کلاهبردار کلاه نداره؟!

شرح عنصر قانونی کلاهبرداری

مقدمه

هر چند که کلمه کلاهبرداری و کلاهبردار از جمله واژگانی هستند که در زبان بسیاری از مردم عادی نیز در کوچه و خیابان یا در اتوبوس و تاکسی بکار می رود و همه ما گاه گاهی می شنویم که شخصی از اینکه مالش را برده اند و کلاهبرداری کرده اند گله می کند  واگر اعصاب خوبی هم نداشته باشد به هر شخص صاحب منصب یا غیر او ممکن است بد بگوید و بنالد اما در حقیقت این اصطلاح کلاه برداری از نظر حقوقی و قانونی معنای خاصی دارد که در همه موارد با چیزی که مردم عادی از این اصطلاح به نظرشان می رسد هم خوانی ندارد و گاهی خیلی متفاوت می شود، به همین دلیل بخش حقوق سایت تبیان جهت اطلاع رسانی و آموزش صحیح و کامل این نکات مهم، در این مقاله زوایایی از این جرم را باز می کند و می کوشد تا دانش حقوقی کاربران گرامی را تکمیل نماید.

ضرورت شناخت کلاهبردار چیست؟

شناخت کلاهبردار از چند جهت ذیل ضروری است:

اولاً: اگر شما بخواهید اقدامی کنید که ممکن است به ضرر و زیان دیگری تمام بشود احتمال دارد طرف مقابل بعداً شما را کلاهبردار تلقی کند و شکایت کند یا حداقل شما را به آن متهم کند، بنابراین باید این جرم را خوب بشناسیم.

ثانیاً: اگر خدای نخواسته کسی زیانی به شما وارد کرد و مال شما یا دوستان شما را بُرد و شما بخواهید علیه او شکایت کیفری اقامه کنید حتماً باید کلاهبرداری و مواد قانونی مربوط به آن و شرایط تحقق کلاهبرداری را از نظر مادی و معنوی بدانید. وگرنه ممکن است شما بطور مثال بجای عنوان صحیح اتهام که کلاهبرداری بوده، عنوان اشتباهی را مثلِ خیانت در امانت مطرح کنید و در نتیجه او تبرئه شود!!

کلاه بردار کلاه نداره؟!

حقیقت این است که برای اسم گذاری هر یک از جرایم تلاش شده عنوانی متناسب با ماهیت آن جرم قرار داده شود اما همیشه این عنوان به تنهایی بیان گر همه ی ماهیت آن نیست و به عنوان مثال در بحث کلاه برداری این عنوان از نوعی کنایه بهره مند شده است و لازم نیست همیشه کلاه بردار، کلاه نداشته باشد و کلاه دیگری را ببرد و گاهی کسی که کلاه دیگری را می برد سارق محسوب می شود نه کلاه بردار. بنابراین لازم است عناصر مختلفی را که در این جرم برای تحقق آن گفته شده است و مستند به قانون است، خوب بشناسیم و بدانیم سه عنصر مهّم که برای هر جرمی می گویند ضروری است در کلاهبرداری چیست

1) عنصر مادی

2) عنصر معنوی یا روانی

3) عنصر قانونی

البته برخی حقوقدانان معتقدند عنصر قانونی در عرض 2 عنصر دیگر مطرح نیست و فقط بیان گر آن دو عنصر است. پس این سؤالات مطرح می شود.

1- عنصر قانونی کلاه برداری چیست؟

2- عنصر مادی کلاه برداری کدام است؟

3- عنصر معنوی جرم کلاه برداری چگونه است؟

مهمترین عنصر قانونی جرم کلاه برداری، ماده یکم قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاه برداری مصوب جمع تشخیص مصلحت نظام می باشد. 5/9/1367

بنابر ماده ی اشاره شده قانون گذار ایرانی این گونه کلاه برداری را جرم انگاری نموده است که به طور ساده آن را به شرح ذیل تعریف می کند:

کلاهبرداری عبارت است اینکه : هر کس از راه حیله و تقلب مردم را به وجود شرکت ها یا تجارتخانه ها یا کارخانه ها یا موسسات موهوم یا به داشتن اموال و اختیارات واهی فریب دهد یا به امور غیرواقعی امیدوار سازد یا از حوادث و پیش آمدهای غیرواقعی بترساند و یا اسم و یا عنوان مجعول اختیار کند و به یکی از وسایل مذکور و یا وسایل تقلبی دیگر وجوه و یا اموال یا اسناد یا حواله جات یا قبوض یا مفاصاحساب و امثال آنها تحصیل کرده و از این راه مال دیگری را ببرد.