درمان و پیشگیری سندرم متابولیک
در قسمت اول این مطلب راجع به علل و علائم سندرم متابولیک و در قسمت دوم آن در رابطه با عوامل خطر و عوارض آن توضیحاتی داده شد، حالا ادامه ی مطلب...
آزمایشات تشخیصی
در صورتی که شما مبتلا به بیش از سه ویژگی مرتبط با شرایط این سندرم باشید، پزشک تشخیص سندرم متابولیک را برای شما خواهد داد.
سازمان و انجمن های مختلف، معیار هایی برای تشخیص سندرم متابولیک دارند.
بر اساس تقسیم بندی انجمن قلب آمریکا با توجه به راهنماهای تعریف شده، در صورت داشتن بیشتر از 3 ویژگی زیر، فرد، مبتلا به سندرم متابولیک می باشد:
* دور کمر بیشتر از 88 سانتیمتر برای زنان و 102 سانتی متر برای مردان.
برخی فاکتورهای خطر مانند داشتن تاریخچه ی خانوادگی، دیابت و یا نژاد آسیایی داشتن، این میزان را کمتر نیز می کند؛ فاکتورهای خطر ذکر شده ریسک مقاومت به انسولین را افزایش می دهند. چنان چه فرد یکی از فاکتورهای خطر ذکر شده را دارا باشد، میزان دور کمر به 79 تا 89 سانتی متر برای خانم ها و 94 تا 99 سانتی متر برای آقایان کاهش می یابد.
* سطوح تری گلیسرید خون بالاتر از 150 میلی گرم در دسی لیتر و یا بالاتر از 7/1 میلی مول در لیتر و یا تحت درمان بودن با داروهای کاهنده ی تری گلیسرید بالا.
* HDL یا کلسترول خوب پایین تر از 40 میلی گرم در دسی لیتر در آقایان و پایین تر از 50 میلی گرم در دسی لیتر در زنان و یا دریافت درمان دارویی به منظور پایین بودن HDL خون.
* فشار خون سیستولیک بالاتر از 120 میلی متر جیوه و فشار خون دیاستولیک بالاتر از 80 میلی متر جیوه و یا دریافت درمان دارویی به منظور درمان پُرفشاری خون.
* سطوح افزایش یافته قند خون در حد بالاتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر و یا دریافت درمان دارویی به منظور درمان بالا بودن قند خون.
درمان از طریق تغییر شیوه زندگی
تحت کنترل در آوردن تمامی فاکتورهای خطر سندرم متابولیک کار دشواری است ولی از طریق تغییر سبک زندگی و نیز در برخی موارد از طریق دارو درمانی می توان تمامی اجزای این سندرم را تحت کنترل در آورده و بهبود بخشید. داشتن فعالیت بدنی روزانه، کاهش وزن و ترک سیگار تغییراتی هستند که می توانند به کاهش فشار خون و تعادل سطوح قند و چربی خون کمک کنند.
این تغییرات راه کارهایی در جهت کاهش میزان خطر سندرم متابولیک هستند.
فعالیت بدنی
پزشکان به 30 تا 60 دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط توصیه می کنند. به عنوان مثال می توانید روزانه به این میزان پیاده روی تند داشته باشید. در شروع ورزش و فعالیت بدنی باید توجه داشته باشید که حتما درباره میزان و شدت آن با پزشک خود مشورت نمایید. تصور ایده آل برای انجام ورزش سنگین در فردی که سال ها بدون تحرک بوده است علاوه بر آن که غیر منطقی و نشدنی است بلکه می تواند عوارض جبران ناپذیری داشته باشد. نکته دیگر در میزان فعالیت بدنی آن است که برای تغییر وزن و نیز در افرادی که سال ها رژیم های یویویی گرفته اند شاید نیاز به افزایش زمان فعالیت بدنی تا حداقل یک ساعت در روز باشد.
کاهش وزن
با کاهش حتی 5 تا 10 درصد از وزن بدن، سطح انسولین و فشار خون کاهش می یابد و بدین ترتیب ریسک ابتلا به دیابت نیز کاهش می یابد. جالب است که بدانید اگر شما از افزایش وزن بی رویه رنج می برید و ده ها کیلو گرم با وزن مطلوب خود فاصله دارید ناامید نشوید چرا که مطالعات نشان داده اند که حتی کاهش 5 تا 10 درصدی از وزن بدن به کاهش سطوح انسولین و فشار خون کمک کرده و ریسک ابتلا به بیماری دیابت را نیز کاهش می دهد.
