سندچشم انداز بیست ساله کشور، اهمیت و اهداف

رهبر معظم انقلاب اسلامی 16 فروردین ماه سال جاری در دیدار اعضای هیئت دولت ، هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی و روسای کمیسیون های مجلس، مسئولان عالی قضایی، دبیر شورای نگهبان و اعضای حقوقدان آن شورا با تاکید بر لزوم حفظ وحدت و یکپارچگی مسئولان در حرکت رو به جلوی کشور خاطر نشان کردند: مسئولان باید با شناخت و بکارگیری صحیح ظرفیت های مادی و معنوی بسیار فراوان و بی نظیر کشور در بخش های مختلف و همت و کار مضاعف برای رسیدن به اهداف سند چشم انداز بیست ساله و حتی فراتر از آن ، تمام توان خود را به کار گیرند.

حضرت آیت الله خامنه ای تامین اهداف سندچشم انداز بیست ساله کشور را یکی از وظایف مهم و خطیر قوای سه گانه برشمردند و خاطرنشان کردند: اکنون در برخی بخشها از زمان بندی انجام شده در سند چشم انداز جلوتر هستیم و در برخی بخشها هم حرکت، شتاب لازم را ندارد، بنابراین باید با همت مضاعف تلاش کرد تا از اهداف چشم انداز نیز جلوتر برویم.ایشان با تاکید بر لزوم گسترش فرهنگ کار و تلاش در جامعه، به موضوع هدفمند کردن یارانه ها نیز اشاره کردند و افزودند: امیدوارم میان دولت و مجلس، توافق مطلوب انجام شود تا با اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها، مردم بتوانند طعم تدابیر و تلاشهای مسئولان را بچشند.

 اما به راستی سند چشم‌انداز بیست ساله‌ی جمهوری اسلامی ایران که همواره مورد توجه ایشان بوده چه تاثیری در دست یابی به اهداف اقتصادی کشورد دارد؟

آینده نگری اساس و پایه پیشرفت هرملتی است. نگاهی به وضعیت اقتصادی کشور در سالهای اخیر و سطح قابل توجه تولیدات علمی و تکنولوژی در ایران نشان می دهد جمهوری اسلامی ایران از آمادگی لازم برای تحقق اهداف برنامه بیست ساله برخوردار است.

هر چند در این سند فقط به رئوس مطالب و اهداف کلی نظام جمهوری اسلامی ایران تاکید شده است، اما باید به عنوان چراغ روشنی پیش روی سیاستگذاران و مسئولان قرار گیرد، به عبارتی این دستورات باید مبنای تنظیم برنامه های کوتاه مدت کشور برای توسعه باشد(برنامه های پنج ساله) به همین منظور،نخستین مرحله اجرایی سند چشم انداز با برنامه چهارم آغاز شد .آنگونه که در سند چشم انداز تصریح شده است ، رسیدن به یک ایران پیشرفته و مقتدر و تبدیل آن به کانون هدایت گری در منطقه جز از طریق یک تحول صورت نمی گیرد و این تحول همان تداوم انقلاب اسلامی ملت ایران است که باید بدست نسل های دوم و سوم انقلاب اسلامی محقق شود.

سند چشم انداز بیست ساله تاکید دارد ، ایران اسلامی درا فق (1404 ) ( 2025 م ) کشوری است که در زمینه علم و تکنولوژی و اقتصاد در منطقه آسیای جنوب غربی دارای رتبه اول خواهد بود و این به مفهوم جهان بینی وآینده نگری انقلاب اسلامی است.

فصل مشترک فرازهای سندچشم‌انداز را می‌توان به شرح زیر خلاصه نمود:

هدف والای سند چشم‌انداز کسب جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در منطقه و جامعه‌ای مرفه با درآمد سرانه بالا و فاقد بیکار می‌باشد. بایستی استراتژی آزادسازی اقتصادی را با همه الزامات آن مدنظر قرار داد. حجم دولت را کوچک نمود، اتکاء به درآمدهای نفتی را بتدریج کاهش داد، رشد اقتصادی را فراتر و بیشتر از کشورهای منطقه بالا برد، سرمایه‌گذاری خارجی را تشویق و فضا را برای سرمایه‌گذاران امن نمود و در سطح بین‌المللی نیز از تشنج‌آفرین در روابط با کشورها پرهیز نمود.

