بشارت بهشت بر شیعیان حضرت زهرا(علیهاالسلام)

چنانكه رسول اكرم به شیعیان امیرالمؤمنین و فرزندان معصومش بشارت بهشت را داده است و در منقبت و عظمت مقام آنان مطالبى بیان داشته‏اند، نسبت به شیعیان زهرا(علیهاالسلام) نیز عینا با ذكر همان مناقب مژده‏ى بهشت داده‏اند. شیعه یعنى تابع و پیرو و اقتداكننده. شیعه‏ى على كسى است كه از على (علیه‏السلام) هدایت مى‏یابد و همراه او و متمسك و دست به دامان اوست. شیعه‏ى فاطمه(علیهاالسلام) در اخبار عینا در ردیف شیعیان على است. گاه پیامبر اكرم در مدح شیعیان امیرالمؤمنین سخن مى‏گوید، و گاه در منقبت شیعیان فاطمه(سلام‏الله‏علیها) و همین روش رسول خدا نشانگر این است كه حضرت زهرا (علیهاالسلام) خود استقلال دارد و داراى كرامات و مقام والا و صاحب ولایت كبرى مى‏باشد.

اینك حدیثى از پیامبر اكرم در شان آن حضرت:

جابر بن عبداللَه از رسول خدا روایت مى‏كند كه فرمود:

«هنگامى كه روز قیامت فرا رسد، دخترم فاطمه سوار بر ناقه‏اى از ناقه‏هاى بهشتى وارد عرصه محشر مى‏شود، كه مهار آن ناقه از مروارید درخشان و چهارپاى آن از زمّرد سبز، دنباله‏اش از مشك بهشتى، چشمانش از یاقوت سرخ، و بر فراز آن، قبه‏اى (خیمه‏اى) از نور، كه بیرون آن از درونش و درون آن از بیرونش نمایان است. فضاى داخل آن قبه، انوار عفو الهى و خارج آن خیمه، پرتو رحمت خدایى است. و بر فرازش تاجى از نور كه داراى هفتاد پایه است از دّر و یاقوت كه همانند ستارگان درخشان در افق آسمان نور افشانند.

از جانب راست آن مركب هفتاد هزار ملك، و از طرف چپ آن هفتاد هزار فرشته است - و جبرئیل در حالى كه مهار ناقه را گرفته است - با صداى بلندى ندا مى‏كند: نگاه خود را فراسوى خویش گیرید، و نظرها به پایین افكنید، این فاطمه دختر محمد است كه عبور مى‏كند. در آن هنگام، حتى انبیا و صدیقین و شهدا همگى از ادب، دیده فرو مى‏گیرند؛ تا این كه فاطمه عبور مى‏كند و در مقابل عرش پروردگارش قرار مى‏گیرد، آنگاه از جانب خدا جل جلاله ندا مى‏شود: اى محبوبه‏ى من، و اى دختر حبیب من، بخواه از من آنچه مى‏خواهى؛ تا عطایت كنم و شفاعت كن هر كس را مایلى تا قبول فرمایم. در جواب عرضه مى‏دارد: اى خداى من، و اى مولاى من، دریاب ذریه‏ى مرا، شیعیان مرا، پیروان مرا، و دوستان ذریه‏ى مرا. بار دیگر از جانب حق خطاب مى‏رسد: كجا هستند ذریه فاطمه و پیروان او؟ كجایند دوستدارانش، و دوستداران ذریه‏ى او؟ در آن هنگام جماعتى به پیش مى‏آیند و فرشتگان رحمت آنان را از هر سوى در میان مى‏گیرند. و فاطمه علیهاالسلام در حالى كه پیشگام آنهاست همگى را همراه خود به بهشت وارد مى‏فرماید.»

