عشق تفاوت ها را می فهمد

اولین گام برای رسیدن به تفاهم در ارتباط همسران ، شناخت همسر و تفاوت ها است.

«بعضی از انگشت ها خیلی درشت و گنده هستند و برای کندن یک سنگ از زمین مناسبند، اما اگر بخواهند یک جواهر خیلی ریز را لمس کنند، معلوم نیست که بتوانند. اما بعضی انگشت ها ظریف و باریک اند، آن سنگ را نمی توانند بردارند اما آن خرده جواهر را می توانند  از روی زمین جمع کنند. زن و مرد این گونه اند، هر کدام یک مسئولیتی دارند. نمی شود گفت کدام یک مسئولیتش سنگین تر است، هر دو لازم است.»(1)

خداوند خصوصیات زن و مرد را براساس نیاز طبیعت اینگونه آفریده است. چنانچه در قرآن هم تصریح شده است «و لیس الذّکر کالانثی»، «و مرد مانند زن نیست.»(2) و بسیاری دیگر از تفاوت های آنها نیز مولود عوامل تاریخی، فرهنگی و اجتماعی می باشد. ناآشنایی با این تفاوت ها گاهی سرچشمه ی بعضی سوء تفاهم ها می شود و مشکلاتی را برای زن و شوهر فراهم می آورد. در روابط انسانی هر چه افراد یکدیگر را بهتر بشناسند و از دیدگاه ها و گرایش های درونی هم آگاهی بیشتری داشته باشند، روابط آنها از عمق و استواری بیشتری برخوردار می گردد.

در روابط بین همسران نیز به همین ترتیب است، یعنی نه تنها دو طرف باید از خصوصیات اخلاقی، فکری و شخصیتی یکدیگر آگاه باشند، بلکه باید این حقیقت مسلم را بپذیرند که زن و مرد از نظر گرایش های روحی و روانی در شرایط کاملاً یکسان قرار ندارند و همین ناهمگونی، در نگرش آنان به مسائل، تأثیر عمیق بر جای می گذارد. این ناهمگونی ها و تلاش صادقانه در شناخت آنها، موجب تعدیل خواسته ها و انتظارات ما از طرف مقابل شده و به تدریج از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری می کند.

با این عقیده، وقتی دختر و پسر ازدواج می کنند و وارد زندگی مشترک می شوند به کلی فراموش می کنند که با دیگری متفاوتند و این تفاوت ها هم بسیار است. هر یک گمان می کند اگر طرف مقابل را دوست دارد باید همان گونه باشد که او می خواهد. لذا سعی در تغییر رفتار خود می نماید و به رشد و بقای احساس صمیمیتشان می اندیشد.

در اینجا به برخی از تفاوت های اساسی زن و مرد می پردازیم و نکات کاربردی را یادآور می شویم:

برای زن ها محبت بر همه چیز مقدم است و مرد نقطه ی اتکاست. محور اصلی روحیات زن که او را از مرد ممتاز می سازد عاطفه و احساس است. برخورداری از عواطف سرشار درونی موجب لطافت روح زن و افزایش رقت قلب در اوست. به همین علت، اثرپذیری زن ازعوامل محرک احساس، بسیار بیشتر از مرد است، به گونه ای که زن در بسیاری موارد ، مسائل را از دریچه ی عاطفی می نگرد. بر همین اساس، ویژگی «رقّت و لطافت» از امتیازات روح زن و از مواهب دستگاه آفرینش برای اوست. حضرت علی(ع) می فرمایند: «المرأة ریحانة، زن گل است»(3) همچنان که «شدت و قوت» یا نیرومندی و توانایی و فضایل برخاسته از آن چون شجاعت، قاطعیت، مدیریت و امثال آن از ویژگی های وجودی مرد است .زن گرچه خود شجاعت مردان را ندارد اما شجاعت مردانه را می ستاید و دوست دارد در پناه مردی قوی و توانا قرار گیرد. وقتی زن بازوان توانای همسر را همچون حصاری بر دور وجود خود و خانواده احساس می کند و به حمایت و کفایت و توانایی او اعتماد می یابد، آرامش آمیخته با رضایت و افتخار در وجود او ایجاد می شود و این احساس در سلامت روحی مؤثر است.

