نشانه های طبیعت
اگر بدون قطب نما و جی پی اس وسط جنگل و کوه و دشت گم شدید چه کار می کنید؟ سر جایتان می مانید تا یکی پیدایتان کند یا راه می افتید و با آزمون و خطا و هر چه باداباد دور جنگل می گردید؟ طبیعت گردان حرفه ای این طور وقت ها از طبیعت کمک می گیرند. در این شرایط حتی باد و آفتاب و درختان هم راهنماهای خوبی به شمار می روند!
جهت یابی به کمک سایه
چوبی را به طور عمودی در زمین فرو کنید و انتهای سایه چوب را علامت گذاری کنید. پس از چند دقیقه راس سایه دوم را نیز نشانه گذاری کنید. اگر از نقطه اول به نقطه دوم خطی بکشید و امتداد دهید به سمت شرق می‌‌رود. رو به خورشید جنوب است.
گوش های جهت نما
بومیان گرینلند از صدای نر پرنده ای به نام درسه برفی (snow-hunting) به عنوان راهنما در مه استفاده می کنند. هر پرنده نر صدای به خصوصی دارد که اسکیموها این صداها را از بالای آبدره ها به راحتی می‌شنوند. در مه از صدا را دنبال کرده و به راحتی به خانه می‌رسند.
- هنگام راه رفتن سر خود را به دنبال این صدا به جهات مختلف بچرخانید به محیط اطراف گوش کنید: صدای نهر، رودخانه، ترافیک بزرگراه، باد ته دره ها یا امواج.
- هنگام مه یا در شیب، در منطقه ای کوهستانی یا تپه ای، صدای فریاد یا صوت منعکس می شود. 5 ثانیه طول می کشد که صدا مسافت یک مایل (KM 6/1) را طی کند. از این طریق موقعیت تقریبی خود را می توانید با گوش دادن به صداها تخمین بزنید. از این روش در کشتی‌ها هنگام مه استفاده شود. آنها از صدای زنگ، شلیک تفنگ، آژیر خطر، یا فریاد زدن استفاده می کنند. هر ثانیه که از تولید تا بازگشت صدا بگذرد یعنی صدا مسافتی حدود 170 متر را از منبع صدا طی کرده است.
- قایقرانان نیز می توانند به صدای پرنده های دریایی یا امواج گوش کنند. وقتی صدای شکسته شدن امواج شنیده می شود یعنی به کناره ها یا خلیج نزدیک هستند.
جهت یابی با باد
بادها را از جهتی که می‌وزند، نامگذاری می کنند. مانند باد شمالی، غربی و...
هر منطقه ای باد غالب و برجسته ای دارد که در فصل خاص یا گاهی در تمام فصول می‌وزد. باد غالب، باد خاصی است که وزش آن طولانی تر بوده و در جهت خاصی می وزد.
باد غالب بر رشد درختان و گیاهان، جهت جمع شدن برفهای باد آورنده و در جهت علفهای بلند تأثیرگذار است.
* در هر منطقه ای باد غالب ویژگی های خاص خود را دارد مثل درجه حرارت، رطوبت و سرعت که در فصول مختلف تغییر می کند.
* در روی دریا و اقیانوسها بادهای غالب دارای ویژگیها و ابرهای خاص خود هستند.
جهت یابی از روی باد غالب منطقه
نواحی معتدل: از غروب می وزد. (در هر دو نیم کره شمالی و جنوبی)
نواحی گرمسیری: بین مناطق شمال شرقی و جنوب شرقی جریان دارند.
* خط استوا: معمولاً از سمت شرق می وزد.
* نیم کره شمالی: بادهای شمالی از بادهای جنوبی سردتر است.
تأثیرات خاص بادها
بادهای صحرایی یا بیابانی: همگی خشک و معمولاً همراه با ابر و باران است.
نواحی قطبی: اگر دمای باد گرمتر از محیط باشد جهت آب را نشان می دهد. افت ناگهانی دما بدون تغییر جهت، امکان وجود یک کوه یخی شناور را نشان می دهد.
روی زمین: برای پیدا کردن جهت حرکت مستقیم می توان از باد غالب استفاده کرد. باد به همان سمتی که باید بوزد می‌وزد. بنابراین مواظب هرگونه تغییر دما، رطوبت و قدرتی که باعث تغییر جهت باد شود، باشید.
در جنگلها: به تغییر جهت ابرها دقت کنید. مخصوصاً ابرهای بلندی که توسط بادهای غالب آورده می شوند. با نگاه به نوک درختان می توانید جهت باد را بفهمید.
