تبیان، دستیار زندگی
در این شرایط مردم در دهه پنجاه عمرشان تازه به دنبال مد می روند و به عضویت باشگاههای ورزشی و تفریحی در می آیند. در دهه هفتاد دچار بحران میان سالی می شوند و تا نود سالگی به کار مشغولند...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

پنجه در پنجه سالمندی

چگونه می توان با سالمندی کنار آمد؟

پیر زن

چندی قبل یک مرد ژاپنی صد و سی ساله اعلام کرد که دهه هفتاد، بهترین سال های عمرش بوده است.

با پیشرفت دانش، راهکارهای درمانی و فزونی عمر متوسط بشر، شاید بسیاری از ما بتوانیم از دهه هفتاد زندگی خود به منزله سال های طلایی یاد کنیم.

ولی موضوع این جا است که باید دید طول عمر انسان، چه تاثیری روی کارکرد روانشناسی دارد؟ چنانچه میانگین عمر متوسط آدم ها به 130سال افزایش یابد، مردم در دهه پنجاه عمرشان تازه به دنبال کارهای جوانانه مثل مد می روند و به عضویت باشگاه های ورزشی، تفریحی در می آیند. در دهه هفتاد دچار بحران میانسالی می گردند و تا 90 سالگی به کار سرگرم اند.

پیترکالمن، استاد رشته روانشناسی معتقد است که همه دگرگونی های دستگاه عصبی در دو جنس با همدیگر فرق دارد، ولی درضمن ابراز می دارد که: (افراد در سنین پیری، مرحله فنا و نیستی را به خوبی می فهمند و بی کوچک ترین هیجانی آن را پذیرا می شوند.) در این زمان ما در می یابیم که زندگی محدود است، معمولاً این دریافت ها در میانسالی به سراغ انسان می آیند.

آدمیان موقعی که به پیری می رسند، به شیوه خاصی کامل تر می شوند ولی از سوی دیگر امکان دارد بیش از پیش سرسخت شوند.

کهنسالان پیر و سالخوردگان جوان

دکتر همیلتون گیبسون، متخصص روانشناسی سن معتقد است که: به طور کلی وقتی سن افراد افزون می گردد، بر اثر تجربه های متعدد در زندگیشان محافظه کار تر می گردد. بیشتر مردم دوران جوانی خود را با ایده هایی آغاز می کنند، ولی با کسب تجربه طی سال ها زندگی، اندک اندک ایده هایشان متعادل می گردد.

ولی موضوع این است که باید دید این مرحله از بلوغ روانی تا چه اندازه به گذشت عمر و پیری جسمانی مربوط می شود؟ مطابق گفته دکتر روبنگر مردان یاخته های مغزیشان را که مربوط به بخش انعطاف پذیری ذهنی، استدلال درونی و مهار واکنش لحظه ای است، سه مرتبه زودتر از زن ها از کف می دهند.

وقتی سن افراد افزون می گردد، بر اثر تجربه های متعدد در زندگیشان محافظه کار تر می گردد

وی بر این باور است که کاهش انعطاف پذیری ذهنی و قدرت استدلال در مردان سبب زود رنجی و نومیدی آنان می گردد. بدین علت به نشانگان (سندرم) ترش رویی پیرمردها مبتلا می شوند. این بدان معنی است که چنانچه بتوانید تخریب یاخته های مغزی را متوقف سازید، از نشانگان ترش رویی پیرمردان نیز می توانید رهایی یابید. بی تردید این امر تا حدودی به دگرگونی های هورمونی مردان در دوران کهنسالی نیز بستگی دارد. با کم شدن هورمون های جنسی، حالت هایی

پیری

همچون گر گرفتگی، عرق های شبانه و افسردگی هم پدید می آید. آقایان می توانند با استفاده از هورمون تستسترون تا حد زیادی از بروز چنین عوارضی پیشگیری نمایند و ضمن یافتن روحیه با نشاط در دل، احساس جوانی کنند. یائسگی خانم ها با کاهش هورمون استروژن شروع می شود و به عوارض مشابهی مثل گر گرفتگی، افسردگی، عرق های شبانه و سردردهای طاقت فرسا و آمادگی فزون تر جهت ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی و پوکی استخوان می انجامد. از طریق مصرف خارجی این هورمون گذشته از کاهش زیاد عوارض یاد شده می توان به مقدار زیادی نیز از ایجاد بیماری زوال عقل پیری (آلزایمر) جلوگیری کرده است.