این دو نقش از یکدیگر جدا است و هر دو نقش لازم می باشد. زن وقتی به مرد نگاه می کند با همان چشم محبت و عشق، او را در نقش یک تکیه گاه می بیند که می تواند از نیروهای جسمی و فکری او برای پیشبرد کار و زندگی استفاده کند . مرد وقتی به زن نگاه می کند به همین چشم مظهر انس و آرامش می نگرد که می تواند به انسان آرامش بدهد. اگر مرد نقطه ی اتکا در زمینه ی مسائل ظاهری زندگی است، زن هم به نوبه ی خود نقطه ی اتکاست برای مسائل روحی و معنوی. زندگی دریایی است از انس و محبت.می تواند مرد را در این فضای سرشار از محبت، از همه ی غصه ها و غم های خودش خارج کند. این ها توانائی های روحی مرد و زن است.

احساسات مرد نسبت به زن، طالبانه و نیاز آمیز و  احساسات زن نسبت به مرد، مطلوبانه است. مرد مظهر طلب و زن مظهر مطلوب است. بر همین اساس عالی ترین هنر زن همواره این بوده است که قلب همسر خود را تسخیر کند و او را شیفته ی خود سازد. دستگاه آفرینش نیز توانایی جسمی و روحی لازم را برای این دلربایی در اختیار نیز قرار داده است تا بتواند مرد را در دام عشق و محبت خود اسیر سازد و با تدابیر ظریف در وجود او نفوذ کند و او را به خدمت در آورد و حتی گاهی سرچشمه ی هنرنمایی ها، نبوغ ها و دلاوری ها در مرد شود. به علت همین احساسات، زن زمانی احساس خوشبختی می کند که ببیند مردی را شیفته ی خود ساخته و مرد زمانی خود را کامیاب می بیند که زن مرد علاقه اش را پیدا کرده باشد.

وظیفه ی روحی و عاطفی شوهر نسبت به همسرش از روزهای آغاز زندگی مشترک این است که زن را از علاقه ومحبتی که نسبت به او دارد مطمئن سازد و از کارهایی که بوی بی توجهی و بی تفاوتی از آنها به مشام می رسد، بپرهیزد. البته  زیاده روی در هر کاری از جمله بذل محبت نیز کار درستی نیست و در هیچ حال نباید از مسیر اعتدال خارج شد. تجربه نشان داده محبت های افراطی در مراحل اولیه زندگی که برخاسته از احساسات و عواطف تند و حاد است، به زودی به بی مهری های رنج آور و روابط سرد منتهی می شود و سرخوردگی هایی به دنبال می آورد. پیامبر گرامی اسلام(ص) می فرمایند:

«اینکه مردی به همسرش بگوید تو را دوست دارم هرگز از قلب او بیرون نمی رود.»(4) این حدیث نشان دهنده ی حساسیت زن نسبت به علاقه و توجه همسر خویش است.

یکی از بزرگ ترین تفاوت های بین زن و مرد این است که هر کدام چگونه با فشارها و استرس ها کنار می آیند و در برخورد با مشکلات چه عکسل العملی نشان می دهند؟

در این مواقع مردها شدیداً در خود فرو می روند و گوشه گیر می شوند، در صورتی که زن ها با هیجانی فزاینده، فرق در مسئله می شوند و خود را گرفتار می کنند. مرد می خواهد راه حل پیدا کند اما زن از طریق صحبت کردن با جزئیات بسیار راجع به مشکلش، به آرامش می رسد.

بنابراین وقتی همسرتان از موضوعی ناراحت و کلافه است به گرمی به سخنان او گوش دهید و سعی نکنید مشکل گشایی نمایید و یا مسئله ی او را کوچک و بی اهمیت جلوه دهید. بلکه فقط با دلسوزی و تأیید، حرف هایش را بشنوید. در این موقع زن احساس حمایت کرده، خشنود و راضی می شود.

مردها و زن ها دید متفاوتی به زمان دارند و این تفاوت خود منشأ بسیاری از سوء تفاهم های همیشگی میان آنهاست. مانند: دیر کردن، فراموش کردن به موقع انجام دادن کاری، مهم نشمردن رویدادهای مهم و...

