تبیان، دستیار زندگی
پدیده مُد که بعضاً در جوامع گسترش و نفوذ غیر قابل انکاری دارد سند محکمی بر آن است که امکان الگوگیری وجود دارد امّا مسأله اساسی آن است که ما الگو و اسوه نیکویی چون معصومین را بیابیم و با تأسی به ایشان زندگی خود را الهی کرده به سوی کمال و سعادت گام برداریم.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

الگوگیری از مد روز!

حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)

انسان همواره به الگو نیازمند است و باید بکوشد بهترین‌ها را برای زندگی خود برگزیند. از این رو توجه به سعادت ابدی و کمال‌گرایی انسان را بر آن می‌دارد تا الگوهایی مناسب و در خور را انتخاب نماید که بهترین ایشان همانا معصومین(علیهم‌السلام) هستند. می‌کوشیم طی سلسله مقالاتی در گروه دین و اندیشه به بررسی سیره پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) و ائمه اطهار(علیهم‌السلام) بپردازیم. باشد که الگوگیری مناسبی برای زندگی‌مان باشد.

معنای سیره

سیره در لغت عربی از ماده «سیر» گرفته شده است. سیر یعنی حرکت، رفتن، راه رفتن و سیره به معنای نوع راه رفتن است. سیره بر وزن فِعله است و فِعله در زبان عربی دلالت بر نوع می‌کند. بنابراین در سیره معصومین به دنبال سبک و نوع زندگی ایشان هستیم.

ممکن است گفته شود کسی که سالیان سال پیش از ما در شرایط محیطی و اجتماعی دیگری غیر از عصر ما زندگی کرده است نمی‌تواند الگوی زندگی امروز ما باشد!

قدیمی‌ترین سیره‌ها

از قدیمی‌ترین سیره‌ها که در باب زندگی رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) به نگارش درآمده است سیره ابن اسحاق است که بعد از او ابن هشام آن را به صورت یک کتاب درآورده است. ابن اسحاق شیعه بوده در حدود نیمه قرن دوم هجری می‌زیسته است. از این رو قدیمی‌ترین سیره‌ها مربوط به حدود نیمه قرن دوم هجری است.

پدیده مُد که بعضاً در جوامع گسترش و نفوذ غیر قابل انکاری دارد سند محکمی بر آن است که امکان الگوگیری وجود دارد امّا مسأله اساسی آن است که ما الگو و اسوه نیکویی چون معصومین را بیابیم و با تأسی به ایشان زندگی خود را الهی کرده به سوی کمال و سعادت گام برداریم

حضرت محمد(ص)
چرا سیره‌ها؟!

بر اساس آیات الهی قرآن کریم رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) و به تبع ائمه هدی (علیهم‌السلام) دارای سبک زندگی هستند که می‌توانند برای همه افراد بشر به عنوان الگو مطرح باشند. به طوری که با پیروی از ایشان و تعقیب و عمل کردن به خط سیر ایشان در زندگی می‌توان به سعادت ابدی نائل شد. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «لقد کان لکم فی رسول الله أسوه حسنهٌ لمن کان یرجوا الله و الیوم الآخر و ذکر الله کثیراً؛ به تحقیق در رسول خدا برای شما الگوی نیکویی است برای هر کس که به خدا و روز قیامت امید دارد و خداوند را بسیار یاد می‌کند. با توجه به این آیه «کان» دلالت بر استمرار و استقرار در گذشته دارد و از این رو الگو بودن پیامبر (صلی الله علیه و آله) دائمی است و وظیفه تأسی نیز دائمی و همیشگی خواهد بود. به علاوه «لمن» در آیه دلالت بر آن دارد که هر کس بخواهد حقیقت ایمان را بدست آورد باید به سیره پیامبر(صلی الله علیه و آله) تأسی نماید. اُسوه بودن پیامبر (صلی الله علیه و آله) نیز به سبب ویژگی‌ها و صفاتی است که در سبک زندگی ایشان وجود دارد و از این رو لازم است به سیره شناسی بپردازیم.

امکان الگوگیری از سیره‌ها

حال که قرآن پیامبر(صلی الله علیه و آله) و معصومین(علیهم‌السلام) را به عنوان الگو برای زندگی ما انتخاب کرده است آیا از هر جهت می‌توان از ایشان الگوگیری کرد؟! ممکن است گفته شود کسی که سالیان سال پیش از ما در شرایط محیطی و اجتماعی دیگری غیر از عصر ما زندگی کرده است نمی‌تواند الگوی زندگی امروز ما باشد!

