باید و نباید های آموزش در حوزه
بلكه بايداهداف حوزه و وظايف آن و نيازهاى جامعه و انتظارهاى بحث آن را در نظر گرفت و آنگاه به بررسى و تحليل كارآيى متون سنتى و رايج آموزشى پرداخت . و از نظر شكل و محتوا آنها را با وضع مطلوب مقايسه كرد در صورت مشاهده عدم هماهنگى بايد به تكميل و تغيير آنها پرداخت .
برای مطالعه قسمت قبل اینجا کلیک کنید
بخش آموزش ازاصلى ترين وظايف حوزه هااست و رابطه نزديكى باامور تحقيقى دارد كه گوشه اى از موضوعات مختلف آن را يادآور مى شويم :
1-مسايل مربوط به آموزش
2-بررسى متون آموزشى موجود در حوزه ها و تعيين قوتها و ضعفهاى آن .
3-تدوين متون آموزشى جديد به شكلى كه جامع قوتها و فاقد ضعفها باشد.
4-بررسى شيوه هاى مختلف آموزشى تحصيلى و علمى برنامه ريزى امور آموزشى .
5-نظارت براجراى صحيح آموزش .
6-وجود سيستمى فعال كه همواره به بالا بردن سطح آموزش بينديشد.
7-ويژگى كسانى كه مى خواهند در مسايل آموزشى طراح و جهت دهنده باشند.
8-ويژگى هاى هر يك از شيوه هاى آموزشى حوزه و دانشگاه . و بكارگيرى بهترين شيوه استعداديابى طلاب . و ....
در مورد هر يك از موضوعات ياد شده مجال بحث و تحقيق فراوان است . زيرا برخى معتقدند كه هيچ متن آموزشى نوينى نمى تواند كارآيى و تاثير و كار برد متون آموزشى سنتى حوزه ها را دارا باشد. بهترين متون همان متون سنتى است و بهترين شيوه نيز همان شيوه ها.
گروهى ديگر معتقدند كه هيچيك از متون آموزشى موجود در حوزه كامل نيست و بى استثنا بايد در همه آنها تجديد نظر كرد و همه را تغيير داد.
دسته چهارمى را مى توان نام برد كه آنان از جنبه نظرى داراى نظريات گروه سوم هستند ولى از جنبه علمى واجرايى معتقدند كه تاكنون كسى نتوانسته است متنى بهتر و متقن تراز متون آموزشى فعى و سنتى حوزه بياورد واين تجربه اى است كه نشان مى دهد در آينده نيز كسى توان آن را نخواهد داشت .
البته بايد گفت : چنين تجربه اى اگر صورت گرفته باشد كافى نبوده است . زيرا تكميل و تغيير متون آموزشى حوزه كارى است كه كمتر در مورد آن به طور جدى كار شده است .ازاين گذشته كارهاىاندك صورت گرفته اى كه توفيق جايگزينى را به دست نياورده به خاطر آن بوده كه به شكلى همه جانبه و عميق و گروهى و براساس معايرهاى واقعى صورت نگرفته است و چنانكه كارى براساس روشهاى علمى و تحقيقى و سيستمى صورت گيرد قدرت جايگزينى متون سنتى را به دست خواهد آورد.
و در نهايت اين نوشتار از سخنان استاد شهيد مطهرى ياد مى كنيم كه نشانه اى است بر لزوم نقد و بررسى شيوه مرسوم آموزشى حوزه :
چون امتحانى در كار نيست طلاب در بالا رفتن از كتاب پائين تر به كتاب بالاتر آزادند و بديهى است كه بسيارى اتفاق مى افتد كه افرادى پيش از آنكه مراتب پائين تر را طى كنند گام به بالا مى گذارند و تحصيلاتشان متوقف و خودشان دلسرد مى گردند. 1 .
طلاب استعداديابى نمى شوند و در نتيجه ممكن است كسى كه استعداد فقاهت يا تبليغ يا تاريخ و يا تفسير و غيره دارد در غير رشته اى كه استعداد دارد بيفتد واستفاده كامل از وجودش نشود.
در حوزه هاى علوم دينى ادبيات عرب خوانده مى شود اما با متد غلطى نتيجه طلاب علوم دينى پس از سالها تحصيل ادبيات عرب با آنكه قواعد زبان عربى را ياد مى گيرند خود زبان عرب را ياد نمى گيرند. نه مى توانند با آن تكلم كنند و نه مى تواننداز عربى فصيح استفاده كنند. يا به عربى فصيح بنويسند.
ادامه دارد...
منبع:فصلنامه حوزه تنظیم:نقدی-حوزه علمیه تبیان
1- استاد شهيد مطهرى كتاب مرجعيت و روحانيت ص 156