تومور مغزی

brain tumor

تومور مغزی به رشد یک توده غیر طبیعی در مغز که امکان دارد خوش خیم یا بدخیم باشد، اطلاق می شود. توجه داشته باشید که یک تومور خوش خیم مغز ممکن است به اندازه ی یک تومور بد خیم ناتوانی ایجاد کند، مگر این که به طور مناسب تحت درمان قرار گیرد.

انواع تومورهای مغزی

به طور کلی می ‌توان تومورهای مغزی را به دو گروه اولیه و ثانویه تقسیم بندی کرد:

تومورهای اولیه آن هایی هستند که از مغز و پرده‌ های پوشاننده آن (سخت شامه یا Dura mater) منشاء می ‌گیرند.

تومورهای ثانویه از سایر مناطق بدن مثل ریه، پستان،‌ دستگاه گوارش و... به مغز انتشار یافته ‌اند و اصطلاحاً متاستاز نامیده می ‌شوند.

از نظر شیوع، تقریباً هر دو مورد مشابه هستند و می توان گفت هر کدام نیمی از موارد را تشکیل می‌ دهند. اما در برخی آمارها شیوع متاستاز، بیشتر از گروه تومورهای اولیه است.

از نظر میزان بدخیمی می ‌توان متاستازها را تماماً بدخیم در نظر گرفت، در حالی که تقریباً‌ نیمی از تومورهای اولیه خوش خیم هستند.

اگر چه احتمال پیدایش تومورها در هر سنی وجود دارد اما بیشتر در کودکان 3 تا 12 سال و بزرگسالان 40 تا 70 ساله مشاهده می ‌شوند. اغلب تومورهای مغزی کودکان از نوع اولیه هستند.

علائم تومورهای مغزی:

تومورهای مغزی بسته به نواحی درگیر می‌ توانند علائم بسیار متنوع و بعضاً گول زننده‌ ای را پدید آورند.

بعضی از این علائم به حدی موذی و مرموز هستند که گاه حتی متخصصین را هم به اشتباه می ‌اندازند. به اندازه ای که گاه ماه ها حتی سال ها زمان لازم است تا توموری تشخیص داده شود.

این علائم می‌ توانند به صورت حاد و ناگهانی یا بسیار تدریجی و موذیانه پدید آیند.

محل درگیر، سرعت رشد تومور، ‌میزان دقت فرد بیمار، سطح فرهنگی - اجتماعی او و بسیاری از موارد دیگر می ‌توانند در سرعت تشخیص ارزش داشته باشند.

بعضی از علائم این تومورها عبارت هستند از:

سردرد، تشنجات، اختلال حافظه، تغییرات خلق و خو، اختلال در قدرت عضلانی بخشی از بدن، اختلالات حسی در بخشی از بدن، اختلال پیشرونده تکلمی و علائم متفرقه دیگر.

عوامل افزایش دهنده خطر

عوامل خطر ذکر شده در زیر مربوط به سرطان های سایر نقاط بدن که به مغز گسترش می یابند هستند:

* تغذیه نامناسب، به خصوص کم بودن فیبر غذایی عامل خطر سرطان روده

* سیگارکشیدن عامل خطر سرطان ریه

* مصرف الکل عامل خطر سرطان کبد

* قرار گرفتن بیش از حد در مقابل آفتاب عامل خطر ملانوم بدخیم پوست

* وجود یک سرطان دیگر در هر نقطه ای از بدن

عواقب مورد انتظار

در صورتی که تومور مغزی درمان نشود، آسیب دائمی مغز یا مرگ در انتظار بیمار خواهد بود.

رشد تومور به خارج توسط استخوان های جمجمه محدود می شود، بنابراین این مغز است که در اثر رشد تومور، تحت فشار قرار می گیرد. اگر تومور زود کشف شود و به سرعت جراحی شود یا تحت اشعه درمانی و شیمی درمانی قرار گیرد، بهبود کامل اغلب امکان پذیر خواهد بود.

عوارض احتمالی

ناتوانی یا مرگ، در صورتی که نتوان تومور را به علت اندازه یا جای خاص آن، تحت عمل جراحی قرار داد.

طرز تشخیص تومور

تشخیص تومور مغزی معمولا متضمن چند مرحله است؛ یک معاینه جسمانی و عصبی کامل می‌ تواند پزشک را به وجود تومور مغزی مظنون سازد. بسته به نتایج حاصل از این معاینه، پزشک ممکن است برای دست ‌یابی به تصاویر دقیق ‌تر از مغز یک سی‌ تی ‌اسکن یا ام. آر. آی درخواست کند.

ممکن است برای بررسی و مشاهده عروق خونی موجود در داخل و اطراف تومور مغزی به آرتریوگرافی(شریان ‌نگاری) مغزی نیاز باشد. به آزمون‌ هایی که سایر نقاط بدن را ارزیابی می ‌کنند، ممکن است برای جستجوی خاستگاه تومور مغزی احتیاج شود.

ناگفته نماند نمونه‌ برداری بافتی (بیوپسی) یعنی برداشتن تکه ‌ای از تومور برای بررسی میکروسکوپی، در برخی از موارد برای شناسایی نوع تومور لازم است.

درمان

در صورت امکان، عمل جراحی و برداشتن تومور تا حد ممکن(تا به این ترتیب از فشار روی مغز کاسته شود.)

امکان دارد از اشعه درمانی استفاده شود.

تومورهای خوش ‌خیم معمولا قابل معالجه هستند؛ هر چند گاهی محل تومور، برداشت کامل آن را غیرممکن می‌ سازد. چنان چه توموری به داخل بافت مغز نفوذ پیدا کند، به طوری که برداشت کامل آن امکان‌ پذیر نباشد، احتمال عود بیماری بعد از عمل جراحی وجود دارد. هم تومورهای خوش ‌خیم و هم انواع بدخیم می ‌توانند باعث اختلالات عصبی عمیق و جبران‌ ناپذیر شوند. فراموش نکنید تومورهای بدخیم اولیه یا ثانویه قابل علاج نیستند. تومورهای مغزی ممکن است مسیر جریان مایع مغزی نخاعی در مغز را مسدود ساخته و با تجمع این مایع در داخل و اطراف نسج مغز باعث افزایش فشار بر ساختار‌های مغز ‌شوند. این یکی از عوارض جدی تومورهای مغزی است که اصطلاحا به آن هیدروسفالی می ‌گویند. برای دفع فشار و کاهش خطر آسیب بیشتر به مغز، گاهی تخلیه این مایع ضرورت پیدا می ‌کند.