شوالیههای خارج ازخط
در كن63 هم فیلمهای بخش غیررقابتی بهرغم تعداد محدودشان، اسامی غولهای سینما را پشت سر خود داشتند؛ سینماگرانی كه دستبرقضا خود سالهای متمادی در كن حضور داشتهاند. وودیآلن، اولیور استون و استفان فریرز از این دست افراد هستند.
در بسیاری از دورههای كن حضور فیلمسازان مطرح و سرشناس در بخش فیلمهای غیررقابتی، سایهای سنگین بر بخش اصلی جشنواره یعنی بخش مسابقه و رقابتی میاندازد.
در كن63 هم فیلمهای بخش غیررقابتی بهرغم تعداد محدودشان، اسامی غولهای سینما را پشت سر خود داشتند؛ سینماگرانی كه دستبرقضا خود سالهای متمادی در كن حضور داشتهاند. وودیآلن، اولیور استون و استفان فریرز از این دست افراد هستند. امسال میتوانیم ریدلیاسكات را نیز به 3 فیلم دیگر بخش غیررقابتی كن اضافه كنیم. اگرچه حضور آخرین ساخته اسكات یعنی «رابینهود» رسما به این بخش تعلق ندارد و فیلم افتتاحیه كن63 بود. آخرین ساختههای وودیآلن و الیور استون با استقبال منتقدان مواجه نشدند؛ درست برعكس استفان فریرز كه فیلم آخرش حكم تولد دوبارهاش را داشت. آنچه در پی میآید به بررسی و معرفی این 4نفر و فیلمهایشان میپردازد:
ریدلی اسكات (رابین هود)
فیلمساز عجیب و غریب اما محترم انگلیسی پس از 32سال بار دیگر به كن آمد. به تعبیری، خود اسكات نیز از كشفهای كن به حساب میآید، چرا كه برای نخستین ساختهاش یعنی «دوئل» در كن1977 هم نامزد دریافت نخل طلا شد و هم اینكه جایزه بهترین كارگردانی برای نخستین فیلم را دریافت كرد (این جایزه دیگر به این عنوان در كن وجود ندارد اما مشابه آن در بخش سینه فونداسیون اهدا میشود).
حالا بیش از 3دهه گذشته و در كارنامه ریدلیاسكات همه رقم فیلم دیده میشود. به قول راجر ایبرت، اسكات فیلمسازی است كه یا اثری عالی خلق میكند یا اینكه فیلمش چیزی جز مزخرفات نیست. به زعم ایبرت، كارهای اسكات حد متوسط ندارند.
به هر روی خالق آثار شاخصی مانند «بیگانه»، «تلما و لوئیز»، «هانیبال»، «سقوط شاهین سیاه»، «یك سال خوب»، «گلادیاتور» و «گنگستر آمریكایی» در كن امسال «رابین هود» را روكرد. فیلم 130میلیون دلاری او اگر چه یك قصه فانتزی را روایت میكند كه بیش از این به كرات در شكلهای متعدد سینمایی و تلویزیونی كار شده، اما یك نام معتبر سینمایی بهعنوان نویسنده و بازنویس این قصه و همچنین سناریست این اثر اسكات برایمان جلوهگری میكند. و او كیست؟
برایان هلگلند؛ فیلمنامهنویس و كارگردان معتبری كه همواره حرفهاش در مقام نویسنده و سناریست بر دیگر عناویش میچربد. خالق و سناریست آثاری مانند «محرمانه لسآنجلس» و «رودخانه مرموز» حالا در كنار ریدلی اسكات قرار گرفته است. هلگلند با تیم همكارش فیلمنامهای 500صفحهای آماده كار كردند كه در نهایت و پس از پایان فیلمبرداری از آن فیلمی دو و نیم ساعته به دست آمده است.
سال گذشته نیز یك فیلم آمریكایی در افتتاحیه كن62 به نمایش در آمد و غوغا كرد، بهنحوی كه تا روزهای سوم و چهارم نیز جشنواره را تحتالشعاع قرار داده بود.