رژیم غذایی سالم
رژیم غذایی توصیه شده برای کنترل فشار خون بالا و رژیم غذایی مدیترانه ای همچون بسیاری از رژیم های غذایی سالم دیگر، علاوه بر کاهش وزن مزیت های بسیار دیگری را برای سلامتی فرد به همراه می آورند. این رژیم ها بر مصرف میوه، سبزیجات، ماهی و غلات کامل و سبوس دار تمرکز دارند و در آن ها مصرف چربی های ناسالم محدود شده است. پیش از آن که رژیم غذایی سرخودی را شروع کنید با پزشک خود در رابطه با شروع یک رژیم غذایی سالم مشورت کنید.
معمولا توصیه می شود که غذاهای پُرفیبر بخورید. مطمئن شوید که غلات آماده، حبوبات، میوه ها و سبزیجات همواره در سبد خرید شما وجود داشته باشند. این مواد غذایی غنی از فیبر هستند در نتیجه مصرف آن ها سطوح انسولین را کاهش می دهد.
ترک سیگار
استعمال دخانیات، مقاومت به انسولین را افزایش داده و پیامدهای ناشی از سندرم متابولیک را افزایش می دهد. در رابطه با ترک سیگار از پزشک خود کمک بگیرید. همان طور که گفته شد استعمال دخانیات مقاومت به انسولین را افزایش می دهد و منجر به وخیم تر شدن عوارض ناشی از سندرم متابولیک می گردد. بر خلاف تصور خیلی از افراد که فکر می کنند سیگار باعث لاغری می شود ولی حتی در افراد لاغر نیز زمینه ی بروز چاقی شکمی و مقاومت به انسولین را افزایش می دهد؛ علاوه بر آن که در طولانی مدت سیگار می تواند منجر به چاقی گردد. لذا برای ترک سیگار اقدام نموده و بدین منظور از پزشک خود کمک بگیرید.
برای آن که بتوانید بر میزان کاهش وزن، سطوح قند خون، کلسترول خون و فشار خون کنترل داشته باشد باید با پزشک متخصص تغذیه خود مشاوره نمایید و بر روند تغییرات آن ها نظارت داشته باشد و بدین طریق مطمئن خواهید شد که تغییر و تعدیل سبک زندگی در حال جواب دادن است و موثر بوده است. اگر از طریق سبک زندگی و تغییر عادات زندگی نتوانید به هدف بهبود سندرم متابولیک برسید، در این صورت پزشک شما از دارو جهت کاهش فشار خون، کلسترول خون و وزن استفاده خواهد کرد.
مصرف روزانه آسپیرین، البته بعد از مشورت پزشک و کسب اجازه از وی، منجر به کاهش ریسک بیماری های قلبی و سکته در مبتلایان به سندرم متابولیک می گردد.
پیشگیری
در هر دو حالت ابتلا یا عدم ابتلا به اجزای سندرم متابولیک، تغییرات زیر در سبک زندگی، ریسک بیماری های قلبی، دیابت و سکته را کاهش می دهند:
* رژیم غذایی سالمی را شروع کنید. میوه و سبزی فراوان بخورید. به جای مصرف گوشت قرمز، مصرف قسمت های کم چرب گوشت سفید و یا ماهی را ترجیح دهید. از مصرف غذاهای فرایند شده و یا پُرچرب و به شدت سرخ شده اجتناب نمایید. نمک سر سفره را حذف کرده و در عوض از سبزیجات و یا دیگر ادویه های گیاهی به عنوان طعم دهنده غذا استفاده نمایید.
* تحرک داشته باشید. روزانه فعالیت بدنی با شدت متوسط داشته باشید.
* همواره چکاپ های منظم داشته باشید. در فواصل منظم، فشار خون، سطوح قند خون و چربی های خون خود را چک کنید. در صورتی که هر یک از آن ها غیر نرمال شدند بایستی تغییراتی را در سبک زندگی خود ایجاد کنید و در واقع بایستی سبک زندگی خود را تعدیل نمایید.
برای مشاهده ی وب سایت دکتر فرشچی می توانید به آدرس اینترنتی www.novindiet.com مراجعه نمایید.
دکتر حمیدرضا فرشچی - همکار تبیان
متخصص تغذیه - فوق تخصص دیابت و چاقی
اگر می خواهید با کارشناسان تغذیه ی سایت درباره رژیم های غذایی مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.
اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.
برای شرکت در بحث های انجمن سایت مرتبط با بهداشت و سلامت، اینجا را کلیک کنید.
*مطالب مرتبط:
مطالبی کامل در رابطه با رژیم غذایی در بیماری های قلب و عروق
مطالبی کامل در رابطه با بیماری های قلبی عروقی
