چرا قوز می کنیم؟
زمانی خمیده شدن پشت آدم ها نماد سالمندی بود اما این روزها سبک زندگی ما و مشکلات زندگی باعث شده است که کمتر به سلامت مان توجه کنیم و ناگهان یک روز جلوی آینه برویم و ببینیم که در سنین جوانی هم کمی خمیده به نظر می رسیم.
برای مبتلا نشدن به چنین حالتی چه باید کرد؟ برای درمان این مشکل، چه؟
دکتر هومن بخشی، متخصص ارتوپدی و استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به این سوال، به سلامت پاسخ می دهد.
آقای دکتر! در اصطلاح طبی، قوز کردن یعنی چه؟
کیفوز (kyphosis ) ستون مهره‌ها همان قوز است که مردم با آن آشنا هستند و اگر بخواهیم عبارت فارسی صحیح تری برای آن به کار ببریم، باید بگوییم گوژپشتی. کیفوز انواع مختلفی دارد و در سنین مختلف، علل متفاوتی آن را ایجاد می کنند.
ممکن است درباره انوع کیفوز توضیح بیشتری بدهید؟
بله؛ به طور کلی دو نوع کیفوز داریم:
* کیفوز برگشت پذیر:
این نوع کیفوز شیوع زیادی در جامعه دارد و به دلیل وضعیت های بد بدن هنگام راه رفتن و نشستن به وجود می آید. معمولا در خانم های جوان که کمی هم چاق هستند، دیده می شود. در این نوع کیفوز اگر بیمار سعی کند پشت خود را صاف بگیرد قابلیت بهبودی وجود دارد. عده ای از بیماران به دلیل ضعف های عضلانی ناشی از بیماری های مختلف دچار این نوع کیفوز می شوند که با بهبود قدرت عضلات معمولا قوز آن ها از بین خواهد رفت.
* کیفوز ثابت:
در این مورد تغییر شکل ستون فقرات قابل اصلاح نیست و هر چه قدر بیمار سعی در صاف نگاه داشتن ستون فقرات و تقویت عضلات کند، بی فایده است. بیماری های متعددی سبب این نوع کیفوز می شوند؛ از جمله: بیماری های روماتولوژی، بیماری شوئرمن در افراد جوان، شکستگی های مهره‌ای در اثر پوکی استخوان و افزایش سن.
گاهی فرد متوجه این شکستگی نمی شود و به مرور زمان گوژپشتی پیشرفت می کند.
عواقب کیفوز برای بدن چیست؟
کیفوز علاوه بر ایجاد مشکلات در ستون مهره ها و تضعیف عضلات پشتی با تغییر شکل ستون مهره ها سبب کاهش حجم قفسه سینه می شود. به مرور زمان حجم ریه ها کم شده و فشار روی سیستم قلبی - ریوی افزایش می یابد. همچنین با بالا رفتن سن، ستون فقرات دچار استئوآرتریت (همان آرتروزی که به غلط میان مردم مصطلح است) و درد‌های مداوم می شود و می تواند برای بیمار وضعیت ناگوار و ناتوان کننده ای را ایجاد کند.
برای درمان چه باید کرد؟
ابتدا باید مشخص شود که بیماری کیفوز از کدام نوع است. اگر کیفوز در اثر بیماری های یاد شده باشد، باید اقدامات درمانی لازم هرچه سریع تر صورت گیرد. برای مثال، اگر فرد به بیماری شوئرمن شدید مبتلا است ممکن است به عمل جراحی نیاز داشته باشد و اگر بیماری او خفیف تر است باید بریس(قوزبند) ببندد. در مواردی که کیفوز به دلیل بد نشستن (به ویژه هنگام مطالعه کردن و پشت میز تحریر نشستن یا تماشای تلویزیون) به وجود می آید افراد باید سعی کنند عضلات پشتی خود را تقویت کرده و به صورت صاف بنشینند. برای تقویت عضلات پشتی ورزش های خاصی از جمله شنا و به خصوص کرال پشت توصیه می شود.
آیا استفاده از قوزبند راه میان بری برای از بین بردن قوز نیست؟
بستن قوزبند برای افرادی که به طرز غلطی می نشینند، چندان توصیه نمی شود زیرا هنگامی که قوزبند بسته شد، خودش به تنبلی و تضعیف عضلات منجر خواهد شد و ضعف عضلات به مرور زمان قوز را تشدید می کند.
چه بیماری هایی باعث تشدید قوز می شوند؟
پوکی استخوان بیماری ای است که معمولا در سنین بالا (در خانم های یائسه و آقایان بالای 70 سال) به وجود می آید و در نتیجه ی آن، استخوان ها ضعیف می شوند. در بررسی های جدید مشاهده شده که مهم ترین عامل برای پیشگیری از پوکی استخوان ورزش منظم و مصرف کلسیم و ویتامین D کافی در سنین نوجوانی و جوانی است. کمبود ویتامین D و برخی دیگر از بیماری ها و بدخیمی های خونی هم قوز را تشدید می کنند.
آیا لازم است برای تامین کلسیم مورد نیاز و پیشگیری از پوکی استخوان از سنین جوانی مکمل های کلسیم مصرف کرد؟
معمولا افراد جوان نیازی به مکمل کلسیم ندارند و با تغدیه مناسب مقدار کلسیم مورد نیاز خود را دریافت می کنند، اما تغذیه مناسب خود عامل مهم و قابل بررسی است. باید از شیر و لبنیات کافی در رژیم غذایی خود بهره برد. نوجوانان و جوانان روزانه به 1200 میلی گرم و افراد 30 تا 50 ساله روزانه حدود 1000 میلی گرم کلسیم نیاز دارند که می توانند آن را از طریق غذا دریافت کنند اما به خانم هایی که به سن یائسگی رسیده اند، توصیه می شود حتما از قرص کلسیم استفاده کنند. تجویز کلسیم باید توسط پزشک صورت گیرد زیرا میزان کلسیم برای هر بیمار به شرایط او، پوکی استخوان و نیازش بستگی دارد. اگر قرص کلسیم به طور خودسرانه مصرف شود احتمال ایجاد سنگ کلیه در افراد با زمینه قبلی بالا خواهد رفت.
اگر می خواهید با پزشک سایت مشورت کنید، اینجا کلیک کنید.
برای شرکت در بحث های انجمن سایت مرتبط با بهداشت و سلامت، اینجا کلیک کنید.
*مطالب مرتبط:
وقتی ستون فقرات به ستوه می‌آید