رابینهود انتخاب مناسبی برای افتتاحیه جشنوارهای مانند كن به حساب میآمد و اگرچه تفاوت ماهوی رابینهود او با جنگجوی جنگل شروود كه در دیگر آثار دیده اند، اندكی از ذوقزدگی سینما دوستان است.
اولیور استون (وال استریت: پول هرگز نمیخوابد)
استون 63ساله، احتمالا تنها فیلمساز سرشناسی است كه امسال اگرچه در كن حضور دارد اما تاكنون نتوانسته هیچ افتخار و پیشینه قابل ذكری در مقام كارگردان، از این معتبرترین جشنواره سینمایی دنیا به دست بیاورد.
فیلمساز سیاسی كار و گاه جنجالبرانگیز آمریكایی، به نوعی با قسمت دوم «وال استریت»، فیلمی كه در سال1987 ساخت و او را مطرح كرد به كن آمده است. «وال استریت: پول هرگز نمیخوابد» عمدتا با همان بازیگران وال استریت و بهویژه با حضور مایكل داگلاس ساخته شده است.
درام 2ساعته او به زندگی یك جوان شاغل در بخش بورس و اوراق بهادار به نام ژاكوبمور میپردازد كه باید در والاستریت دست به هركاری بزند تا بتواند خود را به بزرگترهایش ثابت كند و در این راه مطمئنا همه چیز پاك و پاكیزه برگزار نمیشود. از این رو است كه او از مشاورههای گرگهای باران دیده در والاستریت سود میجوید؛ كسانی كه خود عمری در این خیابان و در شركتهای سرمایهگذاری راه را از چاه آموختهاند؛ افرادی مانند همان گوردون جیكوی وال استریت سال1987. اولیور استون در سالهای اخیر اگرچه بیكار نمانده اما آثارش كارهای دندانگیری از آب درنیامدهاند.
پس از «الكساندر» در 5سال پیش و همچنین پس از ساخت «دبلیو»، كه هیچ كدام برایش افتخاری به همراه نداشت، او حالا به ساخت قسمت دوم اثری پرداخته كه باعث تثبیتش شده بود، آن هم در جایی كه پیش از این او به دفعات و در دورههای مختلف هم در مقام عضو هیات ژوری و هم در مقام رئیس آن حضور یافته است. با این حال اولیور استون هیچ افتخاری در مقام كارگردان از حضور در كن در پیشینه ندارد و از این جهت با وودی آلن برابری میكند.
استفان فریرز ( تامارا درو )
خالق 68ساله و انگلیسی فیلم تحسین شده «ملكه» در سال2005، اگرچه نسبت به سن و سالش خیلی دیر مطرح شد اما میتوان او را نیز از كشفهای كن در میانسالی یك كارگردان نام برد. استفانفریرز به یك دلیل دیگر نیز در سطح بینالمللی گمنام مانده بود و آن به دلیل تمركز وی در ساخت و ساخت آثار تلویزیونی بوده است.
فیلم جدید او با عنوان «تامارا درو» یك كمدی درام 110دقیقهای است كه به زندگی تامارا درو، یك زن جوان روزنامه نگار میپردازد. تامارا بعد از سالها كار در لندن تصمیم میگیرد به شهر كوچك خود برگردد و به كارش ادامه دهد؛ جایی كه كودكی و نوجوانی خود را در آنجا گذرانیده و خاطرات فراموش نشدنیای از آن دورانش دارد.
با این حال فریرز 2 بار در كن توانسته خودش را تا بالاها بكشاند و تا مرز نامزدی دریافت نخل طلا پیش برود. بار اول او در سال1987 با فیلم «گوشَت را بردار» و بار دیگر در سال96 و با فیلم «ون» به كن آمده بود كه برای هر دو فیلمش نیز كاندیدای نخل طلا شد.
تنظیم برای تبیان : مسعود عجمی