جهت یابی باد غالب
درختان تنها در مناطق باز و سریع، مخصوصاً مناطق معتدل به بادهای غالب عادت می کنند. در زمستان باد غالب معمولاً با برف و تگرگ همراه است که باعث شکستن شاخه های جوان می شود.
جهت یابی از روی درختان و گیاهان
هرگونه ای از درختان برشها و خصوصیات خاص خود را دارد. باد و آفتاب بر درختان تأثیر می گذارند و این سرنخی است برای محاسبه جهت شمال- جنوب.
جهت یابی به کمک تنه درختان
اگر مقطع درخت بریده‌شده‌اى را نگاه کنید، تعدادى دایره هم مرکز را مشاهده خواهید کرد که هر یک از آنها نشان یکسال عمر درخت هستند. درختى که بطور دائم آفتاب به تنه‌اش بتابد، دایره‌هاى نشان دهنده عمرش در یک سمت به هم نزدیکتر شده و در سمت دیگر از هم دور خواهند بود. سمتى که دایره هایش از هم دورتر هستند، سمت جنوب است (بعلت تابش زیاد آفتاب و رشد بیشتر آن) و سمتى که دوایرش بهم نزدیکتر‌ند، سمت شمال. لازم به یاد‌آورى است که در نیمکره جنوبى سمت‌ها عکس این وضعیت خواهد بود.
تأثیر باد بر درختان
* جهت خم شدن اغلب درختان منطقه نشان دهنده جهت وزش باد غالب منطقه است.
* با دانستن جهت بادهای شدید و با نگاه کردن به درختان در مسیر باد می توانید چهار جهت اصلی را تشخیص دهید.
* باد ممکن است با صدمه زدن یا خشک کردن شاخه های جوان، رشد درخت را کند یا متوقف کند.
* درختی که برای تعیین جهت استفاده می شود باید در محلی باز و وسیع باشد. نباید در پناه تپه، درختان دیگر یا ساختمانها باشد. چند تا از درختان نزدیک به هم را مورد آزمایش قرار دهید. مطمئن باشد که درختان هرس نشده باشند.
اثر خورشید بر درختان
معمولاً وزش باد، باعث کند شدن رشد درختان می شود برعکس که خورشید رشد شاخه ها و برگها را زیاد می کند.
* در نیم کره شمالی، قوس خورشید به سمت جنوب است به همین دلیل درختان جنوب بهتر و بیشتر رشد می کنند. وجود درختانی مثل: صنوبر سیاه و سفید، راش، بلوط، درختان آزاد، شاه بلوط هندی، افرا نروژی و درخت اقاقیا صحت این مسئله را ثابت می کنند. این درختها در جنوب بیشتر دیده می شود. (مطمئن باشید که این درختان درمعرض بادهای شدید هستند.)
* به خاطر نوع تابش خورشید، شاخه های جنوبی درختان افقی تر و شاخه های شمالی عمودی‌ترند.
* درختان مثل کاج، سرو، صنوبر راست رشد می کنند.
* بعضی انواع درختان نیز بدون نور خورشید رشد می کنند.
* خزه و گل سنگ در سایه بهتر رشد می کنند و در مکانهای مربوط عمرشان بیشتر است. در آمریکای شمالی یک اصول کلی وجود دارد که تبخیر در درختان و صخره های قسمت شمالی خیلی کمتر است. خزه در نور آفتاب خرمایی رنگ است و در مکانهای سایه و مرطوب سبز یا طوسی رنگ.
* در نیم کره شمالی، معمولاً درختان برگ ریز در شیب های جنوبی تپه ها می رویند و سراشیب‌های شمالی همیشه سبز است.
* در کوه های سنگی، کاج های انحناپذیر در شیب جنوبی صنوبر انگلمان در شیب شمالی می‌رویند.
* کاکتوس های شبکه ای به سمت جنوب تمایل دارند.
* به خاطر درجه حرارت شمال، گلها و گیاهان به سمت جنوب و شرق تمایل دارند.
* نوعی درخت با نام علمی سینوم لاکیناتوم وجود دارد که رشد برگهایش به سمت خط شمال- جنوب است ودر نور آفتاب می‌روید.
نشانه های سرخپوستی!
* جهت رویش بعضی از درختان به سمت جنوب است زیرا به سمت خورشید رشد می کنند.
* پوست بعضی درختان به سمت شمال تیره تر و خشن تر است.
* حلقه های تنه درخت به سمت شمال ضخیم تر از قسمت جنوبی هستند.
* زمین اطراف ریشه درختان به سمت جنوب سست تر و توخالی تر از قسمت جنوبی است پس زمین به سمت شمال سفت تر بوده و به خشکی زمین جنوبی نیست.
مطالب مرتبط:
گروه گردشگری تبیان- الهام مرادی
برگرفته از سایت بیابان های ایران
