا خوش کرده.

گاوخونی در آستانه ورود به کویر قرار دارد. جایی در مرز میان اکوسیستم‌ آبی با خشکی... و شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید که از مجموع 200 تالاب كشور، 19 تالاب آن جزو  مهم ترین تالاب‌های بین‌المللی هستند كه گاوخونی یكی از آنها به شمار می‌آید. تالابی که با چشم‌اندازهای زیبا، صید و شكار مجاز پرندگان، پوشش جنگلی در بخش شمالی و پرواز دست جمعی پرندگان کمیاب، می تواند فرصت خوبی برای لذت بردن از یک سفر کوتاه باشد.

اگر به گاوخونی سفر کنید، می توانید گورخر، كل، بز، میش، قوچ وحشی، خوك، گراز، انواع مار، مارمولك، سوسمار، گرگ، شغال، روباه شنی، كفتار، لاك‌پشت، بزمجه، افعی شاخدار، جبیر، خرگوش و انواع خفاش را ببینید که در این تالاب پناه گرفته اند. این البته به جز حیواناتی است که بعد از احداث سد زاینده‌رود بر روی رودخانه و مهار آب آن از بین رفته و نابود شده‌اند. به این فهرست باید قو، فلامینگو، خوتكا، كاكایی، حواصیل، سلیم، اگرت و چندین پرنده دیگر را هم اضافه کنید تا باور کنید که گاوخونی، قلب زنده ای است که زیر پوست کویر نفس می کشد.

افسانه های مرگ

گاوخونی پر از افسانه است. افسانه هایی از مرگ آدم ها و بلعندگی باتلاق که اگر باورشان کنید، هیچ وقت حاضر نیستید سفر به این باتلاق را با جانتان تاخت بزنید! اما اگر از بومیان منطقه حقیقت را بپرسید، جنگل ها و نیزارهای شمالی را نشانتان می دهند که در هم فشردگی شان راه  برگشتن را بر مسافران بسته و آن ها را گرفتار کرده است.

با این حال، باید بدانید که سفر به گاوخونی این حسن را دارد که علاوه بر تماشای طبیعت دلنشین و شگفت انگیز باتلاق، می توانید جاذبه های گردشگری منطقه را هم ببینید. بنابراین اگر به عزم گاوخونی راهی اصفهان شدید، سری هم به شهر ورزنه، پل قدیمی ورزنه، كبوترخانه‌ها، مسجد جامع و منطقه شاخ كنار و كاروانسرای رباط عباسی و ... بزنید. اما در غرب ورزنه روستای قورتان هم واقع شده كه دیدن آن خالی از لطف نیست. روستایی که در آن قلعه قدیمی سلاجقه قرار دارد و مسجد جامع دو طبقه روستا در این قلعه قرار گرفته است. این قلعه که در گذشته یکی از قلعه های نظامی منطقه بوده است، این روزها بیشتر کاربردی عبادی و مذهبی دارد و علاوه بر مسجد، در سال های اخیر حسینیه ای هم به آن اضافه شده است. حسینیه ای که البته چندان از نظر معماری خوشایند طبع نیست و خیلی از گردشگران معتقدند معماری آن، زیبایی قلعه را مخدوش کرده است.

پل قدیمی ورزنه هم یكی دیگر از جاذبه‌های میبد است. این پل آخرین پل رودخانه زاینده‌رود است كه بعد از آن انشعابات فرعی، رودخانه (مصب) و سپس تالاب پدید می‌آید. پل ورزنه 10دهانه دارد و مثل دیگر پل‌های قدیمی اصفهان، از آجر و ساروج ساخته شده است.  این پل در گذشته مسیر حركت كاروان‌‌هایی بوده كه از طریق جاده ابریشم از كویر مركزی ایران می‌گذشتند و همین مهم ترین دلیل وجود كاروانسراهای فراوان در اطراف پل است.

بهترین زمان سفر

بهترین زمان بازدید از گاوخونی، اوایل بهار است که آب و هوای منطقه، به دمای مطلوبی رسیده است. پاییز و اوایل زمستان هم گزینه های خوبی برای سفر به گاوخونی هستند به خصوص که‌ در این زمان با سرد شدن هوا در نقاط شمالی، مهاجرت هزاران پرنده به تالاب آغاز می‌شود و شما می توانید شاهد یکی از زیباترین صحنه های عمرتان باشید.

اما به هر حال باید سختی بارندگی و خاكی بودن بخشی از مسیر  را به جان بخرید.

با این حال، زمستان فصلی نیست که برای سفر به باتلاق گاوخونی مناسب باشد. بارندگی زیاد و بارش برف در کوه های اطراف، سختی راه را برایتان زیاد خواهد کرد. به خصوص که به دلیل سرمای هوا خبری هم از پرندگان مهاجر نیست و احتمالا بخش مهمی از لذت سفر را از دست خواهید داد.

گروه گردشگری تبیان- آرزو رستم زاد