حضرت صدیقه(سلام‏الله‏علیها) در روز قیامت سوار بر مركبهاى متفاوت به تناسب مواقف متعدد است؛ و این كه در احادیث وارده، مركبهاى آن حضرت، متفاوت ذكر شده است، و به نظر بعضى‏ها نوع مركب مورد اختلاف بوده است صحیح نیست. زیرا هر مركبى كه بیان شده است با مشخصات معین در موقف معین بوده و همه‏اش درست جاى اختلاف نیست؛ و علت اختلاف در مشخصات مركب، از این جهت است كه هنگامى كه فاطمه(علیهاالسلام) به سوى عرش الهى سیر مى‏كند مركب خاصى دارد، وقتی كه از مقابل عرش به جانب بهشت روان است یك مركب مخصوص دیگر؛ و همچنین هنگام ورود به ‏بهشت و جولان و طیران در فضاى رحمت الهى - همانند جعفر طیار - داراى مركب‌هاى خاص و گوناگون مى‏باشد. در روایتى كه ذكر شد، و مشخصات یكى از مركبهاى آن حضرت بیان گردید و گفته شد كه جبرئیل مهار ناقه‏ى بهشتى زهرا سلام‏الله‏علیها را در روز محشر مى‏گیرد. مى‏توان گفت كه جبرئیل، نماینده‏ى خاص خداى لامكان، در هر مكان و موقفى است و در برخى از آیات و روایات كه جمله‏ى «خدا آمد» به كار رفته است، دانشمندان همه را حمل بر آمدن جبرئیل نماینده‏ى حق تبارك و تعالى نموده‏اند؛ لذا هنگام ورود فاطمه(علیهاالسلام) به عرصه‏ى محشر، آن یكتا كنیز برگزیده‏ى خدا و بانوى بانوان عالم از اولین و آخرین، همین شایسته‏ى اوست كه مهار مركبش را جبریل امین بگیرد و با افتخار ندا كند:  «غضوا ابصاركم حتى تجوز فاطمة بنت محمد.»²

در یك روایت دیگر از رسول اكرم(صلى الله علیه و آله) چنین نقل شده است كه فرمود: «... ینادى مناد من بطنان العرش، یا اهل القیامه غضوا ابصاركم، هذه فاطمه بنت محمد، تمر على الصراط، فتمر فاطمه علیها و تمر شیعتها على الصراط كالبرق الخاطف... .»³

«روز قیامت منادى از میان عرش الهى ندا مى‏كند: اى اهل محشر چشمان خود فرو گیرید، این فاطمه دختر محمد است كه از صراط عبور مى‏كند، آنگاه فاطمه با شیعیان به سرعت برق از صراط مى‏گذرند.»

در حدیث دیگرى از حضرت رسول اكرم(صلى الله علیه و آله و سلم) منقول است كه فرمود: «... ثم یقول جبرئیل: یا فاطمه سلى حاجتك. فتقولین: یا رب شیعتى. فیقول الله عزوجل: قد غفرت لهم. فتقولین: یا رب شیعه ولدى. فیقول اللَّه: قد غفرت لهم. فتقولین: یا رب شیعه شیعتى... ^.4

«پس آنگاه جبرئیل عرض مى‏كند: اى فاطمه، هر چه مى‏خواهى از خداى خویش طلب كن. فاطمه عرض مى‏كند: خدایا، شیعیان مرا دریاب. خطاب مى‏رسد: همه‏ى شیعیان تو را آمرزیدم. عرضه مى‏دارد: پروردگارا، شیعه‏ى فرزندانم را نیز نجات بده. ندا مى‏آید: همه‏ى آنان را بخشیدم؛ یا فاطمه، اینك در میان اهل محشر برو و هر كسى كه به تو پناهنده شود، همراه تو به بهشت وارد خواهد شد.

پیامبر اكرم(صلى الله علیه و آله و سلم) چنین ادامه داد: در آن هنگام همه‏ى مردم آرزو مى‏كنند كه اى كاش ما نیز فاطمى بودیم. یا فاطمه، در چنین روزى است كه شیعیان تو، پیروان اولاد تو، و شیعیان امیرالمؤمنین در پى تو به سلامت وارد بهشت مى‏شوند.»

جناب جابر در یك حدیث مفصل از حضرت باقر(سلام‏الله‏علیه) نقل مى‏كند كه فرمود: «... والله یا جابر انها ذلك الیوم لتلتقط شیعتها و محبیها كما یلتقط الطیر الحب الجید من الحب الردى‏ء، فاذا سار شیعتها معها عند باب الجنه، یلقى الله فى قلوبهم ان یلتفتوا ... .⁵

«به خدا قسم یا جابر، این است همان روزى كه مادرم زهرا شیعیان خود را از میان اهل محشر جدا مى‏كند چنان مرغى كه دانه‏هاى خوب را از بد جدا مى‏سازد. و چون همراه فاطمه شیعیانش به در بهشت مى‏رسند، خدا در قلب آنان چنین القاء مى‏فرماید كه به پشت سر خویش نگاه كنند؛ آنگاه كه به عقب سر خود نظر افكنند، از جانب خداى تعالى خطاب مى‏شود: سبب چیست كه شما به پشت سرتان نگاه مى‏كنید؟ من كه شفاعت فاطمه دختر حبیبم محمد را درباره‏ى شما پذیرفتم. عرض مى‏كنند: پروردگارا دوست مى‏داریم قدر و منزلت ما شیعیان فاطمه در چنین روزى شناخته شود.

