هلیکوپتر به بیانی ساده(2)
در قسمت قبل چگونگی پرواز هلیکوپتر را شرح دادیم در این قسمت نیز به ادامه این مطلب و همچنین معرفی انواع هلیکوپترها می پردازیم:
داخل کابین خلبان دو پدال هم تعبیه شده که توسط آنها، زاویه چرخش دنباله عقب هلیکوپتر تغییر می‌کند و باعث کم یا زیاد شدن نیروی غلبه بر گشتاور هلیکوپتر می‌شود. اگر پدال سمت چپ فشار داده شود، زاویه چرخش تیغه‌های دنبال کم و به‌تبع آن نیروی غلبه بر گشتاور هم کم خواهد شد و هلیکوپتر (حول محور عمودی) به طرف چپ خواهد چرخید.
و برعکس اگر پدال سمت راست فشار داده شود، زاویه چرخش تیغه‌های دنباله و نیروی غلبه بر گشتاور زیاد خواهند شد و هلیکوپتر (حول محور عمودی) به طرف راست منحرف خواهد شد.
برای کم و زیاد کردن ارتفاع هم اهرم تنظیم ارتفاع در سمت چپ صندلی خلبان تعبیه شده که با چرخاندن این اهرم ( مانند پدال گاز ) سرعت چرخش بالها کم و زیاد خواهد شد. اگر سرعت چرخش بالها زیاد شود نیروی بالابر بر نیروی وزن غلبه می‌کند و هلیکوپتر به طرف بالا حرکت می‌کند و اگر سرعت چرخش بالها کم شود، نیروی وزن بر نیروی بالابر غلبه می‌کند و هلیکوپتر به طرف پائین حرکت می‌کند.
مهمترین جزء هلیکوپتر روی محور اصلی آن قرار دارد. محور بالها از دو صفحه (یکی متحرک و دیگری ثابت) تشکیل شده که روی هم سوار شده‌اند و بین آنها بلبرینگ قرار دارد. (وجود بلبرینگ باعث کم شدن اصطکاک به هنگام چرخش بین صفحات می‌شود.) صفحه متحرک توسط میله‌هایی به تیغه‌های بالها متصل شده و با چرخش محور اصلی و بالها، صفحه متحرک هم می‌چرخد. صفحه ثابت هم توسط میله‌هایی به اهرم کنترل متصل شده‌اند.
اگر خلبان بخواهد به طرف جلو، عقب و یا طرفین (حول محور افقی) تغییر مسیر دهد، اهرم کنترلی را به همان جهت خم می‌کند. در این حالت یکی از میله‌های متصل به صفحه ثابت (در جهت موردنظر) به طرف بالا می‌رود و صفحه ثابت و متحرک (محور بالها ) را در همان جهت کج می کند. چون تیغه های بالها به محور وصل هستند ، آنها نیز کج می شوند تا شکل عبور هوا تغییر یابد و هلیکوپتر به همان مسیر تغییر جهت دهد.
انواع دیگر هلیکوپترها
بسته به نیاز ، هلیکوپترهای متنوعی ساخته شده‌اند. یکی از این هلیکوپترها را که برای حمل تجهیزات نظامی ساخته شده در شکل زیر می‌بینید.
در این هلیکوپترها عوض بال چرخشی عقب ( برای غلبه بر نیروی گشتاور ) ، مجموعه بال دیگری بصورت افقی تعبیه کرده‌اند که بر خلاف جهت اولی می‌چرخد و نیروی گشتاور را خنثی می‌کند. به خاطر وجود دو مجموعه بال چرخشی ، نیروی بالابر زیادی تولید می‌شود و این نوع هلیکوپترها، قدرت زیادی در حمل و جابجایی نفرات، محموله و خودروها دارند.
در شکل زیر نوع دیگری از هلیکوپترها معروف به عقاب دریایی V-22 را می‌بینید. این وسیله که ترکیبی از هلیکوپتر و هواپیماست برای حمل تجهیزات و پاتک‌های میان‌برد ساخته شده است.
این هلیکوپترها هم از دو مجموعه بال با جهت چرخش متفاوت برای خنثی کردن نیروی گشتاور ساخته شده‌اند. دو محور اصلی این هلیکوپترها به جای بال هواپیما هم عمل می‌کنند ، به این صورت که ابتدا محورهای اصلی بصورت عمودی قرار دارند و با چرخش بالها، هلیکوپتر بطرف بالا حرکت می‌کند و وقتی سرعت به اندازه کافی رسید، محورها شروع به چرخش 90 درجه‌ای به جلو می‌کنند تا هلیکوپتر به شکل هواپیما درآید و با سرعت به طرف جلو حرکت کند!
منبع: مجله هوایی
تنظیم برای تبیان: محسن مرادی