به نظر برخی کسان، گذشت سال های عمر، مغز آدمی هم به پیری روانی می گراید؛ ولی این امر، مصداق چندانی دارد و در هر سن و سالی می شود از قلب جوانی برخوردار بود.

امروزه دانشمندان می کوشیدند تا از طریق دست کاری ژن ها، طول عمر انسان را بیفزایند و تا حد زیادی هم کامیاب بوده اند

سالخوردگان دو دسته اند یا سالمندان پیرند و یا کهنسالان جوان. امروزه مردم در هفتاد سالگی، عیناً همان اندازه تلاش می ورزند که مردمان ده سال پیش در 60 سالگی شان. از همین رو، با مطالعه مسایل مربوط به سالخوردگی، مرتبط ساختن "سن روانی" به "سن جسمانی" بسی مشکل است. ولی آیا به راستی سالمندی، به روان بیشتر ارتباط دارد یا بدن؟ پاره ای افراد اعتقاد دارند که روند سالخوردگی به شرایط محیط زیست انسان ها وابسته است. بدون تردید، دلهره و دغدغه خاطر نیز از عوامل موثر در پیدایی پیری زود رس شمرده می شود. مسأله ساخت زادی (ژنتیک) نیز در این میان نقش بسزایی را داراست. برخی از افراد به طور طبیعی از طول عمر فزونتری بهره مند هستند. به موجب پژوهش های دانشکده پزشکی هاروارد، زنانی که در دهه 40 سالگی عمرشان زایمان کردند، بیشتر عمر داشتند تا گروهی که آخرین بارداریشان در دهه 20 و 30 سالگی بوده است.

امروزه دانشمندان می کوشیدند تا از طریق دست کاری ژن ها، طول عمر انسان را بیفزایند و تا حد زیادی هم کامیاب بوده اند.

پیرمرد

در سال 1998 برای نخستین مرتبه آزمایشی صورت گرفت که طی آن یاخته های رویانی از تن یک جنین سقط شده جدا گردید. این یاخته ها قادرند تدریجاً جایگزین یاخته های آسیب دیده بر اثر امراضی نظیر بیماری های قلبی، پوکی استخوان و امراض دیگر ناشی از پیری گردند. از آنجا که ظاهر جسمانی بدن تا حدودی از عوارض پیری در امان می ماند، از نظر فکری نیز احساس پیری از بشر دست بر می دارد. یکی دیگر از راه های سودمند که ممکن است به وسیله اش در کهنسالان انگیزه و روحیه به وجود آورد، سپردن مسئولیت و ایجاد اشتغال برای آنان است.  بدون شک، اجتماع از این حیث موظف است که برای فرهیختگانی که نیروی بدنیشان رو به کاهش است کارهای مناسبی را منظور دارند. بر پایه آمار، 62 درصد مردان و30 درصد زنان بین سنین 80 تا 102 سالگی از لحاظ جنسی در تندرستی کامل بستر می برند.

دانش زیست شناسی به دشمن پیری معروف است. به لطف پیشرفت های علمی برای برگرداندن دوران جوانی، سعی بر آن شده است که با نزدیک ساختن جوانان و برگرداندن دوره جوانی سالخوردگان، این فاصله سنی از بین برده شود تا احتمالاً روزی روزگاری جوان ماندن یا دیرتر به پیری رسیدن، امکان پذیر گردد.

فرهنگسرای امید- امیر دیوانی

گروه خانواده و زندگی سایت تبیان- تهیه و تنظیم: مریم عطاریان

مقالات مرتبط

سالمندی با طعم افسردگی

تکیه گاهی که خمیده است!

مردان و هم نشینی با زنان

کاربران محترم می توانند دیدگاههای خود در این زمینه را در بخش انجمنهای تخصصی تبیان به بحث بگذارند.