پس، از جانب خداى تعالى خطاب مى‏شود: اى دوستان من برگردید، برگردید(به صحنه‏ى محشر)، نظر افكنید (در میان آن جماعت و) هر كس را كه براى دوستى فاطمه شما را دوست داشته است هر كس را كه به خاطر زهرا به شما دوستداران فاطمه اطعام كرده؛ نیكى نموده، و با جرعه‏ى آبى سیرابتان كرده، و یا از غیبت افراد درباره‏ى شما مانع شده است: دست او را بگیرید و به بهشت واردش كنید، سپس امام باقر (علیه‏السلام) اضافه فرمود: به خدا سوگند از بركت محبت جده‏ام زهرا كسى بر جاى نمى‏ماند جز آن كسى كه نسبت به مقام والاى آل‏ محمد تردید داشته و یا كافر و یا منافق باشد.»

در «تفسیر فرات بن ابراهیم» روایتى از حضرت رسول اكرم(صلى الله علیه و آله و سلم) منقول است كه آن حضرت فرمود: «... تدخل فاطمة ابنتى الجنة و ذریتها و شیعتها...، و ذلك قوله تعالى: (لا یحزنهم الفزع الاكبر) ⁶

... (و هم فى ما اشتهت انفسهم خالدون)⁷ هى والله فاطمة و ذریتها و شیعتها... .»⁸

«دخترم فاطمه با ذریه و شیعیانش وارد بهشت مى‏شوند، و در این مورد است كه خداى تعالى مى‏فرماید: هرگز فزع اكبر (هول و هراس بزرگ روز قیامت) آنها را غمگین نمى‏سازد... و با هر چه كه بدان تمایل دارند براى همیشه متنعمند... .»

آرى، فاطمه و ذریه و شیعیان او در پناه رحمت خدا، از وحشت روز محشر در امن و امان هستند و از اینجا معلوم مى‏شود كه حضرت زهرا داراى شیعه‏ى مخصوص به خود و صاحب استقلال شخصیت مى‏باشد.

عاصمى در كتاب زین الفتى- در بخش «الشراط الساعة»- از سلمان چنین روایت مى‏كند كه پیامبر اكرم فرمود:

«یا سلمان و الذى بعثنى بالنبوة لاخذن یوم القیامة بحجزة جبرئیل، و على اخذ بحجزتى، و فاطمة آخذه بحجزته، والحسن آخذ بحجزة فاطمة، والحسین آخذ بحجزة الحسن، و شیعتهم اخذه بحجزتهم... عهد به جبرئیل من عند رب العالمین.»⁹

«اى سلمان، قسم به وجود مقدسى كه مرا به پیامبرى مبعوث فرموده است، در روز قیامت، من دامان جبرئیل (نماینده‏ى خداى عز و جل را مى‏گیرم، و على دامان مرا، و فاطمه دامان على را، و حسن دامان فاطمه را، و حسین دامان حسن را، و شیعیانشان دست به دامان آنها هستند. یا سلمان، آیا گمان مى‏كنى، خداى تعالى پیامبرش را (پناهنده‏ى خود را) كجا مى‏برد؟ و پیامبر، برادرش على را؟ و على همسرش زهرا را؟ و فاطمه دو فرزندش را؟ و آنها شیعیانشان را كجا خواهند برد؟ سپس پیامبر اكرم سه بار تكرار فرمودند: اى سلمان قسم به خداى كعبه به سوى بهشت مى‏برند؛ و این پیمانى است كه جبرئیل از جانب پروردگار جهانیان وعده داده است.» اعتراف و ایقان به ولایت حضرت صدیقه(سلام‏الله‏علیها)، و اظهار تشیع و دوستى نسبت به او، در زیارت مخصوص آن حضرت نیز با این جملات بیان شده است: «خدایا شاهد باش كه من از شیعیان زهرا و از دوستان اویم و معتقد به ولایت آن حضرت هستم.»

با توجه به این كه حضرت فاطمه صدیقه(سلام‏الله‏علیها) در والاترین مناقب و برترین مقامات با پدر و همسر و فرزندانش مشترك است و با در نظر گرفتن مطالبى كه نسبت به مراتب عالى آن حضرت در روز قیامت بیان شد، و بشارتهایى كه درباره‏ى شیعیانش از پیامبر اكرم نقل شده است، هرگز معقول نیست كه صاحب این مقامات عالیه ولیةاللَّه نباشد.

1ـ امالى صدوق ص 25، بحارالانوار ج 43/ 220 219.