زن ها گذر زمان را ثبت می کنند و حساب کارها را به دقت نگه می دارند از جمله حساب دقیق قول های همسرشان را! مثلاً زن ها به خوبی می دانند آخرین باری که به گردش رفتند کی بود، سالروز تولدها، سالگرد ازدواج و سایر مناسبت های مهم چه زمانی است. این توانایی که گاهی مردها را حیرت زده می کند، برای زن ها بسیار طبیعی و ذاتی است. بدن زن از یک چرخه ی ماهانه تبعیت می کند و عادتِ شمردن از همان ابتدای بلوغ در فعالیت های زنانه و مادرانه ی زن ها پدیدار می شود، شمردن ماه های حاملگی، زمان تولد نوزاد، فواصل شیر خوردن کودک، فواصل دکتر رفتن و واکسن زدن ها و... چیزهایی که زن ها را زمان سنج بار می آورد.

به دلیل همین توجه خاص زن ها به گذر زمان و چرخه های آن، بدانید سلام و خداحافظی های روزانه اهمیت خاصی دارد. پس صبح ها به همسرتان سلام و صبح به خیر بگویید و به هنگام بیرون رفتن از خانه، خداحافظی محبت آمیزی داشته باشید. در بازگشت نیز سلام و مصافحه را کامل به جا آورید. روزی پیامبر اکرم(ص) به یکی از اصحاب خود فرمودند: «در خانه به خانواده ات سلام کن که خداوند به زندگی تو خیر و برکت می دهد.»(5)

موضوع دیگری که در تفاوت زن و مرد مطرح است، مسئله چرخه ی طبیعی احساسات زن است. زنان همچون امواج دریا متلاطم و متغیرند، زمانی سرشار از عشق و گاهی غمگین هستند. با شناخت این بُعد از وجود زن، راحت تر می توان با احساسات او کنار آمد و او را درک کرد. نباید از یک زن توقع داشته باشیم همیشه سرحال و خوشحال باشد، چرا که به روال طبیعی، او دارای فرود و فراز می باشد و نمی تواند به طور ثابت، یک رفتار همیشه شاد ارائه دهد.

اختلاف بین دو جنس را در مورد چگونگی برخورد آنها با غم ها و ناسازگاری هایی که بدون شک در هر رابطه ی صمیمی به وجود می آید، در نظر بگیرید. در حقیقت موضوعات معمول خانوادگی، مثل چگونگی تربیت بچه ها یا اینکه تا چه حد می توانند قرض یا پس انداز داشته باشند، جزء چیزهایی نیستند که تشکیل دهنده یا شکننده ی یک ازدواج باشند؛ بله چگونگی بحث کردن زوج ها روی این نکات حساس است که بیشتر در سرنوشت زندگی آنها تأثیر می گذارد.

رسیدن به توافق در مورد چگونگی مخالفت کردن می تواند کلید برجا ماندن ازدواج باشد. مردان و زنان باید بتوانند در مورد اختلافشان طوری حرف بزنند که هر دو نفر آنها به صمیمیت و احترام بیشتری برسند و بتوانند اختلافات را طوری حل کنند که هیچ کدام بازنده نباشند بلکه هر دو به رضایت برسند. این تفاهم وقتی بوجود می آید که هر دو طرف فنون «درست حرف زدن» را بدانند. زن بداند چگونه حرف بزند تا بدون مقاوم کردن و رنجاندن همسرش بتواند خواسته و احساساتش را بیان کند و شوهر چگونه گوش بدهد تا نقطه نظرهای او را بفهمد و با هم به راه حل برسند و به شناخت، صمیمیت و احترام متقابل عمیق تری برسند.

لازم است به موضوع تفاهم و معنای این واژه سرنوشت ساز و راه های رسیدن به آن، به طور دقیق تر بپردازیم.در مقاله ی بعد با ما همراه باشید.

ادامه دارد...

پی نوشت :

1- مقام معظم رهبری هنگام خطبه عقد، خطاب به زوج های جوان، مورخه 6/6/81، مطلع عشق.

2- آل عمران، آیه 36.

3- نهج البلاغة، نامه 31.

4- شیخ حرعاملی، وسایل الشیعة، ج 20، ص 23.

5- علامه مجلسی، بحارالانوار، ج 76، ص 3.