اگر در گل ماندید...
قصد سفر به منطقه ای بیابانی را دارید و شروع می کنید به تحقیق کردن درباره منطقه. اولین چیزی که دستگیرتان می شود این است که بیابان پر از باتلاق های کهنه ای است که هر آن ممکن است شما و تیم بیابانگردی تان را در خود ببلعند. در این شرایط چه می کنید؟ از سفر دست می کشید؟ یا دل به دریا می زنید و هر چه باداباد، راهی سفر می شوید؟ حقیقت این است که اگر تازه کار هستید باید دور چنین سفری را خط بکشید. اگر هم تجربه دارید، باید خودتان را برای هر شرایط دشواری آماده کنید. به هر حال حادثه در باتلاق ها خبر نمی کند!
- خاک باتلاقها بسیار شور است و پوشش گیاهی در این مناطق بسیار نا چیز. بنابراین مجاورت نمک با سطح خاک باعث می شود که باتلاق ها خاک بسیار پوکی داشته باشند. به همین دلیل در فصول بارش، زمین ها در اثر بارندگی گل شده و در اثر حرارت بالا، سطح زمین به سرعت خشک می شود و لایه نازک و سختی از مخلوط نمک و خاک تشکیل شود.
این لایه نازک مانع تبخیر لایه های مرطوب زیرین می شود. در نتیجه لایه های زیرین با وجود ظاهر سخت و خشکی که دارند، در تمام فصول سال مرطوب باقی می مانند. البته خوشبختانه در اکثر نقاط کویری ایران، باتلاقها قابل تشخیص هستند.
با این حال باید بدانید که مهمترین روش تشخیص باتلاقی بودن زمین، عدم پوشش گیاهی و سفید بودن سطح زمین در فصول گرما و گلی رنگ بودن آن در فصول بارش است. علاوه بر این، معمولا زمینهای باتلاقی توسط زمینهای پف کرده با خاک پوک محصور هستند.
- پیشنهاد می کنیم حتی المقدور از حرکت با وسایل نقلیه بر روی زمینهای باتلاقی خودداری کنید. اما در صورتی که در این زمینها قصد تردد دارید به خاطر داشته باشید که ترمز کردن ناگهانی و یا حرکت بر روی رد به جامانده از حرکت خودرو جلویی می تواند باعث شکسته شدن لایه سخت نازک شود و برای گروهتان دردسر ساز شود. از این رو در این زمین ها از حرکت بر روی رد خودرو جلویی جدا خودداری کنید. تا حد امکان از توقف در زمین های باتلاقی پرهیز کنید و در این زمینها با سرعت یکسان برانید. هرگونه تغییر ناگهانی سرعت می تواند باعث گیر کردن خودرو در گل شود.
- برای حرکت در نواحی باتلاقی حتی المقدور از تایرهای با عرض زیاد و عاج های بزرگ استقاده کنید. این تایرها قادرند به راحتی گل و لای و آب را از میان شیارهای خود عبور دهند و در نتیجه کمک بسیار زیادی به حرکتی آسان بر روی مناطق باتلاقی خواهند کرد.
- قبل از عبور از مناطق باتلاقی از راهنمایان محلی و افراد آشنا به منطقه نسبت به وضعیت باتلاقها و میزان نفوذ پذیری و چسبندگی گل اطلاعات کافی کسب کنید. در بعضی از نقاط کویر مرکزی ایران باتلاقهایی وجود دارند که قادرند خودرو را در کسری از دقیقه به پایین بکشند. در کویر بی گدار به آب نزنید.
اگر گیر افتادید...
اما اگر در همان حال که مشغول تماشای منظره بکر بیابان بودید، یک دفعه حس کردید که در جای خود مانده اید و به جای جلو رفتن، فرو می روید چه می کنید؟ سعی می کنید با باتلاق در بیفتید؟ دنبال نیروی کمکی می گردید یا می ایستید و ساعت ها به چرخ های در گل مانده ماشین خیره می شوید؟
- هنگامی که در زمین باتلاقی گیر کردید از فشردن پدال گاز و استفاده از دنده عقب برای بازگشت خوداری کنید.این روش باعث بیشتر فرو رفتن در گل خواهد شد. قبل از هر اقدامی از خودرو خارج شوید و چند دقیقه ای را به بررسی وضعیت اختصاص دهید.
- اولین کار در هنگام گیر کردن در زمین باتلاقی، آزاد کرد شاسی خودرو از تماس با گل است. این کار بسیار سخت و زمانبر است ولی تا هنگامی که شاسی آزاد نباشد سایر روش ها تقریبا غیر ممکن به نظر می رسند. این کار را می توانید با قرار دادن جک بادی در زیر خودرو انجام دهید. همچنین جک های معمولی نیز در صورتی که در زیر آنها یک صفحه چوبی یا فلزی قرار گیرد تا در گل فرو نروند می توانند کار ساز باشند. حتی المقدر سعی کنید با ارتفاع دادن به خودرو شاسی را آزاد کنید چون کندن زمین باتلاقی بسیار کار سخت و مشکلی است و همچنین سطوح زیرین به دلیل بالا بودن رطوبت از استحکام به مراتب کمتری نسبت به سطوح بالایی برخوردارند. پس از بالا بردن خودرو، زیر چرخها را با قلوه سنگ پر کنید و این روش را تا جایی که شاسی خودرو آزاد شود، ادامه دهید. همچنین در صورتی که تخته چوبی همراه دارید می توانید در زیر چرخ ها قرار دهید.
- یادتان باشد اگر چندین خودرو همراه شما بودند، تنها در صورتی از روش بکسل کردن استفاده کنید که پیش از آن از قرار نداشتن بقیه خودروها بر روی زمین باتلاقی مطمئن باشید. در غیر این صورت روش بکسل کردن باعث می شود که سایر خودروها هم در گل فرو بروند. بهتر است روش بکسل کردن در زمین باتلاقی با بیش از یک خودرو انجام شود.
- یکی از روش های کارآمد استحکام بخشیدن به گل زیر چرخهای خودرو است. با قرار دادن خار و گیاهان کویری در اطراف چرخ ها می توانید مقاومت و اصطکاک چرخ ها با گل را افزایش دهید تا خودرو راحت تر از گل خارج شود. به یاد داشته باشید در هنگام گیر کردن حتما از کمک سبک استفاده کنید. استفاده از کمک سنگین باعث وارد شدن فشار بیشتری به زمین و درنتیجه بیشتر فرو رفتن خواهد شد.
- در صورتی که تنها سفر کرده اید سعی کنید به سراغ کمک در اولین آبادی بروید چون خارج کردن خودرو از باتلاق بدون نیروی کمکی کار بسیار دشوار و خسته کننده ایست و کلیه انرژی شما را هدر خواهد داد.
- هل دادن خودرو در صورتی که به روش صحیح انجام شود و برآیند فشار به سمت بالا باشد می تواند کمک بزرگی باشد. هیچ وقت قدرت یک فرد و میزان کمکی که به خارج کردن خودرو از گل خواهد کرد را دست کم نگیرید.
گروه گردشگری تبیان- الهام مرادی
برگرفته از سایت بیابان های ایران