2ـ یعنى: (چشمان خود فرو بندید تا فاطمه عبور نماید). این جمله در روایات متعدد با عبارات مختلفى ایراد گردیده است، كه از آن قبیل است:

«غضوا ابصاركم حتى تجوز فاطمه الصدیقه بنت محمد صلى الله علیه و آله و سلم و من معها».

«غضوا ابصاركم كم لتجوز فاطمه بنت محمد صلى الله علیه و آله و سلم سیده نساءالعالمین على الصراط».

«غضوا ابصاركم و نكسوا روسكم».

«غضوا ابصاركم تمر فاطمه بنت رسول‏الله صلى الله علیه و آله و سلم».

«غضوا ابصاركم حتى تعبر فاطمه بنت محمد صلى الله علیه و آله و سلم».

«غضوا ابصاركم حتى تمر فاطمه بنت حبیب الله صلى اللَّه علیه و آله و سلم».

«غضوا الابصار فان هذه فاطمه تسیر».

«غضوا ابصاركم فهذه فاطمه بنت محمد رسول‏الله صلى اللَّه علیه و آله و سلم تمر على الصراط».

«نكسوا روسكم و غضوا ابصاركم حتى تجوز فاطمه على الصراط».

«طاطاوا الروس و غضوا الابصار، فان هذه فاطمه تسیر الى الجنه».

حاكم نیسابورى درباره‏ى روایت فوق مى‏گوید: «این حدیث- على شرط الشیخین (یعتى بر مبناى شرط بخارى و مسلم)- صحیح است». (مستدرك حاكم ج 3/ 153).

ابن ابى‏الحدید در شرح نهج‏البلاغه ج 9/ 193 پس از نقل این روایت چنین مى‏گوید: «و هذا من الاحادیث الصحیحه،.و لیس من الاخبار المستضعفه». یعنى این روایت از احادیث صحیحه مى‏باشد و از جمله احادیث ضعیف نیست.

بعضى از مصادر این روایت در كتب عامه از این قرار است: معجم كبیر طبرانى ج 1/ 108/ ح 180، مستدرك حاكم ج 3/ 153، 161، اسد الغابه ج 5/ 523، تلخیص المستدرك ج 3/ 153، فرائد السمطین ج 2/ 49/ ح 380، الصواعق المحرقه ص 289، كنز العمال ج 12/ ص 105، 106/ ح 34209- 34211، ص 108/ ح 34219، ص 109، 110/ ح 34229، ینابیع الموده ص 182، الاتحاف ص 46.

این روایت در كتب شیعه نیز موجود است كه از جمله مى‏توان به مصادر ذیل مراجعه نمود: تفسیر الامام العسكرى- ذیل تفسیر سوره‏ى البقره، آیه‏ى 93- ص 434، كنز الفوائد ص 253، 254، 355، 356، تفسیر فرات ص 437، 438/ ح 578. كسانى كه مایل به بررسى بیشتر روایات شیعى در این باره هستند مراجعه بفرمایند به: بحارالانوار ج 7/ 336، ج 32/ 610، ج 37/ 70، ج 43/ 52، 53، 62، 64، 219، 220، 221، 223، 224، ج 68/ 59.

3ـ بحارالانوار ج 43/ 223.

4ـ تفسیر فرات ص 444- 447/ ح 587، بحارالانوار ج 8/ 54، 43/ 227. این حدیث كه توسط امیرالمؤمنین از پیامبر اكرم نقل گردیده است نسبتا طویل است و در آن به بعضى از مناقب حضرت زهرا علیهاالسلام- خصوصا به موقف و مقام حضرت صدیقه در محشر- اشاره گردیده كه ما بدلیل اهمیت آن، متن كامل روایت را در تعلیق شماره‏ى 5 آورده‏ایم.

5ـ تفسیر فرات ص 299/ ح 403، بحارالانوار 8/ 52، 43/ 65. متن كامل این روایت در تعلیق شماره‏ى 6 آمده است.

6ـ سوره‏ى الانبیاء، آیه‏ى 103.

7ـ وره‏ى الانبیاء، آیه‏ى 102.

8ـ این عبارت در دو روایت نقل شده است كه هر دو در كتاب تفسیر فرات آمده است. مراجعه بفرمایید به: تفسیر فرات ص 269، 437، 438/ ح 362، 578، بحارالانوار ج 7/ 336، ج 43/ 63، ج 65/ 60.

9ـ زین الفتى فى شرح سوره هل اتى (نسخه‏ى مخطوط این كتاب در نجف اشرف در اختیار مرحوم علامه امینى بوده است).