4.6 آزاد راه تهران شمال ساخته شد
گزارش نظارتی یک دستگاه اجرایی نشان می‌دهد پیشرفت فیزیکی کل پروژه ساخت آزادراه تهران - شمال پس از گذشت بیش از 13 سال حدود 4.6 درصد برآورد شده است.
به گزارش خبرنگار مهر، در این گزارش که در نیمه دوم سال 88 تهیه شده آمده است: پس از گذشت بیش از 13 سال از آغاز پروژه ساخت آزادراه تهران- شمال اجرای عملیات همچنان با روند کندی پیش می رود به طوری که پیشرفت فیزیکی طرح نسبت به سالهای آغزین طرح تغییر چندانی ( به لحاظ پیشرفت فیزیکی) نداشته است.
در این گزارش مطرح شده است که در سال 75 تا 76 (زمان شروع عملیات اجرایی طرح) پیش بینی می شد عملیات اجرایی طرح با صرف هزینه ای در حدود 150 میلیارد ریال و اختصاص 62 میلیون متر مربع زمین به طرف مشارکت ( سهم وزارت راه و ترابری) پس از هفت سال به اتمام برسد لیکن زمان اجرا تا کنون بیش از 13 سال و آخرین اعتبار 5 هزار و 106 میلیارد ریال به علاوه 35.2 میلیون متر مربع ( سهم 50 درصدی وزارت راه و ترابری ) افزایش یافته است.
در گزارش نظارتی این دستگاه اجرایی ناکارآمدی سیستم مدیریتی یکی از عوامل طولانی شدن اجرای این پروژه عنوان شده است.
وزیر راه و ترابری که از ابتدای وزارتش تا کنون همواره قولها و وعده‌هایی مبنی بر راه اندازی آزاد راه تهران - شمال ظرف مدت سه سال که هم اکنون این مدت زمان نیز در حال سپری شدن است باید در این باره پاسخگو باشد و بگوید چرا پیشرفت کل پروژه ساخت آزادراه تهران - شمال پس از گذشت بیش از 13 سال حدود 4.6 درصد بوده است.
باوجود اشباع ظرفیت جاده شمال کشور و تاکید سه رئیس جمهور و هشت مقام عالی وزارت راه و ترابری مبنی بر تسریع در روند ساخت آزادراه تهران- شمال در چهاردهمین سال از آغاز این پروژه نیز روند اجرا همچنان بسیار کند است.
مطالعات مربوط به طرح احداث آزاد راه تهران – شمال اولین بار در سال 1356 به تصویب رسید. در آن هنگام یک شرکت فرانسوی داوطلب احداث آن با سرمایه خود در طی 5 سال بود و تنها شرطش وصول عوارض از وسایل نقلیه عبوری در مدت 10 سال پس از بهره برداری از آزاد راه مذکور بود. با احتساب بهره و سود سرمایه هزینه احداث آزاد راه در آن هنگام به 750 میلیارد ریال می‌رسید.
در آن زمان یک سرمایه گذار ایرانی به نام «گلزار» پیشنهاد کرده بود که در ازای دریافت 100 میلیون متر مربع از اراضی منطقه آزاد راه مذکور را در طول پنج سال احداث و تحویل نماید که این پیشنهاد مورد توجه قرار نگرفت.
کلنگ آغاز اجراى این پروژه در سال 1375 به زمین زده شده است. عقد قرارداد مشارکت با بنیاد مستضعفان در سال 1375 با برآورد 2500 میلیارد ریال و سهم الشرکه وزارت راه و ترابری به مبلغ 150 میلیارد ریال به صورت مقطوع جهت تملک اراضی و واگذاری 5/62 میلیون متر مربع زمین به وسیله دولت و بقیه تعهدات و هزینه ها برای تکمیل و بهره برداری از آزادراه توسط بنیاد تعهد گردید.
در سال 1380 به علت محدودیتهای مبتلا به واگذاری زمینهای تعهد شده مذاکرات برای تغییر قرارداد شروع و نهایتاً در سال 83 متمم قرارداد منعقد و عملیات اجرایی در سال 84 با هزینه کرد 75 میلیارد ریال و تأمین اعتبار بابت برگزاری جلسات، رفع مشکلات و سوء تفاهمات، انتخاب بانک عامل و انجام کارهای بانکی اقدام و عملیات اجرایی با شرایط جدید شروع گردید.
سال 1381 رئیس جمهورى وقت ایران پروژه ساخت آزادراه تهران - شمال را جزو پروژه هاى داراى اولویت انتخاب کرد ولى در تخصیص اعتبارهاى این طرح در دولت گذشته تعلل صورت گرفت.
دولت نهم نیز پس از استقرار مصوباتی در این خصوص داشت از جمله آن که موافقت شورای اقتصاد با درخواست وزارت راه و ترابری برای اصلاح تامین منابع مالی فاز نخست آزاد راه تهران- شمال بود.
در اسفندماه سال 84 بابت پیش پرداخت فاینانس تعهد شده، مبلغ معادل 33 میلیون دلار توسط بنیاد به بانک عامل پرداخت گردید.
اعتبار اسنادی در تاریخ 16/10/85 افتتاح و در مورخ 10/12/85 با تنفیذ وام (Finance) قرارداد اجرایی گردید. مبلغ قرارداد تأمین مالی و اجرای منطقه یک 220 میلیون دلار و 300 میلیارد ریال می باشد.
بر اساس تصمیم دیگری که در سال 85 گرفته شد درخواست وزارت راه و ترابری در خصوص اصلاح مصوبه موضوع احداث و بهره برداری منطقه یک آزاد راه تهران - شمال به طول 32 کیلومتربا استفاده از تسهیلات مالی خارجی توسط شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشوررا به استناد بند ج ماده 13 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی ایران مورد بررسی قرارداد و ضمن موافقت با تمدید اعتبار و مهلت مصوبه به مدت یکسال با اصلاح آن موافقت کرد.
همچنین بر اساس تصمیم دیگر دولت نهم سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور پنجاه درصد تسهیلات خارجی ( سهم الشرکه بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی ) مورد نیاز برای اجرای پروژه آزاد راه تهران - چالوس را تضمین و به بانک تجارت اعلام کند تا چنانچه طرف مشارکت از پرداخت سهم خود در اقساط قرار داد ناتوان بود این سازمان اعتبار لازم را تامین و وزارت راه و ترابری نسبت به پرداخت اقساط لاوصول و یا معوق اعلامی بانک عامل ( بانک تجارت) اقدام و در حسابهای فی ما بین با بنیاد یاد شده منظور کند.
در این میان قرارداد متمم ساخت فاز اول آزادراه تهران - شمال نیز در وزارت حمید بهبهانی میان وزارت راه و ترابری و بنیاد مستضعفان با کنسرسیوم STA چین به امضا رسیده است. کنسرسیوم چینی متعهد شده است ساخت قطعه نخست آزادراه تهران-شمال را در مدت سه سال انجام دهد، ضمن اینکه در صورت تاخیر بیش از 10 درصد در زمان تحویل طرح، مدیریت چینیها در این آزاد راه خلع می شود.
ارزش قرارداد قبلی ساخت منطقه یک آزادراه تهران - شمال که در سال 82 میان وزارت راه و ترابری و بنیاد مستضعفان و کنسرسیوم چینی منعقد شده بود، 245 میلیون دلار بود.
تنظیم:س.آقازاده