 در سند چشم‌انداز برای تحقق اهداف مورد نظر تدوین قوانین و ضوابطی را به عنوان پیش‌نیاز به شرح زیر مورد توجه قرار داده است:

• تدوین الگوی توسعه

• تدوین آمایش سرزمین

• تهیه برنامه‌های اجرائی در سطح ملی و بخش

• تهیه برنامه 20 ساله در هر استان و منطقه

• ابلاغ چارچوب سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی

• ارائه شاخصهای کمی و نحوه انطباق محتوای برنامه‌‌ها و بودجه‌های سالانه متناسب با سیاستهای کلی برنامه توسعه

* متن کامل سند چشم‌انداز بیست ساله‌ی جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 هجری شمسی؛ که در تاریخ 13 آبان 1382 توسط رهبر معظم انقلاب به سران قوای سه‌گانه ابلاغ شد، به شرح زیر است:

با اتکال به قدرت لایزال الهی و در پرتو ایمان و عزم ملی و کوشش برنامه‌ریزی شده و مدبرانه‌ی جمعی و در مسیر تحقق آرمان‌ها و اصول قانون اساسی‌، در چشم‌انداز بیست ساله، ایران کشوری است توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی علمی و فناوری در سطح منطقه با هویت اسلامی و انقلابی، الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و موثر در روابط بین‌الملل.

جامعه‌ی ایرانی در افق این چشم‌انداز چنین ویژگی‌هایی خواهد داشت:

» توسعه یافته، متناسب با مقتضیات فرهنگی، جغرافیایی و تاریخی خود، متکی بر اصول اخلاقی و ارزش‌های اسلامی، ملی و انقلابی، با تاکید بر مردم سالاری دینی، عدالت اجتماعی، آزادی‌های مشروع، حفظ کرامت و حقوق انسان‌ها و بهره‌مندی از امنیت اجتماعی و قضایی.

» برخوردار از دانش پیشرفته، توانا در تولید علم و فناوری، متکی بر سهم برتر منابع انسانی و سرمایه‌ی اجتماعی در تولید ملی.

» امن، مستقل و مقتدر با سامان دفاعی مبتنی بر بازدارندگی همه جانبه و پیوستگی مردم و حکومت.

» برخوردار از سلامت، رفاه، امنیت غذایی، تامین اجتماعی، فرصت‌های برابر، توزیع مناسب درآمد، نهاد مستحکم خانواده، به دور از فقر، تبعیض و بهره‌مند از محیط زیست مطلوب.

» فعال، مسئولیت پذیر، ایثارگر، مومن ، رضایت‌مند، برخوردار از وجدان کاری، انضباط، روحیه‌ی تعاون و سازگاری اجتماعی، متعهد به انقلاب و نظام اسلامی و شکوفایی ایران و مفتخر به ایرانی بودن.

» دست یافته به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه‌ی آسیای جنوب غربی (شامل آسیای میانه، قفقاز، خاورمیانه و کشورهای همسایه) با تاکید بر جنبش نرم افزاری و تولید علم، رشد پرشتاب و مستمر اقتصادی، ارتقاء نسبی سطح درآمد سرانه و رسیدن به اشتغال کامل.

» الهام بخش، فعال و موثر در جهان اسلام با تحکیم الگوی مردم سالاری دینی، توسعه‌ی کارآمد، جامعه‌ی اخلاقی، نواندیشی و پویایی فکری و اجتماعی، تاثیرگذار بر همگرایی اسلامی و منطقه‌ای بر اساس تعالیم اسلامی و اندیشه‌های امام خمینی (ره).

» دارای تعامل سازنده و موثر با جهان بر اساس اصول عزت، حکمت و مصلحت.

ملاحظه: در تهیه، تدوین و تصویب برنامه‌های توسعه و بودجه‌های سالیانه، این نکته مورد توجه قرار گیرد که شاخص‌های کمی کلان آن‌ها از قبیل نرخ سرمایه گذاری، درآمد سرانه، تولید ناخالص ملی، نرخ اشتغال و تورم، کاهش فاصله‌ی درآمد میان دهک های بالا و پایین جامعه، رشد فرهنگ و آموزش و پژوهش و توانایی‌های دفاعی و امنیتی، باید متناسب با سیاست‌های توسعه و اهداف و الزامات چشم انداز، تنظیم و تعیین گردد و این سیاست‌ها و هدف‌ها به صورت کامل مراعات شود.

گروه جامعه و سیاست

تنظیم برای تبیان: عطاالله باباپور