در پاسخ باید گفت امکان اسوه بودن پیامبر و سایر معصومین(علیهم‌السلام) برای همه اعصار و برای همه انسانها وجود دارد و اساساً جز ایشان الگوی مطلوبی وجود ندارد. زیرا در هر عصر و دورانی مسائلی وجود دارد که همواره ثابتند و با تغییر اوضاع و شرایط دگرگون نمی‌شوند. این مسائل اصول اخلاقی هستند که کلیات زندگی را در بر می‌گیرند.

در هر عصر و دورانی مسائلی وجود دارد که همواره ثابتند و با تغییر اوضاع و شرایط دگرگون نمی‌شوند. این مسائل اصول اخلاقی هستند که کلیات زندگی را در بر می‌گیرند.
امام علی علیه السلام

این اصول تا زمانی که عالم بر پاست و انسان با این ویژگی‌های خدادادی زندگی می‌کند پا برجا هستند و لذا محدود به دوران خاص یا گروههایی خاص و یا شرایط خاصی نیستند. این اصول اخلاقی ثابت که بر پایه مطلق بودن اخلاق قابل تبیین هستند اصولی هستند که با بررسی سیره زندگی معصومین(علیهم‌السلام) بایستی از زندگی ایشان استخراج نمود و در زندگی خود مورد بهره برداری قرار دهیم. به علاوه اگر کسی این مطلب را نقض نماید بایستی اساساً الگوگیری ولو از سایر افراد هم عصر را نیز انکار نماید. بدین معنی که دیگر از هیچ کس نمی‌توان الگو گرفت. زیرا هر کس شرایط خاص و ویژه خود را دارد در حالی که در عمل مشاهده می‌شود افراد از یکدیگر الگوگیری می‌کنند و حتی در مسائل جزئی نظیر نوع پوشش و یا رنگ آن نیز از الگو بی بهره نیستند! پدیده مُد که بعضاً در جوامع گسترش و نفوذ غیر قابل انکاری دارد سند محکمی بر آن است که امکان الگوگیری وجود دارد امّا مسأله اساسی آن است که ما الگو و اسوه نیکویی چون معصومین را بیابیم و با تأسی به ایشان زندگی خود را الهی کرده به سوی کمال و سعادت گام برداریم.

مسائل مطرح شده در سیره‌ها

آنچه از سیره معصومین(علیهم‌السلام) بایستی استخراج نماییم از جزئی‌ترین مسائل زندگی تا کلی‌ترین آنها را شامل می‌شود. زیرا ما در همه برنامه‌های زندگی خود نیازمند الگو هستیم تا به روشی صحیح گذران عمر نماییم. مثلاً روش پیامبر(صلی الله علیه و آله) در لباس پوشیدن، برخورد با همسایگان و دوستان، سیره ایشان در رابطه با مسائل شخصی زندگی خود گرفته تا سیره پیامبر(صلی الله علیه و آله) در خداشناسی، نماز، عدالت، جنگ و حکومت‌داری و سایر مسائل که همگی این مسائل از امور مبتلا به ما در زندگی هستند و لازم است الگوی مناسبی برای آنها داشته باشیم!

نتیجه گیری

روش زندگی پیامبر و سایر معصومین(علیهم‌السلام) می‌تواند نقص‌ها و اشتباهات ما در زندگی را جبران نماید و با تأسی به ایشان گام به گام ما را به کمال نزدیکتر نماید. در مقالات بعدی به جزئیات سیره معصومین خواهیم پرداخت.

ادامه دارد...


منابع و مآخذ

1. قرآن کریم

2. سیری در سیره نبوی- شهید مطهری

3. مفردات راغب اصفهانی

4. سیره ابن هشام

5. سنن رسول اعظم- گردآوری زیر نظر پژوهشگاه باقرالعلوم (ع)

6. سنن پیامبر (صلی الله علیه و آله)- علامه طباطبایی (ره)

7. سیری در سیره ائمه اطهار- شهید مطهری

8. مجمع البحرین

9. لسان العرب

10. فضایل و سیره چهارده معصوم (ع)- عباس عزیزی


رادفر- کارشناس ارشد فلسفه اسلامی

گروه دین و اندیشه تبیان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.